Αυτό που χτίζουμε τώρα μπορεί να καθορίσει τι θα επιβιώσει μέσα από τα συντρίμμια
Κείμενο: Blade Runner
Το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2025, ένα πλήθος που ξεπερνούσε τα 110.000 άτομα συγκεντρώθηκε στο κέντρο του Λονδίνου από νωρίς το πρωί, έχοντας ταξιδέψει από όλη τη Βρετανία, σε μια κινητοποίηση που παρουσιάστηκε ως «υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου», αλλά στην πραγματικότητα έζεχνε από λευκή υπεροχή, ισλαμοφοβία και αντιμεταναστευτική ρητορική. Λέγεται ότι ήταν η μεγαλύτερη ακροδεξιά συγκέντρωση στην ιστορία.
Ο ακροδεξιός «ινφλουένσερ» Tommy Robinson που κάλεσε την κινητοποίηση, πλαισιώθηκε από διεθνείς υποστηρικτές: ο Elon Musk εμφανίστηκε με βιντεοσύνδεση καλώντας για ανατροπή της κυβέρνησης και διάλυση του κοινοβουλίου, ενώ ο Γάλλος ακροδεξιός πολιτικός Éric Zemmour επικαλέστηκε ευθέως τον μύθο της «μεγάλης αντικατάστασης» με ισλαμοφοβικούς όρους.
Η αντιδιαδήλωση που δεν ξεπέρασε τα 20.000 άτομα — οργανωμένη από τοπικά συνδικάτα και συλλογικότητες βάσης — κατέληξε πίσω από τη σκηνή της ακροδεξιάς. Εκεί εγκλωβίστηκε και ουσιαστικά τέθηκε υπό κλοιό για ώρες, με εχθρικά πλήθη — στη συντριπτική πλειοψηφία λευκά αρσενικά μεθυσμένα από πρωινή κατανάλωση μπύρας — να πιέζουν τις αστυνομικές γραμμές. Ένα μικρό black bloc βρέθηκε αποκομμένο πίσω από ακροδεξιές γραμμές προτού καταφέρει να επιστρέψει με ασφάλεια στο αριστερό μπλοκ. Μπουκάλια και άλλα αντικείμενα εκτοξεύτηκαν τόσο προς την αστυνομία όσο και προς την αντιφασιστική πλευρά την οποία προστάτευε.
Το μέγεθος του πλήθους ξεπερνούσε τις δυνατότητες της αστυνομίας, η οποία τις ακριβώς προηγούμενες βδομάδες ήταν πλήρως προετοιμασμένη να συλλάβει εκατοντάδες υποστηρικτές της «τρομοκρατικής οργάνωσης» Palestine Action. Ως το τέλος της ημέρας, η Μητροπολιτική Αστυνομία ανακοίνωσε 26 τραυματισμένους αστυνομικούς, τέσσερις σοβαρά, και τουλάχιστον 25 συλλήψεις για επίθεση και βιαιοπραγίες — κυρίως ακροδεξιών που επιχειρούσαν να σπάσουν τους κλοιούς. Τα αντιφασιστικά μπλοκ τελικά εκκενώθηκαν μέσα από στενούς διαδρόμους, περικυκλωμένα από εχθρικά πλήθη.
Η κινητοποίηση αυτή ακολούθησε ένα καλοκαίρι ρατσιστικής έξαρσης, συντονισμένης διαδικτυακά, ενισχυμένης ιδίως από πολιτικούς των Εργατικών και νομιμοποιημένης από τα ΜΜΕ. Ήδη από τον Ιούνιο, το Λονδίνο είχε φιλοξενήσει μια μαζική συγκέντρωση με το πανό «Football Lads Against Grooming Gangs / For Our Children» — μια ακόμη απροκάλυπτα ρατσιστική πορεία όπου ένα μικρό αντιφασιστικό μπλοκ τέθηκε σε αστυνομικό κλοιό «για την προστασία του».
Σε αντίθεση με προηγούμενες ρατσιστικές εκρήξεις στη Βρετανία, η σημερινή είναι οργανωμένη συστηματικά: οι κινητοποιήσεις συντονίζονται ψηφιακά και ξεσπούν γρήγορα, με ανοιχτή υποστήριξη από το πολιτικό κατεστημένο και νομιμοποίηση από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, που αναπαράγουν τον μύθο μιας «εισβολής μεταναστών που απειλεί μια χώρα σε παρακμή».
Πρόκειται για μια ευρύτερη εγχώρια και διεθνή αντιεξέγερση που ενσωματώνει την ακροδεξιά στις δυτικές κοινωνίες. Οι νεοφασίστες εμφανίζονται ως υπερασπιστές των εργατικών κοινοτήτων, υιοθετώντας τη γλώσσα και την αισθητική της διαμαρτυρίας, όλα στην υπηρεσία της λευκής υπεροχής. Οι συγκρούσεις με την αστυνομία δεν είναι παρά πειθαρχικό θέατρο—ενισχύουν, παρά αμφισβητούν, την κρατική εξουσία.
Η αναρχία και η αντιεξουσιαστική αριστερά μοιάζουν αποκομμένες από τις τοπικές κοινωνίες, με μικρή παρουσία στις γειτονιές και περιορισμένους δεσμούς με πρόσφυγες και μετανάστες. Συχνά εμφανιζόμαστε σαν παρείσακτες ομάδες και γινόμαστε εύκολη λεία της αστυνομίας που μας απομονώνει, μας παρενοχλεί και μας συλλαμβάνει.
Οι κυρίαρχες αφηγήσεις παρουσιάζουν την άνοδο της ακροδεξιάς ως «αντίδραση» στις αποτυχίες της αριστεράς — στην προδοσία του νεοφιλελευθερισμού, στον πολιτιστικό ελιτισμό, στην «υπερβολή» των πολιτικών ταυτότητας. Αυτό όμως αποκρύπτει μια βαθύτερη αλήθεια: οι δυτικές κοινωνίες εγκατέλειψαν προ πολλού τις ιδεολογίες, και ό,τι ριζοσπαστισμός απέμεινε απορροφήθηκε και εξουδετερώθηκε από τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που λειτούργησαν ως βαλβίδες εκτόνωσης. Η σημερινή πολιτική ασημαντότητα είναι το αποτέλεσμα δεκαετιών συνεκμετάλλευσης και προδοσίας.
Το χάσμα ανάμεσα στις καταναλωτικές ζώνες της άνετης διαβίωσης και στους αποκλεισμένους πληθυσμούς έχει γίνει αγεφύρωτο. Οι νεότερες γενιές μεγαλώνουν πλήρως ενσωματωμένες σε μια ψηφιακά επιμελημένη πραγματικότητα. Στον «οχυρωμένο» πλούσιο Βορρά οι περισσότεροι μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες, ενώ έξω από αυτόν η ίδια η επιβίωση παραμένει επισφαλής. Και όμως, και στις δύο πλευρές του τείχους, η ικανότητα να φανταστούμε μια ζωή πέρα από την κυρίαρχη αφήγηση χάνεται.
Οι σημερινές μεσαίες τάξεις λειτουργούν ως εξειδικευμένοι τεχνικοί και χειριστές υπολογιστών σε μια πλήρως αυτοματοποιημένη δυστοπία που εξορύσσει και καταστρέφει σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Όσοι δεν προσαρμόζονται καθίστανται αναλώσιμοι. Γενοκτονία και οικοκτονία προχωρούν χέρι-χέρι — ίσως η πιο σκοτεινή εικόνα που έχει ζωγραφίσει ποτέ η ανθρωπότητα στην ιστορία του πολιτισμού. Τόσο η αριστερά όσο και η δεξιά δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν αυτή την πραγματικότητα στην πλήρη της κλίμακα.
Οι κυβερνήσεις καθοδηγούν αντιδραστικά μέτωπα στο εσωτερικό — υποτίθεται ότι αντιμάχονται την ακροδεξιά μετατόπιση, ενώ στην πράξη προωθούν αντιμεταναστευτικές πολιτικές. Η καταστολή εντείνεται, με την επιτήρηση που βασίζεται πλέον στην τεχνητή νοημοσύνη να διαμορφώνει μια νέα κοινωνία ελέγχου και να τροφοδοτεί μια παγκόσμια στροφή προς μια de facto πολεμική οικονομία, υπό την αιγίδα του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος. Στρατιωτικοποιημένες, φυλετικοποιημένες κοινωνικές τάξεις προετοιμάζονται για πόλεμο έξω και καταστολή μέσα.
Η αναζωπύρωση της ακροδεξιάς στη Βρετανία αντανακλά τάσεις που διατρέχουν την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Τροφοδοτείται από πλούσιους χρηματοδότες και επιχειρηματικά συμφέροντα και αναπτύσσεται μέσα σε ένα πλαίσιο μετα-αποικιακής αναδιάρθρωσης. Ο εθνικιστικός μιλιταρισμός είναι η στρατηγική του παγκόσμιου καπιταλισμού για τη διαχείριση των αντιφάσεών του, απαιτώντας έναν υπάκουο, ρατσιστικό και επιτηρούμενο πληθυσμό σε αντάλλαγμα για μια κούφια «ασφάλεια» και «κυριαρχία». Ο πόλεμος αναδιαρθρώνει τις κοινωνίες μέσω εκτοπισμού και πειθάρχησης, πάντα πάνω σε φυλετικές γραμμές.
Τα μεταναστευτικά κύματα προς τα «οχυρά της Δύσης» θα συνεχιστούν λόγω των ανισοτήτων που βαθαίνουν, τους πολέμους και την οικολογική κατάρρευση. Οι μετανάστες θα παραμείνουν αποδιοπομπαίοι τράγοι για «κρίσεις» που δεν προκάλεσαν.
Στη Μέση Ανατολή, αυτός ο μηχανισμός παίρνει τη μορφή γενοκτονίας. Οι Παλαιστίνιοι — κάποτε βασική πηγή επισφαλούς εργασίας στο Ισραήλ — έχουν καταστεί πλεονάζον πληθυσμός. Ένας ρατσισμός τόσο απανθρωποποιητικός ώστε να τους αντιμετωπίζει ως λεπρούς στηρίζει την τρέχουσα επίθεση: την εξάλειψη ενός αυτόχθονου πληθυσμού για τη συγκρότηση ενός «Μεγάλου Ισραήλ», ευθυγραμμισμένου με τα συμφέροντα των δυτικών ελίτ και τη μονιμοποίηση του εποικισμού στα κατειλημμένα εδάφη.
Η ίδια λογική που αφανίζει τον παλαιστινιακό πληθυσμό στη Γάζα δαιμονοποιεί τους μετανάστες στη Βρετανία, ποινικοποιεί τη διαφωνία και ενισχύει τον λευκό εθνικισμό. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δικαιολογούν τόσο την εξωτερική επιθετικότητα όσο και την εσωτερική καταστολή. Ο φιλελευθερισμός το καλύπτει με τη γλώσσα των δικαιωμάτων — μα η λειτουργία του παραμένει ο κοινωνικός έλεγχος. Ο Νόμος Δημόσιας Τάξης του 2023 στο Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίζεται ότι προστατεύει την ασφάλεια και τη δημοκρατία, ενώ στην πράξη ποινικοποιεί τις διαδηλώσεις και επεκτείνει τις εξουσίες της αστυνομίας, ντύνοντας την καταστολή με τον μανδύα της διαδικαστικής δικαιοσύνης.
Η αριστερά στο μεταξύ παραμένει προσκολλημένη σε ξεπερασμένα σχήματα πρωτοπορίας και στηρίζει αυταρχικά καθεστώτα απλώς επειδή αντιτίθενται στη Δύση. Η αναβίωση της μαρξιστικής ορθοδοξίας και της κομματικής γραμμής δεν θα μας βγάλει από τον εφιάλτη. Οι εξεγέρσεις του 21ου αιώνα έχουν ήδη αναγγελθεί ως χαρμόσυνα μαζικά πλειοψηφικά κινήματα, ριζωμένα στον αγώνα των εκτοπισμένων, των εκμεταλλευόμενων και των εξόριστων για αντίσταση και επιβίωση. Η οικοδόμηση δικτύων εμπιστοσύνης στις κοινότητές μας απαιτεί εγκατάλειψη των ιδεολογικών συνηθειών που μας απομονώνουν και μας περιορίζουν σε μίζερες «σκηνές εναλλακτισμού».
Παλαιστίνη, κλίμα, μετανάστευση — δεν είναι ξεχωριστά μέτωπα. Η διεθνιστική αλληλεγγύη πρέπει να τα αγκαλιάσει όλα, γιατί οι εχθροί μας δεν είναι μόνο αφηρημένα «-ισμοί» ή τανκς και μπάτσοι, αλλά και η πατριαρχία, τα σύνορα, τα data centers και τα προπαγανδιστικά συστήματα — δεξιά και αριστερά — που συντηρούν την παγκόσμια πολεμική οικονομία.
Καθώς η καπιταλιστική αναδιάρθρωση επιταχύνεται, το δίπολο αριστερά–δεξιά ξεθωριάζει. Η άμεση δράση πέρα από ιδεολογίες και κομματική πολιτική κερδίζει έδαφος στη νέα γενιά. Πρέπει να ανατροφοδοτήσουμε τη ριζοσπαστική φαντασία και να αντισταθούμε στον κυνικό πεσιμισμό της κινηματικής και πολιτικής ορθοδοξίας.
Δεν χρειάζεται να επανεφεύρουμε τον τροχό — αλλά πρέπει να σταθούμε με κέφι και ζωντάνια στο ύψος των περιστάσεων. Η αντιπληροφόρηση από τα κάτω και η βαθιά εμπλοκή στις κοινότητες παραμένουν πιο κρίσιμες από ποτέ.
Και πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τους αριστερούς φίλους και συμμάχους μας: δεν υπάρχει ούτε μία εξέγερση στην ιστορία που να μην προδόθηκε από τους ηγέτες της. Η απογοήτευση θα ακολουθεί πάντα τις κούφιες υποσχέσεις ενός «καλύτερου» κόμματος.
Το φάντασμα της εξέγερσης των προηγούμενων δεκαετιών στοιχειώνει ακόμα τις ελίτ και το νέο αντιδραστικό κύμα που βιώνουμε είναι η προσπάθεια τους να το εμποδίσουν να ξαναπάρει μορφή. Το καθήκον μας είναι να σπάμε τα αυγά του φιδιού πριν εκκολαφθούν — να χτίζουμε σχέσεις εμπιστοσύνης, να δημιουργούμε χώρους άρνησης και να αντιμετωπίζουμε όχι μόνο τον φασισμό αλλά και το σύστημα που τον γεννά. Αυτό που φοβάται περισσότερο είναι η ικανότητά μας να ζούμε σε ακυβέρνητες πολιτείες.
