Οι Εξεγερμένοι Συνταξιούχοι στην Αργεντινή μας υπενθυμίζουν πως σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες, ο ενεργός πληθυσμός παράγει πλεόνασμα για να στηρίξει τον ανενεργό.
Κείμενο: Cousin Jonas / Μετάφραση: Νίκος Γκατζίκης
________
Στο Μπουένος Άιρες υπάρχει μια παλιά παράδοση στο κίνημα των συνταξιούχων: η πορεία της Τετάρτης, που συγκεντρώνεται στο κτίριο του Εθνικού Κογκρέσου. Αν και υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές, η παράδοση αυτή χρονολογείται τουλάχιστον από τη δεκαετία του ’90, ίσως με άλλες μορφές, ημέρες ή ώρες, όμως το σημείο συνάντησης και το κάλεσμα είναι αναμφίβολα ιστορικά και δεν ανήκουν σε κάποια συγκεκριμένη ομάδα.
Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο ότι από πέρυσι, μια συγκεκριμένη ομάδα έχει αρχίσει να αποκτά σημαντική επιρροή: οι Jubilados Insurgentes (Εξεγερμένοι Συνταξιούχοι), που ιδρύθηκαν από μια μικρή ομάδα αναρχικών συνταξιούχων και σήμερα συγκεντρώνουν άτομα με διαφορετικές ιδεολογικές καταβολές, ενωμένους όμως γύρω από τις πιο μαχητικές θέσεις και πρακτικές του κινήματος. Πρώην μέλη κομμάτων τόσο διαφορετικών όπως το PRT (τροτσκιστικής προέλευσης, που αργότερα στράφηκε στον «εθνικό μαρξισμό» με ένοπλο αγώνα), το Κομμουνιστικό Κόμμα και η Περονιστική Αντίσταση, ενώθηκαν κάτω από τη σημαία της εξέγερσης ενάντια στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Ένα από τα βασικά τους αιτήματα είναι η αμφισβήτηση του συντεχνιακού χαρακτήρα του κινήματος των συνταξιούχων και των κομματικών «μετώπων αγώνα» που δημιουργούν οι μεγάλες τροτσκιστικές οργανώσεις της Αργεντινής.
Από πέρυσι, οι Εξεγερμένοι Συνταξιούχοι και άλλα μαχητικά τμήματα του κινήματος, με αξιοσημείωτη πειθαρχία, συγκρούονται κάθε Τετάρτη με την αστυνομία, η οποία επιχειρεί να τους εμποδίσει να καταλάβουν τους δρόμους γύρω από το Κογκρέσο. Για εβδομάδες, αυτό κατέληγε σχεδόν σε παιχνίδι — τόσο δυνατή ήταν η αίσθηση της επανασύνδεσης με τη νεότητα. Οι σύντροφοι επινόησαν μικρά κόλπα για να ξεγελούν τον αστυνομικό κλοιό, που απέφευγε να καταστείλει εμφανώς τους ηλικιωμένους για να μην δώσει φωτογραφικά πλάνα στην αντιπολίτευση, και τελικά κατάφερναν να καταλάβουν τους δρόμους, παρακάμπτοντας το πρωτόκολλο «αντι-μπλόκων» της Υπουργού Ασφάλειας Πατρίσια Μπούλριτς.
Πέρυσι, οι πορείες αυτές συγκέντρωναν το πολύ εκατό άτομα, πάντα στις 3 το απόγευμα — την «ώρα των συνταξιούχων». Η πρώτη μεγάλη αλλαγή ήταν η ώρα: λόγω της σφοδρής ζέστης και για την προστασία των πιο ευάλωτων, μεταφέρθηκαν στις 5. Από τις αρχές του χρόνου, οι πορείες άρχισαν σταδιακά να γεμίζουν με νέο κόσμο. Λογικό, καθώς οι Εξεγερμένοι Συνταξιούχοι —και όχι μόνο αυτοί— πέρασαν τους τελευταίους μήνες από αγώνα σε αγώνα, από συνέλευση σε συνέλευση, δείχνοντας την αλληλεγγύη τους και ζητώντας τη δική μας. Είναι μια φυσική δυναμική για μια ομάδα που έχει αναπτύξει θεωρία γύρω από την έννοια της «διαγενεακής ανταλλαγής» — μια μαρξιστική ανάγνωση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Η προσέγγισή τους συγκρούεται με την κυρίαρχη κοινή λογική στην Αργεντινή, σύμφωνα με την οποία κάθε εργαζόμενος είναι ατομικά υπεύθυνος για τις εισφορές του και «δικαιούται σύνταξη αν έχει πληρώσει». Σαν να ήταν υποχρέωση του εργαζόμενου, κι όχι του εργοδότη. Κι αν δεν έφτανε η κλοπή των εισφορών από τους εργοδότες, όταν τελειώνει η εργάσιμη ηλικία, το κράτος τιμωρεί τον εργαζόμενο μη αναγνωρίζοντας το δικαίωμά του στη σύνταξη. Οι Εξεγερμένοι Συνταξιούχοι υπενθυμίζουν πως σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες, ο ενεργός πληθυσμός παράγει πλεόνασμα για να στηρίξει τους μη ενεργούς (παιδιά, ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρίες κ.ά.). Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι ένας ατομικός «κουμπαράς», αλλά έκφραση ανθρώπινης αλληλεγγύης, αναπόσπαστο μέρος του κύκλου της ζωής στον οποίο όλοι ανήκουμε.
Ένας από τους συνταξιούχους που συμμετέχουν ανελλιπώς είναι οπαδός της τοπικής ομάδας Τσακαρίτα. Έπειτα από αλλεπάλληλες επιθέσεις με ασπίδες, σπρωξίματα και σπρέι πιπεριού, οι φίλοι του από την κερκίδα αποφάσισαν να οργανωθούν και να συνοδεύουν τους συνταξιούχους στην πορεία της Τετάρτης. Το γεγονός αυτό δημιούργησε ενδιαφέρον και άγγιξε ένα ευρύτερο «ποδοσφαιρικό συναίσθημα». Άρχισαν να εμφανίζονται καλέσματα από φιλάθλους διαφόρων μικρών ομάδων, στους οποίους προστέθηκαν και κάποιες συνδικαλιστικές αντιπολιτευτικές δυνάμεις.
Για να κατανοήσουμε αυτή τη δυναμική, ίσως βοηθά μια σύγκριση με τις κινητοποιήσεις κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του Μαουρίσιο Μάκρι το 2017. Τότε οι διαδηλώσεις ήταν πολύ μεγαλύτερες και η λαϊκή οργή πιο έντονη. Το πλαίσιο; Η οικονομική και πολιτική φθορά του Κιρχνερισμού είχε ανοίξει τον δρόμο για τον Μάκρι, όμως το Κιρχνερικό μπλοκ ήταν ακόμη μια ισχυρή και οργανωμένη δύναμη. Οι διαδηλώσεις τότε κυριαρχούνταν από τις φάλαγγες κομμάτων και συνδικάτων — ήταν ακόμη «παλιομοδίτικες». Σήμερα, η Αριστερά γενικά φθίνει, και ιδιαίτερα ο Κιρχνερισμός. Δεν είναι απλώς ότι κάποιοι Κιρχνερικοί «ντύθηκαν» οπαδοί, όπως πρότεινε ένας δημοσιογράφος (όχι εντελώς άδικα). Είναι ότι η κιρχνερική γλώσσα δεν λειτουργεί πια. Οι οργανώσεις βρίσκονται σε κρίση ή διαμάχη για τα ψίχουλα του κινήματος. Ο «ποδοσφαιρισμός» λειτούργησε ως μια νέα «λαϊκή αριστερή» ταυτότητα, με την υποχρεωτική αναφορά στον Μαραντόνα που έλεγε: «πρέπει να είσαι πολύ φοβισμένος για να μην υπερασπιστείς τους συνταξιούχους».
Δεν είναι ξεκάθαρο τι θα γίνει την επόμενη Τετάρτη (2 Απρίλη). Το μόνο βέβαιο είναι ότι πολλοί συνταξιούχοι δεν μπορούν να πηδήξουν μόνοι τους το τουρνικέ στους σταθμούς των γηπέδων. Θα χρειαστούν συνοδεία.
(Από το Passa Palavra, μέσω αυτόματης μετάφρασης)
https://passapalavra.info/2025/03/156130/
