Δεν είναι δική μας δουλειά να οικοδομούμε το μέλλον και να καταστρώνουμε σχέδια για την αιωνιότητα, και τούτο καθιστά ακόμα πιο ολοφάνερο αυτό που έχουμε να πραγματοποιήσουμε στο παρόν• εννοώ τη ριζοσπαστική κριτική κάθε υφιστάμενης τάξης πραγμάτων.
– Καρλ Μαρξ, Γράμμα στον Άρνολντ Ρούγκε, Σεπτέμβριος 1843
Η θεωρητική κριτική των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων απορρέει από την πραγματικότητα αυτών των σχέσεων, δηλαδή από τη σχέση εκμετάλλευσης ανάμεσα στο κεφάλαιο και το προλεταριάτο. Αυτή η θεωρία είναι πραγματικά αναστοχαστική: τοποθετεί τον εαυτό της εντός της ταξικής πάλης και παράγεται από αυτήν. Ως τέτοια, είναι εμμενώς κριτική: είναι η θεωρητική έκφραση των αντιφάσεων που ενυπάρχουν στην ολότητα των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων.
– endnotes, «Η κινούμενη αντίφαση», μτφρ. φίλοι του κεραυνοβόλου κομμουνισμού, endnotes 2, σ. 143Καμία κριτική χωρίς άρνηση. Άρνηση του υπάρχοντος σημαίνει άρνηση της φυσικοποίησης των μορφών αντικειμενικότητας, των ιστορικά συγκεκριμένων κοινωνικών σχέσεων της ταξικής-πατριαρχικής κοινωνίας του κεφαλαίου που μας καθορίζουν και μας συγκροτούν ως ατομικά υπο-κείμενα.
Εκείνη η θεωρία που δηλώνει ότι οι διαμεσολαβήσεις των κοινωνικών σχέσεων από μορφές όπως το εμπόρευμα, το χρήμα, το κεφάλαιο και το κράτος είναι αδύνατον να ξεπεραστούν ιστορικά χωρίς η ανθρωπότητα να οπισθοδρομήσει στη βαρβαρότητα, εκτός από χοντροκομμένος ιδεολογικός εγκωμιασμός της «προόδου» είναι επίσης κατάφωρη μεροληψία υπέρ της κυριαρχίας.
[…]
Ό,τι φαίνεται να είναι «εκτός πραγματικότητας» σήμερα, ό,τι είναι θαμμένο στα ερείπια της ήττας ή ό,τι ο θεωρητικός συρμός έχει αφήσει πίσω του για να δώσει όλο και περισσότερο χώρο στην ιδεολογία, που ταξιδεύει πλέον ανεξέλεγκτη στην πρώτη θέση, είναι ακριβώς αυτό που οφείλει να περισώσει και να περιθάλψει η κριτική σκέψη αν θέλει να είναι αντάξια των απαιτήσεων που έχει θέσει η ίδια στον εαυτό της ήδη από την εποχή που ο Καντ αποπειράθηκε να απαντήσει στο ερώτημα «τι είναι διαφωτισμός;». Ερήμην των δικαιολογημένων ενστάσεων που εγείρει η απομάκρυνση θεωρίας και πράξης στον ιστορικό ορίζοντα της ήττας του εργατικού κινήματος, η κριτική παραμένει το μοναδικό όπλο που η μη συμμορφούμενη σκέψη αντιτάσσει για να γλιτώσει από τον αφανισμό της. Με την πεποίθηση ότι οι καπιταλιστικές μορφές δεν μπορούν να ξεπεραστούν μέχρι να ξεπεραστούν ολοκληρωτικά, δηλαδή μέχρι να συγκροτηθεί η ενότητα θεωρίας/πράξης, η επιτακτική πρόκληση για την κριτική σκέψη δεν μπορεί παρά να είναι να υποσκάπτει κάθε βεβαιότητα και κάθε απόπειρα συμφιλίωσης με το υπάρχον προκειμένου να διατηρήσει ανοιχτό το μέλλον στο ενδεχόμενο, αρνούμενη ωστόσο να το υποδείξει. Για να το πράξει αυτό, είναι υποχρεωμένη να βουλώσει τ’ αυτιά της και να μην ακούει το τραγούδι των Σειρήνων που την καλούν να απεμπολήσει την αρνητικότητα προς χάριν μιας «εποικοδομητικής κριτικής». Διότι, παρά τα όσα υποστηρίζουν με ζήλο οι φιλελεύθεροι και οι λοιποί απολογητές του υπάρχοντος, η κριτική σκέψη δεν μπορεί παρά να είναι αρνητική. Να αρνείται, από τη μια, να εξωραΐσει το υπάρχον προσπαθώντας να το μετασχηματίσει, να αρνείται από την άλλη, να παράξει μια θετικότητα ως προεικόνιση του άλλου.
Η Νεγκατίβα είναι το έντυπο μέσο έκφρασης αυτής της διττής άρνησης.
– Καρλ Μαρξ, Γράμμα στον Άρνολντ Ρούγκε, Σεπτέμβριος 1843
Η θεωρητική κριτική των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων απορρέει από την πραγματικότητα αυτών των σχέσεων, δηλαδή από τη σχέση εκμετάλλευσης ανάμεσα στο κεφάλαιο και το προλεταριάτο. Αυτή η θεωρία είναι πραγματικά αναστοχαστική: τοποθετεί τον εαυτό της εντός της ταξικής πάλης και παράγεται από αυτήν. Ως τέτοια, είναι εμμενώς κριτική: είναι η θεωρητική έκφραση των αντιφάσεων που ενυπάρχουν στην ολότητα των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων.
– endnotes, «Η κινούμενη αντίφαση», μτφρ. φίλοι του κεραυνοβόλου κομμουνισμού, endnotes 2, σ. 143Καμία κριτική χωρίς άρνηση. Άρνηση του υπάρχοντος σημαίνει άρνηση της φυσικοποίησης των μορφών αντικειμενικότητας, των ιστορικά συγκεκριμένων κοινωνικών σχέσεων της ταξικής-πατριαρχικής κοινωνίας του κεφαλαίου που μας καθορίζουν και μας συγκροτούν ως ατομικά υπο-κείμενα.
Εκείνη η θεωρία που δηλώνει ότι οι διαμεσολαβήσεις των κοινωνικών σχέσεων από μορφές όπως το εμπόρευμα, το χρήμα, το κεφάλαιο και το κράτος είναι αδύνατον να ξεπεραστούν ιστορικά χωρίς η ανθρωπότητα να οπισθοδρομήσει στη βαρβαρότητα, εκτός από χοντροκομμένος ιδεολογικός εγκωμιασμός της «προόδου» είναι επίσης κατάφωρη μεροληψία υπέρ της κυριαρχίας.
[…]
Ό,τι φαίνεται να είναι «εκτός πραγματικότητας» σήμερα, ό,τι είναι θαμμένο στα ερείπια της ήττας ή ό,τι ο θεωρητικός συρμός έχει αφήσει πίσω του για να δώσει όλο και περισσότερο χώρο στην ιδεολογία, που ταξιδεύει πλέον ανεξέλεγκτη στην πρώτη θέση, είναι ακριβώς αυτό που οφείλει να περισώσει και να περιθάλψει η κριτική σκέψη αν θέλει να είναι αντάξια των απαιτήσεων που έχει θέσει η ίδια στον εαυτό της ήδη από την εποχή που ο Καντ αποπειράθηκε να απαντήσει στο ερώτημα «τι είναι διαφωτισμός;». Ερήμην των δικαιολογημένων ενστάσεων που εγείρει η απομάκρυνση θεωρίας και πράξης στον ιστορικό ορίζοντα της ήττας του εργατικού κινήματος, η κριτική παραμένει το μοναδικό όπλο που η μη συμμορφούμενη σκέψη αντιτάσσει για να γλιτώσει από τον αφανισμό της. Με την πεποίθηση ότι οι καπιταλιστικές μορφές δεν μπορούν να ξεπεραστούν μέχρι να ξεπεραστούν ολοκληρωτικά, δηλαδή μέχρι να συγκροτηθεί η ενότητα θεωρίας/πράξης, η επιτακτική πρόκληση για την κριτική σκέψη δεν μπορεί παρά να είναι να υποσκάπτει κάθε βεβαιότητα και κάθε απόπειρα συμφιλίωσης με το υπάρχον προκειμένου να διατηρήσει ανοιχτό το μέλλον στο ενδεχόμενο, αρνούμενη ωστόσο να το υποδείξει. Για να το πράξει αυτό, είναι υποχρεωμένη να βουλώσει τ’ αυτιά της και να μην ακούει το τραγούδι των Σειρήνων που την καλούν να απεμπολήσει την αρνητικότητα προς χάριν μιας «εποικοδομητικής κριτικής». Διότι, παρά τα όσα υποστηρίζουν με ζήλο οι φιλελεύθεροι και οι λοιποί απολογητές του υπάρχοντος, η κριτική σκέψη δεν μπορεί παρά να είναι αρνητική. Να αρνείται, από τη μια, να εξωραΐσει το υπάρχον προσπαθώντας να το μετασχηματίσει, να αρνείται από την άλλη, να παράξει μια θετικότητα ως προεικόνιση του άλλου.
Η Νεγκατίβα είναι το έντυπο μέσο έκφρασης αυτής της διττής άρνησης.
Περιεχόμενα
Σημείωμα της Σύνταξης
Werner Bonefeld, Επιστήμη, ηγεμονία και δράση: Για τα στοιχεία του κυβερνολογισμού
John Holloway, Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο: η πρώτη πρόταση ή το Κεφάλαιο αρχίζει με τον πλούτο, όχι με το εμπόρευμα
Terra Cremada, Αυτοδιαχείριση της δυστυχίας ή οι δυστυχίες της αυτοδιαχείρισης
Κατερίνα Νασιώκα, Κοινά, ταυτότητα και φετιχισμός
Φίλες και φίλοι της αταξικής κοινωνίας, Για την κομμουνιστικοποίηση και τους θεωρητικούς της
Γιώργος Σωτηρόπουλος, Δικαιοσύνη, τρόμος, ουτοπία: Η εποχή της επανάστασης
Θανάσης Λάγιος, Michel Foucault: Εξουσία και Κριτική
George Comstock, Ο ταιηλορισμός της γλώσσας
Γιώργος Καράµπελας, Μεταξύ στράτευσης και παραίτησης. Με αφορμή τρία βιβλία
Δηµήτρης Χαλάτσης, documenta 14: Εκμετάλλευση για την κατάδειξη της εκμετάλλευσης
Carl Douglas, Οδοφράγματα και λεωφόροι: Υλικοί μετασχηματισμοί του Παρισιού, 1795–1871Νεγκατίβα
Κριτική θεωρία / Κουλτούρα / Ιστορία
Τεύχος 01, Μάιος 2019
Werner Bonefeld, Επιστήμη, ηγεμονία και δράση: Για τα στοιχεία του κυβερνολογισμού
John Holloway, Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο: η πρώτη πρόταση ή το Κεφάλαιο αρχίζει με τον πλούτο, όχι με το εμπόρευμα
Terra Cremada, Αυτοδιαχείριση της δυστυχίας ή οι δυστυχίες της αυτοδιαχείρισης
Κατερίνα Νασιώκα, Κοινά, ταυτότητα και φετιχισμός
Φίλες και φίλοι της αταξικής κοινωνίας, Για την κομμουνιστικοποίηση και τους θεωρητικούς της
Γιώργος Σωτηρόπουλος, Δικαιοσύνη, τρόμος, ουτοπία: Η εποχή της επανάστασης
Θανάσης Λάγιος, Michel Foucault: Εξουσία και Κριτική
George Comstock, Ο ταιηλορισμός της γλώσσας
Γιώργος Καράµπελας, Μεταξύ στράτευσης και παραίτησης. Με αφορμή τρία βιβλία
Δηµήτρης Χαλάτσης, documenta 14: Εκμετάλλευση για την κατάδειξη της εκμετάλλευσης
Carl Douglas, Οδοφράγματα και λεωφόροι: Υλικοί μετασχηματισμοί του Παρισιού, 1795–1871Νεγκατίβα
Κριτική θεωρία / Κουλτούρα / Ιστορία
Τεύχος 01, Μάιος 2019
178 σελ. / 14 x 21 εκ. / 8,00 ευρώ
