Γιατί οργανώνουμε τις Εφήμερες Αυτόνομες Εκστατικές Ζώνες,
τις Ουτοπικές Ατμόσφαιρες και τα Rave Party?
Το Κενό Δίκτυο [πρώην “Ομάδα στον Τρόμο του Κενού”] από τις απαρχές της δραστηριοποίησης του για την επανάκτηση του δημόσιου χώρου και την δημιουργία εφήμερης δημόσιας αυτόνομης ζώνης είχε ως μια από τις βασικές του ενασχολήσεις τη διοργάνωση μουσικών εκδηλώσεων, χορευτικής ηλεκτρονικής μουσικής (free party). Τα πρώτα τέτοια party έγιναν στο Άλσος Βείκου το Φεβρουάριο του 1992 και στην Πολυτεχνειούπολη το Μάιο του 1993 ενώ ακολούθησαν καραβάνια με γιορτές σε παραλίες, βουνά, κεντρικές πλατείες, πάρκα και λεωφόρους.
Από τότε που όλα αυτά ξεκίνησαν ως σήμερα πολλά έχουν αλλάξει τόσο στον χώρο των parties όσο και στην κοινωνία γενικότερα. Αυτό που μας ενδιαφέρει σε αυτό το κείμενο είναι να παρουσιάσουμε τα βασικά κίνητρά μας για τη διοργάνωση party καθώς και την οπτική μας για τη δυναμική, που κατά την άποψή μας, αυτά πιθανόν να διαθέτουν μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ριζοσπαστικής σκέψης και δράσης.
Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια δράσης μας, από το 1990 μέχρι σήμερα, είδαμε γενιές ολόκληρες από νέους ανθρώπους που αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν ότι μπορεί να υπάρξουν εκατοντάδες εκδηλώσεις στις οποίες δεν υπάρχει χρηματική αμοιβή ή μισθός για όλους τους διοργανωτές και τους καλλιτέχνες ή άλλοι όταν μαθαίνουν ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο υποψιάζονται δεκάδες διαφορετικές σκοτεινές προθέσεις πίσω από αυτή την «παράλογη» δράση . Άλλοι αδυνατούν να φανταστούν μια γιορτή χωρίς super stars ή εισιτήριο στην είσοδο ή φουσκωτούς «σκληρούς» σεκιουριτάδες. Σε άλλους φαίνεται παράξενη ιδιοτροπία η πνευματικότητα που εμείς πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να αναδεικνύει μια αυτό-οργανωμένη γιορτή χιλιάδων ανθρώπων και άλλοι πιστεύουνε ότι δεν υπάρχει βίωμα ελευθερίας όσο ακόμα ζούμε σε ένα ανελεύθερο πολιτικό σύστημα και σε ένα κόσμο ανισότητας και άρα η γιορτή είναι μια ασήμαντη αφέλεια κάποιων ασήμαντων ρομαντικών.
Έτσι, αφορμή για τη συγγραφή του κειμένου αυτού στάθηκε η εκτίμηση μας ότι οι άνθρωποι που έρχονται στα party δείχνουν να αγνοούν και να αδιαφορούν παντελώς για τους λόγους για τους οποίους εμείς τα διοργανώνουμε. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα μέσα από την εμφάνιση συμπεριφορών που απέχουν κατά πολύ από το νόημα που προσδοκούμε να αναδεικνύεται μέσα από αυτές τις εκδηλώσεις.
Αναφερόμαστε σε συμπεριφορές όπως : πόζα, τσαμπουκάδες, δήθεν ύφος, καταναλωτική διάθεση, ψυχρότητα, εγωιστική αποχαύνωση, κυνισμός, βιαιότητα, απουσία επαφής, ατομισμός, αδιαφορία και έλλειψη πνευματικής κουλτούρας), οι οποίες έχοντας ως βασικό τους χαρακτηριστικό την ταύτιση με συγκεκριμένα κοινωνικά πρότυπα διαιωνίζουν δεδομένους κοινωνικούς ρόλους που εμποδίζουν την πηγαία έκφραση και άρα την εκπλήρωση των επιθυμιών του ανθρώπου. Η ανάδειξη μιας αισθητικής που εμφανίζεται μέσα από αυτές τις συμπεριφορές – και που συχνά μας ξενίζει και μας αηδιάζει- αποτελεί πολιτισμικό ιό και σύμπτωμα της αδιαφορίας των περισσότερων για το τι τελικά αντιπροσωπεύουν τα συγκεκριμένα party.
Όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, οι παράγοντες εκείνοι που κατά κύριο λόγο διαμορφώνουν μια γιορτή, ένα party, μια αυτόνομη εκστατική ζώνη ως ξεχωριστή κατάσταση είναι τα ίδια τα συστατικά του στοιχεία : ο ήχος, ο χορός και οι άνθρωποι φτιάχνουν τις γιορτές. Η μουσική και ο χορός –πανάρχαιοι μηχανισμοί αυθόρμητης έκφρασης- καθώς και η δύναμη του πλήθους μπορούν να δημιουργήσουν εκστατικές συνθήκες συλλογικής συμβίωσης και επικοινωνίας με τον διπλανό μας που να αναδύουν ποιότητες που σπανίζουν λόγω του τρόπου που έχουμε συνηθίσει να πλησιάζουμε (ή, για να ακριβολογούμε, να μην πλησιάζουμε) τους άλλους. Μιλάμε, δηλαδή, για μια ατμόσφαιρα τόσο ισχυρή, ικανή να αμβλύνει ορισμένες βασικές μας φοβίες και ανασφάλειες που επηρεάζουν την επαφή μας με τους άλλους ανθρώπους. Όταν λοιπόν, χωρίς ενδοιασμούς και ανασφάλειες όλοι οι παρευρισκόμενοι συνομιλούμε, χαμογελάμε, χορεύουμε και γιορτάζουμε με τους γύρω μας, συνειδητοποιούμε ότι και ο άλλος είναι σαν εμάς. Τα πράγματα που φοβίζουν και απογοητεύουν εμάς, καθώς και εκείνα που μας ενθουσιάζουν και μας συνεπαίρνουν επηρεάζουν, σε ένα πρωταρχικό επίπεδο, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και τους άλλους. Από αυτήν την συνειδητοποίηση πηγάζει μια ατμόσφαιρα συναισθησίας μεταξύ μας που χαρακτηρίζεται από την αμεσότητα στην επικοινωνία και τον αυθορμητισμό, καθώς και από μια αίσθηση ενότητας με εκείνους που μας περιβάλλουν.
Η ατμόσφαιρα αυτή, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, δεν έχει και ούτε θα θέλαμε να έχει καμία σχέση με εκείνη που υπάρχει στους χώρους της βιομηχανίας της οργανωμένης και ελεγχόμενης διασκέδασης. Στα κλάμπ, τα εμπορικά φεστιβάλ, τα μπαρ και τις καφετέριες επιχειρηματίες με αποκλειστικό σκοπό το οικονομικό κέρδος πουλούν διασκέδαση. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να προσλάβουν ενίοτε μερικούς πορτιέρηδες, να δεχτούν εκβιαστικά προστασία, ή να λαδώσουν το αστυνομικό τμήμα της περιοχής. Με ευκολία στη συνέχεια διαλέγουν ένα στυλ που προσελκύει συγκεκριμένους ανθρώπους και το οποίο υποστηρίζει ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής που εγκλωβίζει την ανθρώπινη επιθυμία και έκφραση επειδή συμπλέει με τα καθιερωμένα. Μέσα σε ένα τέτοιο στημένο περιβάλλον οι συμπεριφορές καθίστανται και αυτές στημένες και άρα προβλέψιμες. Το συναντάμε αυτό κάθε φορά που σκεφτόμαστε τι πρέπει να φορέσουμε πριν βγούμε ή τι πρέπει να πούμε στον ή στην διπλανή μας για να γνωριστούμε.
Παρόλο που και στα free party αναπτύσσονται αντίστοιχοι, συγκεκριμένοι κώδικες επικοινωνίας, εμείς δεν επιθυμούμε να αναγάγουμε την αντίθεση και την εναντίωση μας σε αυτούς τους ψευδο-κώδικες σε κάποιο είδος «αντι-κουλτούρας».
Οι γιορτές μας και οι ουτοπικές ατμόσφαιρες δεν θεωρούμε ότι αποτελούν ένα κλειστό «χώρο» για μυημένους που αποκλείει κάποιους και αποδέχεται κάποιους άλλους. Πάνω απ’ όλα όμως, δεν αντιμετωπίζουμε τα free party ως μια κατάσταση ικανή να προτείνει μια ολοκληρωμένη στάση ζωής ή να αγκαλιάσει το εύρος των σκέψεων, των δράσεων, των επιθυμιών μας (ή και απλά της αισθητικής μας). Υπό αυτήν την έννοια τα party και οι ουτοπικές ατμόσφαιρες, οι εφήμερες αυτόνομες ζώνες δεν μπορούν παρά να σχηματοποιήσουν ένα πολύ μικρό μέρος της ταυτότητας μας και να αποτελούν μια στιγμιαία εικόνα από τα όνειρα μας. Το διευκρινίζουμε αυτό, θέλοντας να διαχωρίσουμε την θέση μας από κάθε είδους μονόχνωτο life-style, είτε αυτό αντιπροσωπεύει την κυρίαρχη κουλτούρα του «πολιτισμού» και της «υψηλής τέχνης», είτε οποιαδήποτε «εναλλακτική» μορφή της.
Δεν επιθυμούμε λοιπόν να προωθήσουμε κανενός είδους life-style. Επιζητούμε την αυθόρμητη έκφραση που διαρρηγνύει τη σχέση της με τους καθιερωμένους εκείνους ρόλους που αναπαράγονται στους χώρους διασκέδασης και χαρακτηρίζονται από την λογική της κυρίαρχης οικονομίας και ιδεολογίας.
Οι γιορτές μας και οι ουτοπικές ατμόσφαιρες δεν θεωρούμε ότι αποτελούν ένα κλειστό «χώρο» για μυημένους που αποκλείει κάποιους και αποδέχεται κάποιους άλλους. Πάνω απ’ όλα όμως, δεν αντιμετωπίζουμε τα free party ως μια κατάσταση ικανή να προτείνει μια ολοκληρωμένη στάση ζωής ή να αγκαλιάσει το εύρος των σκέψεων, των δράσεων, των επιθυμιών μας (ή και απλά της αισθητικής μας). Υπό αυτήν την έννοια τα party και οι ουτοπικές ατμόσφαιρες, οι εφήμερες αυτόνομες ζώνες δεν μπορούν παρά να σχηματοποιήσουν ένα πολύ μικρό μέρος της ταυτότητας μας και να αποτελούν μια στιγμιαία εικόνα από τα όνειρα μας. Το διευκρινίζουμε αυτό, θέλοντας να διαχωρίσουμε την θέση μας από κάθε είδους μονόχνωτο life-style, είτε αυτό αντιπροσωπεύει την κυρίαρχη κουλτούρα του «πολιτισμού» και της «υψηλής τέχνης», είτε οποιαδήποτε «εναλλακτική» μορφή της.
Δεν επιθυμούμε λοιπόν να προωθήσουμε κανενός είδους life-style. Επιζητούμε την αυθόρμητη έκφραση που διαρρηγνύει τη σχέση της με τους καθιερωμένους εκείνους ρόλους που αναπαράγονται στους χώρους διασκέδασης και χαρακτηρίζονται από την λογική της κυρίαρχης οικονομίας και ιδεολογίας.
Η ταύτιση που συχνά γίνεται χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε με το ρόλο του της super γκόμενας, του καλογυμνασμένου τσαμπουκαλεμένου γκόμενου, του «ψαγμένου» κυνικού δήθεν εναλλακτικού τύπου, του σκοτεινού, του απόμακρου και του «αφ’υψηλού», του «έμπειρου» raver με τα γυαλιά ηλίου ή του φραγκάτου τύπου που θέλει να κάνει φιγούρα, δεν έχει καμία θέση στις εκδηλώσεις μας. Οι ρόλοι αυτοί και πολλοί άλλοι είναι ζωντανοί φορείς μιας προσποίησης και για αυτό στέκονται εμπόδιο όχι μόνο στο τρόπο που αυτοπαρουσιάζεται ο καθένας από εμάς αλλά αποτελούν ταυτόχρονα ένα τείχος στην αληθινή επικοινωνία μεταξύ των ατόμων.
Απομονωμένος δηλαδή ο καθένας, κάνει μια διαρκή προσπάθεια να προστατεύσει την εικόνα που ο ίδιος θέλει να μεταδώσει στους άλλους. Συντηρεί έτσι μια εικόνα του εαυτού του που σε συνθήκες αληθινής πηγαίας συμπεριφοράς δεν υφίσταται. Παράλληλα, το ίδιο το άτομο αποδεχόμενο τα εγγενή στοιχεία των συγκεκριμένων προβληματικών ρόλων επιτρέπει (και υπακούει) στη διαστρέβλωση και τελικά την προσβολή της ίδιας του της προσωπικότητας. Αυτοεγκλωβίζεται, δηλαδή, σε κάτι που βιώνεται ως αδυναμία να αφεθείς τελικά στην δύναμη της ατμόσφαιρας.
Υπό αυτές τις συνθήκες η ατμόσφαιρα που εμείς θα επιθυμούσαμε να υπάρχει απουσιάζει. Τα άτομα αδυνατούν να απολαύσουν πραγματικά τη μουσική, να χορέψουν με το σώμα τους «λυμένο» και να παρασυρθούν σε μια εκστατική γιορτή. Πάνω από όλα όμως είναι η έλλειψη επικοινωνίας με τον διπλανό μας που ματαιώνει οποιαδήποτε δική μας προσπάθεια να δημιουργήσουμε μια τέτοια γιορτή. Όπως θα έπρεπε να είναι αυτονόητο η επικοινωνία με τον διπλανό μας δεν θα έπρεπε να εκλαμβάνεται ως απειλή για τον ανδρισμό, τη θηλυκότητα ή γενικά για την εικόνα μας, αλλά ως εγγύηση για την καλή μας διάθεση.
Ο διπλανός μας είναι πράγματι δίπλα μας! Δεν αποτελεί παραίσθηση!
Υπάρχουμε μέσα από τους άλλους. Δεν συνυπάρχουμε απλά ο καθένας δίπλα στον άλλον μέσα στην νύχτα του εαυτού μας. Υπάρχουμε ο ένας μέσα στον άλλον και για αυτό μπορούμε να ταξιδέψουμε πέρα από τον ωκεανό της ατομικής μας προσωπικής άγνοιας.
Μόνο ύστερα από αυτή τη συνειδητοποίηση αποκτά νόημα μια κατάσταση σαν αυτές που προσπαθούμε να βοηθήσουμε την ανάδυση τους. Όταν δηλαδή αποφασίσουμε να εγκαταλείψουμε οποιοδήποτε προσωπείο προσποίησης και θεατρινίστικης συμπεριφοράς ίσως τότε και να ζήσουμε ένα μεγαλειώδες εκστατικό καρναβάλι.
Πρέπει όμως πρώτα να συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξη αυτής της αρνητικής στάσης, καθώς και την προέλευσή της. Το θέμα, φυσικά, είναι να εστιάσουμε σε εκείνους τους κοινωνικούς ρόλους που γεννούν αρρωστημένες κοινωνικές σχέσεις μέσα από συγκεκριμένες συμπεριφορές. Συμπεριφορές που θέλουμε να εξαφανιστούν όχι μόνο από τα πάρτυ και τις αυτόνομες ζώνες αλλά και από ολόκληρο το κοινωνικό οικοδόμημα. Αν και φαντάζουν ακίνδυνες, αθώες ή απλά εκνευριστικές, αντικατοπτρίζουν στην ουσία την ποιότητα και το είδος των κοινωνικών σχέσεων που χαρακτηρίζουν την κοινωνία στο σύνολό της, αποτελώντας μια μικρογραφία τους μεταμφιεσμένη.
Έτσι λοιπόν, η προσποίηση, η καταπίεση και η επιβολή που παρουσιάζονται σε όλες τις εκφράσεις και εκφάνσεις της ζωής (στον τρόπο ανατροφής από την οικογένεια, στις σχέσεις των δύο φύλων στο σχολείο, το πανεπιστήμιο, το στρατό ή στην ίδια την ύπαρξη του εξαναγκασμού της μισθωτής εργασίας) μεταμορφώνονται στα πάρτυ σε μαγκιά, βία και σε ένα ανούσιο και ηλίθιο στήσιμο άνευ προηγουμένου. Την ίδια στιγμή, η παντοδυναμία του χρήματος και ο τρόπος που αυτό κυριαρχεί στα μυαλά των ανθρώπων μεταμορφώνεται σε γκλαμουριά και διάθεση για επίδειξη, ενώ η κοινωνική και οικονομική ανισότητα σε διαφορές στο ντύσιμο και στο είδος των ουσιών που καταναλώνονται. Ας σημειωθεί εδώ, ότι τα στοιχεία αυτά βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση μεταξύ τους επηρεάζοντας το ένα το άλλο με τρόπο καταλυτικό.
Από τα παραπάνω ελπίζουμε να γίνονται κατανοητοί οι λόγοι που ωθούν το Κενό Δίκτυο
[πρώην “Ομάδα στον Τρόμο του Κενού”] στην διοργάνωση των ελεύθερων, ανοιχτών δημόσιων γιορτών, των free party με την μορφή της Εφήμερης Αυτόνομης Εκστατικής Ζώνης. Για εμάς ο χαρακτήρας τους δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη βιομηχανία της οργανωμένης διασκέδασης. Ούτε υποστηρίζει, ούτε προωθεί, ούτε αναπαράγει σχέσεις που διέπονται από την οικονομική εκμετάλλευση, την κοινωνική ανισότητα ή τη δύναμη της επιβολής. Η αμφισβήτηση της κοινής λογικής, της κυρίαρχης κουλτούρας και η ικανότητα της κριτικής σκέψης πρέπει να είναι χαρακτηριστικά κάθε γιορτής κάθε ουτοπικής ατμόσφαιρας, κάθε αυτόνομης δημόσιας ζώνης, κάθε συνεύρεσης μας. Η σημασία τους δεν μπορεί να ειδωθεί ανεξάρτητα από μια ενθουσιαστική αλλά συνολικότερη αντίληψη για τον κόσμο και την κοινωνία που μας περιβάλλει. Στην ουσία, δηλαδή οι ουτοπικές ατμόσφαιρες και τα free party δεν αποτελούν παρά μόνο μία έκφραση, μια στιγμή ενός συνολικού βιώματος, ένα μικρό τμήμα μιας γενικότερης θεώρησης για τη λειτουργία της κοινωνίας και τη θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτήν.
Σε καμία περίπτωση, επομένως, δεν επιθυμούμε οι παρευρισκόμενοι να είναι θεατές σε μια κατάσταση ελεγχόμενη και άρα διαχωρισμένη από αυτούς. Αντίθετα, θα θέλαμε να τους δούμε απαλλαγμένους από τις κυρίαρχες συμβατικότητες, να αμφισβητούν την αξία της δολοφονικής πραγματικότητας και να γίνονται οι ίδιοι κατασκευαστές, κοινωνοί και συμμέτοχοι σε μια ατμόσφαιρα που τους υπερβαίνει, τους εμπνέει και τους συνεπαίρνει.
Στοχεύοντας στη δημιουργία μιας τέτοιας ατμόσφαιρας, στοχεύουμε στην ανάδειξη αξιών τόσο ισχυρών που να μπορούν να μεταμορφώσουν τον άνθρωπο όχι μόνο στιγμιαία, την ώρα που χορεύει με τον διπλανό του. Σκοπός της κάθε κατάστασης είναι η επίτευξη μιας μόνιμης και συνολικής αλλαγής, μιας προσωπικής απόφασης, μιας συλλογικής μεταμόρφωσης, μιας κοινωνικής μετάλλαξης που να αγκαλιάζει όσο το δυνατόν περισσότερα επίπεδα της κοινωνικής ζωής και που να τολμά να στέκεται ενάντια σε όλα αυτά που μας φυλακίζουν στην απάθεια.
Η αλληλεγγύη, η αλληλοβοήθεια, το παιχνίδι, το δώρο, το αυθόρμητο ενδιαφέρον, η αμεσότητα, η φροντίδα είναι στοιχεία που πρέπει να βρίσκουμε στα party όχι γιατί αυτά αποτελούν κάποια ιδιαίτερη περίπτωση επίδειξης ευγένειας, αλλά επειδή θα θέλαμε να κυριαρχούν ως αξίες αληθινές, ικανές να δομήσουν τις κοινωνικές σχέσεις σε όλο το φάσμα της κοινωνικής μας ζωής και οργάνωσης. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο λυπούμαστε όταν συγκεκριμένες συμπεριφορές ακυρώνουν τη σημασία και το περιεχόμενο των αξιών μας. Σημειώνουμε δε, ότι είναι αναπόφευκτο κάθε φορά που εμφανίζονται αυτές οι συμπεριφορές, αυτομάτως να εξαφανίζεται το νόημα της κατάστασης η οποία έτσι υποβιβάζεται σε μια στημένη εκδήλωση, αντίγραφο της νεκρής διανοητικά ατμόσφαιρας των club, των συναυλιακών χώρων, των γκαλερί, των εμπορικών φεστιβάλ και των «γιορτών» κάθε είδους πολιτικών οργανώσεων, δήμων και υπουργείων.
Όλα αυτά λοιπόν είναι ζητήματα που ο καθένας μόνος του και όλοι μαζί θα συναντήσουμε ξανά και ξανά. Η καχυποψία, ο βεντετισμός, ο κυνισμός και η αδιαφορία, η δυσφήμηση, η γελοιοποίηση και η βίαιη αυτοεπιβεβαίωση μοιάζουν να είναι φαινόμενα που θα συνεχίσουν να μας ακολουθούν για πολλά χρόνια ακόμα καθώς θα προσπαθούμε να συναντιόμαστε
Πρέπει να καταφέρουμε μαζί να διασχίσουμε τον ωκεανό της άγνοιας
και να ταξιδέψουμε στον ωκεανό της ευφυούς ευτυχίας και της συνειδητής ομορφιάς.
Θα συναντηθούμε στην άκρη του ορίζοντα
Θα συναντηθούμε στις εκστατικές γιορτές της ελευθερίας
ΚΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ [Θεωρία, Ουτοπία, Συναίσθηση, Εφήμερες Τέχνες]
