Το βλέπω στο κέντρο της Αθήνας: οι άνθρωποι σκοντάφτουν και πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο όχι από αδιαφορία αλλά επειδή δεν βλέπουν τον άλλο, γιατί δεν υπάρχει ο Άλλος. Νιώθεις την εξαθλίωση, την παραίτηση, τη θλίψη, την αποξένωση και την επιθετικότητα στην ανάσα των περαστικών που είναι κοφτή και γρήγορη όπως στην κρίση πανικού. Αγριάδα, θυμός και θλίψη. Καθένας μόνος του. Κι όπως λέει ο Μπέργκμαν στο Αυγό του Φιδιού: «Όλοι έχουν χάσει τη πίστη τους στο μέλλον και στο παρόν».
Το λιντσάρισμα του Ζακ, τα κτηνώδη τηλεοπτικά αντανακλαστικά και η ανθρωποφαγία που επακολούθησαν μαζί με μια έρευνα δείχνουν ότι ξεπεράσαμε το απόλυτο όριο. Το μίσος δεν είναι η κρυφή ικανοποίηση ενός ατόμου αλλά το επιδεικτικό χαρακτηριστικό μιας κοινωνίας που με αυτό τον τρόπο παραδίνεται στο κακό. Γινόμαστε μάρτυρες της καταστροφής μας.
Αν το άτομο δημιουργείται κατ’ εικόνα και ομοίωση της κοινωνίας, η ελληνική κοινωνία μάς λέει η Παγκόσμια Έρευνα Αξιών είναι ξενοφοβική, ομοφοβική, θρησκόληπτη κι εσωστρεφής- ό,τι δεν της μοιάζει είναι εχθρικό. Ένας στους τρεις Έλληνες δεν θέλει ομοφυλόφιλους για γείτονές του, ένας στους πέντε δεν θέλει μετανάστες ή άτομα άλλης φυλής στην πολυκατοικία του, ενώ το 22% δεν θέλει αλλόθρησκους γείτονες. Οι μισοί Έλληνες εκτιμούν ότι οι μετανάστες έχουν αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη της χώρας ενώ σχεδόν δύο στους τρεις πιστεύουν ότι η μετανάστευση αυξάνει την ανεργία. Όσο για τις διαπροσωπικές σχέσεις -αυτό το σημείο της έρευνας πέρασε ύποπτα ασχολίαστο- 9 στους 10 Έλληνες διαφώνησαν με την άποψη ότι «οι περισσότεροι άνθρωποι είναι άξιοι εμπιστοσύνης».
Η ανθρωπότητα έχει γίνει ένα γκέτο ηλιθιότητας, μίσους και δεισιδαιμονίας: ο Διαφωτισμός πέθανε ζήτω η θεωρία της επίπεδης γης, τα αντιεμβολιαστικά κινήματα, ο «ευφυής σχεδιασμός» σύμφωνα με τον οποίο κάποια ανώτερη μορφή νοημοσύνης κινεί τα νήματα στο Σύμπαν. Το αντιεμβολιστικό κίνημα στην Ελλάδα σηκώνει κεφάλι ενώ βάσει έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2006 από το περιοδικό «New Scientist», σχεδόν οι μισοί Έλληνες αμφισβητούν την εξελικτική θεωρία -αναρωτιέται κανείς γιατί δεν πιστεύουμε ακόμα ότι η Γη είναι επίπεδη.
Από την Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα στους νέο-Ναζί της Ουκρανίας, από το Εθνικό Μέτωπο της Λε Πεν στη Γαλλία στην Βρετανία Πρώτη της Αγγλίας, από την Ουγγαρία που οι εθνικιστές προτείνουν στην κυβέρνηση να «καταγράψουν τους Εβραίους που αποτελούν κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια» στο τρομακτικό 12.6% του ακροδεξιού γερμανικού AfD τον περασμένο Σεπτέμβριο που κατακτά μια θέση στο κοινοβούλιο για πρώτη φορά μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κι από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ομοφυλοφίλων στην Τσετσενία στα οποία βασανίζονται και δολοφονούνται εν ψυχρώ ομοφυλόφιλοι, ο φασισμός επανέρχεται ζοφερός ενώ η ισλαμοφοβία γίνεται ζήτημα αιχμής των νέων ακροδεξιών κινημάτων με την ιταλίδα δημοσιογράφο Οριάνα Φαλάτσι να δαιμονοποιεί τους πρόσφυγες προτείνοντας τον όρο «Eurabia». Στη Γερμανία αλλά και αλλού στην Ευρώπη τα εκπαιδευτικά συστήματα ενδιαφέρονται όλο και λιγότερο για την ιστορία του φασισμού με αποτέλεσμα την απάθεια των νέων στην επέλαση του ζόφου.
Η μοναδική παρηγοριά των καταπιεσμένων είναι η δυνατότητα να καταπιέζουν κι αυτοί κάποιους άλλους. Ο κόσμος στενεύει όλο και περισσότερο: Οι άνθρωποι επιστρέφουν στην παιδικότητα αφήνοντας τους άλλους να τους επιβάλλουν τις απόψεις τους, να πράττουν για λογαριασμό τους, να επιλέγουν τη μοίρα τους.
Ο Λε Μπον έχει πει ότι ο άνθρωπος είναι ψυχικά διαταραγμένος όταν αποτελεί ένα απλό σωματίδιο του πλήθους -η άγνοια αυτού του γεγονότος δεν αποτελεί προστασία απέναντι σε αυτό. «Κάθε άνθρωπος είναι ασυναίσθητα χειρότερος όταν δρα μαζί με άλλους παρά μόνος του διότι στον βαθμό που άγεται και φέρεται από την ομάδα ξεφορτώνεται και την ατομική ευθύνη» λέει ο Γιουνγκ. « Όσο μεγαλύτερη η ομάδα τόσο πιο αναπόφευκτη η ανηθικότητα και η τυφλή ηλιθιότητα».
Είμαστε ψυχικά άρρωστοι κι αυτός ο έντονος χαρακτηρισμός είναι σίγουρα πιο ευγενικός από το να πει κάποιος ότι είμαστε εγκληματίες. Δεν μπορούμε να προσπεράσουμε με φτηνές δικαιολογίες τα επώδυνα συμπτώματα για να μη διαταράξουμε τη νοσηρή κατάσταση του αρρώστου. Χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε κατάματα την εικόνα μας προς χάρη της αλήθειας λαμβάνοντας υπόψη τους Έλληνες εκείνους που αγωνιούν και παρακολουθούν με τα μάτια ανοιχτά την αρρώστια να εξαπλώνεται. «Οι πολλοί βέβαια αρνούνται ακόμα να ενδώσουν. Ωστόσο έχουν αρχίσει να χάνουν κάπως το κουράγιο τους καθώς ο αντίπαλος δεν φαίνεται να έχει πλέον αμφιβολίες για τη νίκη. Στην πραγματικότητα μόνον αυτός ενεργεί με αυτοπεποίθηση» έγραφε ο Χάινριχ Μαν στις 19.12.1931 για τους συμπολίτες του Γερμανούς- το ίδιο ισχύει με τους Έλληνες τώρα.
Αποφεύγουμε την ευθύνη, αποφεύγουμε τη σκέψη γιατί λίγο λίγο παύουμε να την έχουμε ανάγκη και να βρίσκουμε χρησιμότητα σε αυτήν. Οτιδήποτε δημιούργησε ο άνθρωπος τους προηγούμενους αιώνες- Διαφωτισμός, τέχνη, ιδέες- υποχωρούν ως εκτός πραγματικότητας. Αυτονομία, ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, ελεύθερη σκέψη, ελεύθερη συζήτηση, σεβασμός στη γνώμη του άλλου -αξίες που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα είναι παντελώς αδιάφορες στους σημερινούς Έλληνες αν όχι ενοχλητικές. Ο διαφορετικός είναι εχθρός, είναι το μαύρο πρόβατο που δεν ακολουθεί τα πρέπει και τις κοινωνικές νόρμες που όλο και περισσότερο μοιάζουν με δυστοπία. Βγάζοντας τον εαυτό σου έξω από τη μάζα είναι ένα επίπονο έργο με ακριβά διόδια -η μάζα που ονομάζεται «μέσος άνθρωπος», «κοινή γνώμη», «δημόσιο συμφέρον» είναι ένα τέρας που σε καταπίνει χωρίς να το καταλάβεις. Η αίσθηση του εαυτού και η ατομική διαφοροποίηση δεν σημαίνει εγωισμό και αδιαφορία αλλά επιστροφή στην κοινότητα και στους άλλους – όταν ξέρω ποιος είμαι μπορώ να συναντήσω τους άλλους. «Όταν τα πράγματα στον κόσμο πηγαίνουν στραβά, αυτό συμβαίνει επειδή κάτι δεν πάει καλά με το άτομο, κάτι δεν κάνω εγώ καλά», λέει ο Γιουνγκ.
Γιώργος Πανόπουλος
________________________________
Πηγές:
ΔιαΝΕΟσις: Οι Αξίες Των Ελλήνων Το 2018: Τα αποτελέσματα από την πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας στην παγκόσμια έρευνα αξιών World Values Survey (WVS)
ΤοΒΗΜΑ, 19 Φεβρουαρίου 2009. Αρνητές του Δαρβίνου οι μισοί Έλληνες καθώς αγνοούν την εξελικτική θεωρία.
Heinnrich Man and al, Φωνές από την Βαϊμάρη, 2011. Εκδόσεις ύψιλον/βιβλία Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, 1977.
Το Αυγό του Φιδιού (Das Schlangenei / The Serpent’s Egg . Περιγράφει μια εβδομάδα από τη ζωή του Άμπελ Ρόζεμπεργκ, (Ντέιβιντ Καραντάιν), που ως άνεργος Αμερικανός ακροβάτης τσίρκου ζει στο τσακισμένο από τη φτώχεια Βερολίνο μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
United Humanists September 21, 2018. Chechnya opens world’s first concentration camp for homosexuals since Hitler’s in the 1930s.
Jung C.G., 1953. Το αρχέτυπο του ολοκληρωτισμού. Σχόλια πάνω στα σύγχρονα γεγονότα. Εκδόσεις ISIS.
Λε Μπον Γκουστάβ, 1895. Ψυχολογία των μαζών. Εκδόσεις: ΖΗΤΡΟΣ.
Volker Weidermann, 2014. Oστάνδη 1936, Στέφαν Τσβάιχ και Γιοζεφ Ροτ, Το καλοκαίρι πριν από το σκότος. Εκδόσεις Άγρα.
Ο τίτλος Μεσαίωνας, 2018 είναι δανεισμένος από ένα κείμενο που βρίσκεται στις Φωνές από τη Βαϊμάρη με τίτλο Μεσαίωνας, 1932 του Ludwig Bauer. [Πηγή: www.doctv.gr]
>[Πηγή: www.doctv.gr]
