Τί πραγματικά συνέβη στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973;

 

 

Νοέμβρης. Άλλη μια επέτειος της εξέγερσης στο Πολυτεχνείο πλησιάζει. Μια επέτειος που θα πραγματοποιηθεί με τους καθιερωμένους εορτασμούς. Εκπρόσωποι πολλών φοιτητικών παρατάξεων θα πάνε στο Πολυτεχνείο να καταθέσουν στεφάνια στη μνήμα των πεσόντων του Νοέμβρη του 1973. Πολιτικοί από διάφορα κόμματα, φορώντας τα ακριβά τους κοστούμια, θα πάνε κι αυτοί να καταθέσουν κανένα στεφάνι και να κάνουν δηλώσεις μπροστά στις κάμερες, εξασφαλίζοντας λίγη ακόμα δημοσιότητα. Δημοσιοκάφροι των ΜΜΕ (Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης) θα στηθούν κρατώντας μικρόφωνα και κάμερες και περιμένοντας δηλώσεις από τους πολιτικούς ή κάποια έντονη αντιπαράθεση μεταξύ αντιφρονούντων νεαρών που μπορεί να οδηγήσει σε βίαια επεισόδια.

Η μνήμη των μεγαλύτερων πηγαίνει πίσω στο χρόνο, σε εκείνη την αιματοβαμμένη εξέγερση που γράφτηκε στην ιστορία. Οι νεαρότεροι θυμούνται λίγες πληροφορίες που μάθανε στο σχολείο και ορισμένοι από αυτούς διαπληκτίζονται σχετικά με το ποιος πολιτικός χώρος είχε τη μεγαλύτερη συμμετοχή σε εκείνη την εξέγερση.

Επειδή στο μυαλό διαφόρων επικρατεί μια σύγχυση σχετικά με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και επειδή πολυάριθμοι μπάσταρδοι πολιτικοί (μαζί με τα κομματόσκυλά τους) προσπαθούν να οικειοποιηθούν την εξέγερση και να την παρουσιάσουν ως δικό τους δημιούργημα, εμείς θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε στα γεγονότα του 1973 για να αντιμετωπίσουμε την παραπληροφόρηση και τις διάφορες ανακρίβειες.

Στις 8 Οκτωβρίου 1973 ορκίζεται Πρωθυπουργός ο δεξιός πολιτικός Σπύρος Μαρκεζίνης, άτομο της εμπιστοσύνης του δικτάτορα Παπαδόπουλου.

1 Νοεμβρίου 1973 : Ο υπουργός παιδείας της χούντας Σιφναίος ανακοινώνει τις κυβερνητικές αποφάσεις σχετικά με τα φοιτητικά αιτήματα. Οι φοιτητές από την πλευρά τους συνεχίζουν να αγωνίζονται για αύξηση των δαπανών για την παιδεία, καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας, δωδεκάμηνη θητεία για όλους τους Έλληνες, κατάργηση των χουντικών διαταγμάτων 93/69, 720/70, 1947/73, κατάργηση του σπουδαστικού της Ασφάλειας κ.α.

4 Νοεμβρίου 1973 : Πραγματοποιείται το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου. Γίνεται διαδήλωση εναντίον της χούντας και αιματηρά επεισόδια με δεκάδες τραυματίες μετά το μνημόσυνο. Συλλαμβάνονται 37 πολίτες. Τα επεισόδια γίνονται κυρίως κοντά στο Α’ Νεκροταφείο και διαρκούν από τις 11:30 έως τις 13:40. Οι συγκεντρωμένοι είναι αρκετές χιλιάδες. Τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι: «ΟΛΟΙ ΕΝΩΜΕΝΟΙ», «ΕΞΩ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ», «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΕΛΛΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ» και «114». Η οργή και η αγανάκτηση του λαού είναι εμφανής.

Στο φοιτητικό κίνημα επικρατεί αναβρασμός. Η ώρα για ένα δυναμικό ξέσπασμα κατά της χούντας πλησιάζει. Το πρωί της 14ης Νοεμβρίου γίνονται Γενικές Συνελεύσεις των συλλόγων των φοιτητών για να συζητήσουν το θέμα των φοιτητικών εκλογών, ύστερα από προηγούμενη δήλωση του υπουργού παιδείας Σιφναίου στη Σύγκλητο και τους Σπουδαστές ότι έχει στείλει για δημοσίευση το διάταγμα για τη διεξαγωγή των εκλογών μετά τις 15 Φλεβάρη από εφορευτικές επιτροπές αριστούχων σπουδαστών. Στη Νομική πραγματοποιείται συνέλευση. Γύρω στις 1.00  το μεσημέρι και ενώ η συνέλευση συνεχίζεται, έρχεται η πληροφορία ότι στο Πολυτεχνείο έχουν γίνει προκλητικές ενέργειες από την πλευρά της αστυνομίας, με συνέπεια να αποδοκιμαστούν από τους φοιτητές. Στο μεταξύ έχουν έλθει σπουδαστές και από άλλες σχολές. Μετά από λίγο ακούγεται ότι στο Πολυτεχνείο οι αστυνομικοί ξυλοκοπούν τους φοιτητές. Επικρατεί αναστάτωση, ανησυχία και οργή. Γίνεται πρόταση του μέλους της Φυσικομαθηματικής Διονύση Μαυρογένη να γίνει διαδήλωση προς το Πολυτεχνείο. Τα μέλη της Αντι-ΕΦΕΕ, δηλαδή της φοιτητικής οργάνωσης της ΚΝΕ, αντιδρούν και αποφασίζουν να μην συμμετάσχουν στη διαδήλωση. Γύρω στους 1.500 φοιτητές ξεκινούν μέσω της Σόλωνος διαδήλωση πού χτυπιέται από την αστυνομία κοντά στο Πολυτεχνείο. Οι μισοί περίπου από τους διαδηλωτές καταδιωκόμενοι από τους αστυνομικούς ενώνονται με τους φοιτητές που βρίσκονται στο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Οι υπόλοιποι φεύγουν στους γύρω δρόμους. Αυτοί οι λιγοστοί νέοι που μπήκαν στο προαύλιο του Πολυτεχνείου και έκαναν το πρώτο μεγάλο βήμα της Νοεμβριανής αντιδικτατορικής εξέγερσης συκοφαντήθηκαν με τόνους λάσπης από την Αντι – ΕΦΕΕ και την ΚΝΕ. Σε αυτούς τους λιγοστούς νέους επιτέθηκε η Αντι – ΕΦΕΕ και η ΚΝΕ χρησιμοποιώντας προσβλητικούς και βαρύτατους χαρακτηρισμούς. Το κείμενο αυτής της συκοφαντικής επίθεσης δημοσιεύτηκε στο έντυπο «Πανσπουδαστική» του Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 1974 (αριθμός φύλλου : 8). Διευκρινίζουμε ότι η «Πανσπουδαστική» ήταν έντυπο της Αντι – ΕΦΕΕ, δηλαδή της φοιτητικής οργάνωσης της ΚΝΕ. Σε αυτή την ανακοίνωση, η Αντι – ΕΦΕΕ και η ΚΝΕ ανάφερε μεταξύ άλλων τα εξής : «Καταγγέλουμε την προσχεδιασμένη εισβολή στο χώρο του Πολυτεχνείου, την Τετάρτη 14 του Νοέμβρη, 350 περίπου οργανωμένων πρακτόρων της ΚΥΠ, σύμφωνα με το προβοκατόρικο σχέδιο των Ρουφογάλη – Καραγιαννόπουλου, με βάση τις εντολές του παραμερισμένου τώρα τέως πρωτοδικτάτορα Παπαδόπουλου και της αμερικανικής CIA, με σκοπό να προβάλουν με κάθε μέσο τραμπουκισμού και προβοκάτσιας γελοία και αναρχικά συνθήματα που δεν εκφράζανε τη στιγμή και τις συγκεκριμένες δυνάμεις» . [Στο σημείο αυτό, διευκρινίζουμε ότι ο Μιχάλης Ρουφογάλης ήταν ο αρχηγός της διαβόητης ΚΥΠ την περίοδο της χούντας]. Αυτή η κατάπτυστη ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στην «Πανσπουδαστική» αποτελεί μέχρι σήμερα την πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία της ΚΝΕ.

 

Η επίθεση της αστυνομίας εναντίον των φοιτητών δημιουργεί νέα ένταση. Όσοι είναι μέσα στο προαύλιο φωνάζουν αντιδικτατορικά συνθήματα και καλούν τον κόσμο να πλησιάσει. Οι αστυνομικοί επιδίδονται σε άγριο κυνηγητό των συγκεντρωμένων έξω από το Πολυτεχνείο φοιτητών και πολιτών. Το μπλοκάρισμα του Πολυτεχνείου και οι επιθέσεις των αστυνομικών εξαγριώνουν τους έγκλειστους που αρχίζουν να πετούν στους αστυνομικούς νεράντζια ενώ δημιουργούνται συγκρούσεις των ευρισκόμενων έξω από το Πολυτεχνείο πολιτών με τους αστυνομικούς.

 

Στο μεταξύ τα μέλη της Αντι-ΕΦΕΕ – ΚΝΕ ζητάνε από τους συγκεντρωμένους στο Προαύλιο του Πολυτεχνείου φοιτητές να εγκαταλείψουν το χώρο. Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου ολοκληρώνουν τις γενικές συνελεύσεις τους όπου αποφασίζουν απεργία και ενώνονται με τους υπόλοιπους. Οι Μηχανολόγοι συνεχίζουν τη συνέλευση τους μέχρι το απόγευμα οπότε και αποχωρούν από το Πολυτεχνείο ακολουθώντας την επιτροπή που αποτελείται από μέλη του Ρήγα Φεραίου (νεολαιίστικη οργάνωση του ΚΚΕ εσωτερικού). Γύρω στις 5:30 οι αστυνομικοί, που μέχρι εκείνη την ώρα είχαν περικυκλώσει το κτίριο, αποχωρούν κάτω από τις έντονες αποδοκιμασίες των συγκεντρωμένων μέσα και έξω από το κτίριο. Στις 6.00 θα γίνει η απόπειρα διάλυσης των συγκεντρωμένων από μέλη της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ. Μέλη των επιτροπών του Πολυτεχνείου θα προσπαθήσουν να σπείρουν τον πανικό διαδίδοντας ότι επίκειται επίθεση της αστυνομίας. Αφού πείθουν τους Μηχανολόγους να αποχωρήσουν, αρχίζουν ομαδική αποχώρηση με σκοπό να δημιουργήσουν ρεύμα και να τους ακολουθήσουν και άλλοι φοιτητές. Όμως οι αριστεριστές με ομιλίες αλλά και οι ίδιοι οι συγκεντρωμένοι με το μαχητικό τους πνεύμα σταθεροποιούν τη συγκέντρωση. Ορίζεται μια εξαμελής επιτροπή με την ευθύνη της υλοποίησης των οργανωτικών μέτρων της κατάληψης, όπως συγκρότηση φρουρών των εισόδων,

ομάδες επιτήρησης, ομάδες προπαγάνδισης και ζύμωσης συνθημάτων κ.α. Στο μεταξύ οι κλεισμένοι μέσα στο κτίριο φοιτητές ενώνονται με τους συγκεντρωμένους απ’ έξω πολίτες, σπουδαστές και μαθητές. Καταλαμβάνεται όλος ο χώρος μπροστά από το Πολυτεχνείο. Τα μέχρι τότε συνθήματα ήταν «ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΛΑΕ», «ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ», «ΛΑΕ ΣΠΑΣΕ ΤΟΝ ΚΛΟΙΟ», «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ». Τώρα οι συγκεντρωμένοι φωνάζουν «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ», «ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΤΥΡΡΑΝΙΑ», «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΛΑΕ», «ΑΠΟΨΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΤΑΫΛΑΝΛΗ». Γύρω στις 8.00 το βράδυ οι συγκεντρωμένοι φτάνουν τις 10.000. Οι γενικές συνελεύσεις μέσα στο χτίριο συνεχίζονται. Μπαίνει θέμα κατάληψης. Μέλη της Αντι-ΕΦΕΕ (ΚΝΕ) και του Ρήγα Φεραίου αντιτίθενται στην κατάληψη. Κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες χειρόγραφες προκηρύξεις που μοιράζονται στα περαστικά αυτοκίνητα. Το σύνθημα «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ» κυριαρχεί. Γύρω στις 9.00 γίνεται ολοκληρωτική κατάληψη του Πολυτεχνείου και του γύρω χώρου. Σταματά η κυκλοφορία. Οι συγκεντρωμένοι ξεπερνούν τις 20.000. Τα συνθήματα που ακούγονται είναι «ΑΠΟΨΕ ΠΕΘΑΙΝΕΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ», «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ», «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΛΑΕ», «ΑΠΟΨΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΤΑΫΛΑΝΛΗ», «ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΤΥΡΡΑΝΟ», «ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΕΡΓΑΤΕΣ, ΑΓΡΟΤΕΣ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ», «ΛΑΕ ΠΕΙΝΑΣ, ΓΙΑΤΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΚΥΝΑΣ», «ΛΑΕ ΠΕΙΝΑΣ, ΓΙΑΤΙ ΛΕΝ ΤΟΥΣ ΚΡΕΜΑΣ», «ΛΑΕ ΠΟΛΕΜΑ, ΣΟΥ ΠΙΝΟΥΝΕ ΤΟ ΑΙΜΑ», «ΛΑΕ ΞΕΚΙΝΑ, ΠΕΘΑΙΝΕΙΣ ΑΠ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ», «ΕΣΑ ΕΣ ΈΣ ΒΑΣΑΝΙΣΤΕΣ», «ΛΑΕ, ΛΑΕ Ή ΤΩΡΑ Ή ΠΟΤΕ», «ΕΞΗ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΚΕΤΑ. ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝΕ ΕΠΤΑ», «ΑΠΟΨΕ ΘΑ ΚΑΝΕΙ ΞΑΣΤΕΡΙΑ», «Η ΧΟΥΝΤΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ», «ΚΑΤΩ Ο ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ», «ΕΞΩ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ», «ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΤΟ».

 

Σε λίγο διάστημα οι διαδηλωτές φτάνουν τις 30.000. Ανεμίζονται σημαίες, καίγονται ομοιώματα του Παπαδόπουλου και χουντικά σύμβολα. Ισχυρές δυνάμεις αστυνομικών και θωρακισμένα του μηχανοκίνητου τμήματος βρίσκονται σ’ επιφυλακή στις Πλατείες Κάνιγγος και Κοτζιά. Γύρω στις 12 τα μεσάνυχτα κλείνουν οι πόρτες του Πολυτεχνείου. Ο κόσμος αποχωρεί σιγά-σιγά. Αρχίζει η εσωτερική οργάνωση για την εξυπηρέτηση των αναγκών της κατάληψης. Απ’ έξω από το Πολυτεχνείο τραμπούκοι από διάφορες κρατικές υπηρεσίες και ασφαλίτες με πολιτικά χτυπούν και καταδιώκουν λίγους συμπαραστάτες πού ‘χουν μείνει ακόμα στην Πατησίων. Σχηματίζεται η Συντονιστική Επιτροπή των φοιτητών από φοιτητές διάφορων σχολών που είχαν εκλεχτεί από φοιτητικές συνελεύσεις και αρχίζει η προετοιμασία για τη λειτουργία Ραδιοφωνικού σταθμού μέσα στο Πολυτεχνείο. Γύρω στις 11 το βράδυ από άτομα που δεν ήταν φοιτητές παίρνεται η πρωτοβουλία της ξεχωριστής συνέλευσης. Αυτή η ξεχωριστή συγκέντρωση στην πλειοψηφία της περιλαμβάνει εργάτες και είναι η βάση των εργατικών συνελεύσεων της εξέγερσης. Βρίσκεται κάποια αίθουσα στο κτίριο Γκίνη και από εκεί ξεκινά το κάλεσμα για μια εργατική συνέλευση.

 

Γύρω στις 1.00 μετά τα μεσάνυχτα στην αίθουσα του κτιρίου Γκίνη έχουν συγκεντρωθεί 300 άτομα. Υπάρχουν εργάτες και εργαζόμενοι κάθε πολιτικής απόχρωσης. Από οπαδούς και μέλη του ΚΚΕ και ΚΚΕεσ. μέχρι τροτσκιστές και αριστεριστές, υπάρχει ακόμα και μια ολιγάριθμη ομάδα αντιεξουσιαστών. Η πρώτη αυτή Συνέλευση είναι επεισοδιακή. Υπάρχουν προβλήματα και διαφωνίες όσον αφορά τη διεύθυνση της συζήτησης. Τελικά εκλέγεται μια προσωρινή επιτροπή. Αποφασίζεται να βγει μια διακήρυξη που θα μοιραστεί το πρωί σε εργοστάσια και σε χώρους όπου συγκεντρώνονται οι εργάτες. Προβάλλονται δύο σχέδια προκήρυξης : το πρώτο είναι τροτσκιστικό και το δεύτερο αντιεξουσιαστικό. Στις ψηφοφορίες που γίνονται από τη συνέλευση, η τροτσκιστική προκήρυξη συγκεντρώνει αρκετούς ψήφους ακόμα και από οπαδούς του ΚΚΕ και του ΚΚΕ εσωτερικού. Η αντιεξουσιαστική προκήρυξη κατέληγε «Η αυτόνομη συνέλευση των εργαζομένων που βρίσκονται στο χώρο του Πολυτεχνείου καλεί τους εργαζόμενους να δημιουργήσουν εργοστασιακές και απεργιακές επιτροπές με απώτερο στόχο τη δημιουργία εργατικών συμβουλίων. Το μίνιμουμ πρόγραμμα των εργατικών συμβουλίων είναι η καταστροφή της μισθωτής εργασίας του κράτους, του εμπορεύματος και της πολιτικής». Η σύγχυση που ακολουθεί τις πρωινές ώρες της Πέμπτης δεν επιτρέπει την ψήφιση μιας διακήρυξης. Την ώρα εκείνη γίνεται μια συνειδητή και οργανωμένη προσπάθεια ορισμένων μελών του ΚΚΕ και του ΚΚΕ εσωτερικού, οι οποίοι μπαίνοντας στην αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης προσπαθούν να τη διαλύσουν. Απευθυνόμενοι στους συγκεντρωμένους, τους λένε «Αν θέλετε να κάνετε κατάληψη να πάτε στην εργατική εστία».

 

Στις 5 το πρωί αρχίζουν να φωνάζονται τα πρώτα συνθήματα της μέρας. Στην κεντρική πύλη υπάρχει μεγάφωνο. Αστυνομικές δυνάμεις βρίσκονται μέσα σε οχήματα στους δρόμους Στουρνάρα, Τοσίτσα, στο Μουσείο και στην πλατεία Κάνιγγος. Κοντά στο Πολυτεχνείο έχουν σταθμεύσει τρία πυροσβεστικά οχήματα ειδικά για τη διάλυση των διαδηλώσεων και δύο, θωρακισμένα οχήματα με δακρυγόνα και αέρια. Γύρω στις 9 ανοίγουν οι πόρτες του Πολυτεχνείου αφού προηγούμενα δημιουργούνται αψιμαχίες μεταξύ των κλεισμένων για το αν θα ανοιχτούν ή όχι οι πόρτες. Στις 9:30 οι φοιτητές καταστρέφουν φωτογραφίες του Παπαδόπουλου. Βγαίνουν στον πολύγραφο και κυκλοφορούν πολλές προκηρύξεις της Συντονιστικής Επιτροπής. Εκατοντάδες άτομα γράφουν συνθήματα ασταμάτητα. Η αστυνομία από τις πρωινές ώρες εμποδίζει την προσέλευση του κόσμου σχηματίζοντας ζώνες γύρω από το Πολυτεχνείο. Οι αστυνομικοί επιτίθενται κατά διαστήματα αλλά οι διαδηλωτές δεν υποχωρούν. Γίνονται επεισόδια στην προσπάθεια των διαδηλωτών να σπάσουν τις αλυσίδες των αστυνομικών. Από το Πολυτεχνείο ακούγονται τα συνθήματα: «ΛΑΕ ΣΠΑΣΕ ΤΟΝ ΚΛΟΙΟ», «ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠ’ΤΟ ΛΑΟ», «ΕΣΑ ΕΣ ΕΣ ΒΑΣΑΝΙΣΤΕΣ». Κάθε τόσο μερικοί καταφέρνουν να σπάσουν τον κλοιό και να φτάσουν στο κτίριο.

 

Μαθαίνεται ότι καταφθάνουν φοιτητές από τη Πάτρα κι αγρότες από τα Μέγαρα. Αυτό αυξάνει τη μαχητική διάθεση των συγκεντρωμένων στο Πολυτεχνείο. Μπαίνει σε λειτουργία ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου. Τα συνθήματα γίνονται ολοένα και πιο μαχητικά. Καλούν το λαό σε ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ και ΓΕΝΙΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ. Οι πολίτες προσπαθούν να δείξουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους απέναντι στους καταληψίες φοιτητές. Για το λόγο αυτό, συγκεντρώνουν τρόφιμα, τσιγάρα, χρήματα, ψωμί και φάρμακα και τα δίνουν στους φοιτητές. Το απόγευμα της Πέμπτης ο κλοιός των αστυνομικών σπάει. Μέσα στο Πολυτεχνείο μπαίνουν πολλοί μαθητές. Η Συντονιστική Επιτροπή δηλώνει ότι η κατάληψη θα συνεχιστεί μέχρι να ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματα. Στο διάστημα αυτό γίνεται μυστική σύσκεψη στελεχών του ΠΑΚ και του ΚΚΕ με σκοπό να κινηθεί η διαδικασία εγκατάλειψης του Πολυτεχνείου, πραξικοπηματικά. Είναι μία σαφής προσπάθεια και η ομολογία έρχεται 3 χρόνια αργότερα στην ΚΟΜΕΠ (Κομμουνιστική Επιθεώρηση). Όμως πριν την έγγραφη ομολογία υπάρχει η προφορική. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρθηκε από το ηγετικό στέλεχος της ΚΝΕ (και μετέπειτα Πρόεδρο του Συνασπισμού) Αλαβάνο, την Πέμπτη 15 Νοέμβρη, το βράδυ, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στελεχών με πρωτοβουλία των Αλαβάνου – Παρτανού που δήλωσαν ότι εκπροσωπούν επίσημα το ΚΚΕ – ΚΝΕ, και συζητήθηκε το θέμα της διάλυσης της κατάληψης. Στη σύσκεψη αυτή πήραν επίσης μέρος οι Ματζουράνης, Τσαφαράκης, Κώστας Λαλιώτης, Μαυρογένης, Μιχαλόπουλος και Τσούρας (ο Λαλιώτης, ο Μιχαλόπουλος και ο Τσούρας συμμετείχαν αργότερα σε κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ). Ο Ματζουράνης είναι ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, ο Λαλιώτης υφυπουργός Νέας Γενιάς (και πυροσβεστικού σώματος, λόγω προϋπηρεσίας). Η σύσκεψη αυτή που έγινε γνωστή και στο ΕΑΤ – ΕΣΑ από ομολογίες ορισμένων από τους παραπάνω (καθώς ήταν κρατούμενοι) συμφώνησε στην ανάγκη της αποχώρησης από το Πολυτεχνείο. Διαφώνησε μόνο ο Μαυρογένης. Συγκεκριμένα από τα στελέχη της ΚΝΕ προτάθηκε να εφαρμοστεί η μέθοδος με την οποία εκκενώθηκε και η Νομική τον Φλεβάρη του 1973. Δηλαδή με πραξικοπηματικό τρόπο να ανοίξουν οι πόρτες και αφού θα έχει προηγηθεί μια ζύμωση περί επέμβασης του στρατού στους φοβισμένους και περί συγκρότησης διαδήλωσης προς τη Βουλή στους αποφασισμένους, θα άρχιζαν να αποχωρούν ορισμένες ομάδες δημιουργώντας τετελεσμένο γεγονός.

Την Πέμπτη τη νύχτα ο Δ. Μαυρογένης μέλος της εκλεγμένης 5μελούς συντονιστικής επιτροπής της Φυσικομαθηματικής ενημέρωσε τον Σταύρο Λυγερό, αντιπρόσωπο της Φυσικομαθηματικής στη Συντονιστική Επιτροπή, για τη σύσκεψη και τα σχέδια εκκένωσης, με αποτέλεσμα να μπει ανοιχτά στη Συνεδρίαση της Συντονιστικής Επιτροπής το ζήτημα, και να υποχωρήσουν τα μέλη της Αντι-ΕΦΕΕ – ΚΝΕ και οι λοιποί.

Αξίζει να αναφέρουμε και ένα αρκετά θλιβερό περιστατικό. Ορισμένα μέλη της ΚΝΕ, μιας και δεν μπορούσαν να ελέγξουν την κατάσταση όπως τους συνέφερε, πλαστογραφούσαν υπογραφές της συντονιστικής επιτροπής για να πιάσουν θέσεις κλειδιά (Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο Δ. Καραγκουλές, φοιτητής τότε της Φ/κής και μέλος τη ΚΝΕ που επιχείρησε με πλαστογραφημένη υπογραφή ενός μέλους της Συντονιστικής Επιτροπής να ελέγξει το Ραδιοσταθμό, αλλά εντοπίστηκε έγκαιρα και απομονώθηκε. Αργότερα ο Καραγκουλές έγινε μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ και στις φοιτητικές εκλογές του ’79 στη Νομική κατέβηκε με τους τραμπούκους του και με εντολή της Κ.Ε. να συντρίψουν όσους ήταν αντίθετοι με την ΚΝΕ. Σήμερα είναι βουλευτής του Συνασπισμού).

Η επιτροπή Τάξης αναλαμβάνει να καθαρίσει το κτίριο από χαφιέδες της αστυνομίας και της ΚΥΠ που έχουν μπει μέσα. Ομάδες εργατών αναλαμβάνουν κυρίως αυτό το καθήκον. Δίπλα στο Ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου λειτουργούν και 4 ερασιτεχνικοί σταθμοί. Πολλά Γυμνάσια μένουν άδεια ενώ οι μαθητές κατεβαίνουν στον χώρο του Πολυτεχνείου. Ο κόσμος ολοένα και πληθαίνει. Στις 10 το πρωί γίνεται η οργανωμένη είσοδος 500 οικοδόμων στο κτίριο. Μαζί με τους οικοδόμους μπαίνουν και πολλοί μαθητές. Από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό του Πολυτεχνείου καλείται και πάλι ο λαός σε ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ενώ για τις 3:30 καλούνται οι δημοσιογράφοι για πρες-κόνφερανς από τη Συντονιστική Επιτροπή. Στις 3:30 έρχονται 25 δημοσιογράφοι ελληνικών εφημερίδων και ανταποκριτές ξένων πρακτορείων και εντύπων. Στους φωτορεπόρτερς δεν επιτρέπεται να πάρουν φωτογραφίες στη διάρκεια της συνέντευξης αλλά και μετά το τέλος της για να μην πληροφορηθούν οι αρχές τα πρόσωπα που συντονίζουν τον αγώνα. Προηγούμενα στη συνεδρίαση της εκλεγμένης Συντονιστικής Επιτροπής έχει μπει το θέμα για αποχώρηση από το Πολυτεχνείο και έχει απορριφθεί. Έχει απορριφθεί ακόμα και πρόταση στη διακήρυξη που πρότεινε τη συγκρότηση κυβέρνησης Εθνικής ενότητας απ’ όλα τα κόμματα, με ψήφους 7 κατά, 4 υπέρ. Την πρόταση είχαν κάνει μέλη του ΚΚΕ και του ΚΚΕ εσωτερικού.

Το μεσημέρι όλοι οι δρόμοι γύρω από το Πολυτεχνείο, από τη Χαλκοκονδύλη ως τη Μάρνη σε ακτίνα 500 και πλέον μέτρων από το Μετσόβιο, έχουν καταληφθεί από πλήθη κόσμου. Σ’ αυτούς τους χώρους μοιράζονται χιλιάδες προκηρύξεις με αντικαθεστωτικά συνθήματα. Στις 4:30 το απόγευμα γίνεται στην αίθουσα που συνεδριάζουν οι εργάτες, η πρώτη μαθητική συνέλευση. Αποφασίζεται το κατέβασμα όλων των Γυμνασίων σε γενική απεργία για την επόμενη μέρα. Στις 7 συνεδριάζει η εργατική συνέλευση με πάνω από 600 άτομα. Στις 6:30 οι διαδηλωτές ανεβαίνοντας τη Σταδίου φτάνουν στην πλατεία Κλαυθμώνος όπου συγκρούονται με αστυνομικούς που βρίσκονται εκεί. Οι συμπλοκές είναι βίαιες και οι τραυματίες πολλοί. Οι συγκρούσεις γενικεύονται στα Χαυτεία, στην Πλατεία Ταχυδρομείου, στις παρόδους της Πανεπιστημίου, παντού. 300.000 κόσμου μάχονται σ’ όλη την έκταση της Αθήνας. Στις 7, άφθονα δακρυγόνα και καπνογόνα πέφτουν στο κέντρο της Αθήνας. Πολλά άτομα τραυματίζονται. Οι διαδηλωτές μεταφέρουν τους τραυματίες στο Πολυτεχνείο. Ο Ραδιοσταθμός ζητά φάρμακα, ιατρικά εργαλεία, γιατρούς και ασθενοφόρα. Στις 8, αρχίζει η χρήση των δακρυγόνων μαζικά και αδιάκριτα, με εντολή του διευθυντή της αστυνομίας Αθηνών, Χριστολουκά, που ήταν επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων. Οι διαδηλωτές που βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή στα Χαυτεία, διαλύθηκαν. Ξαναγυρίζουν στην Πατησίων έξω από το Πολυτεχνείο, ενώ πολλοί σκορπίζουν στις παρόδους της Σταδίου και της Πανεπιστημίου, όπου η κυκλοφορία των αυτοκινήτων είχε διακοπεί νωρίτερα. Αυτοκίνητα με αστυνομικούς ρίχνουν δακρυγόνα και πυροβολισμούς, καταδιώκοντας τους διαδηλωτές μέχρι τον Άγιο Παντελεήμονα Αχαρνών. Οι διαδηλωτές συγκεντρώνονται πάλι στην πλατεία Βάθης και στην πλατεία Εξαρχείων απ’ όπου όμως αναγκάζονται να φύγουν γιατί η αστυνομία συνέχιζε να ρίχνει δακρυγόνα. Ο σταθμός Α’ Βοηθειών είναι γεμάτος από τραυματίες. Οι διαδηλωτές, που ανάμεσα τους είναι πολλοί μικροί μαθητές, εργάτες και οικοδόμοι, δίνουν τη μάχη με τις δυνάμεις καταστολής στους δρόμους. Μέχρι τις 8 το βράδυ ο κόσμος γύρω από το Πολυτεχνείο ξεπερνάει τις 50.000. Στις 8:30 μπαίνει στη συνέλευση των εργατών ένας οικοδόμος τραυματισμένος και ανακοινώνει ότι άρχισαν οι συγκρούσεις με τη φράση: «Έξω σκοτώνουν τ’ αδέλφια μας». Υπάρχουν ήδη 2 νεκροί. Στις 9:15, 2.000 διαδηλωτές φωνάζοντας τα συνθήματα «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ», «ΚΑΤΩ ΟΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ», «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΛΑΕ», φτιάχνουν οδοφράγματα σ’ όλο το μήκος της Πατησίων στο ύψος της πλατείας Αμερικής. Κόβεται η κυκλοφορία. Επεισόδια γίνονται και στην πλατεία Λαυρίου όταν αστυνομικοί επιτίθενται με σφοδρότητα για να διαλύσουν πλήθος διαδηλωτών. Στις 10 πέφτουν πυροβολισμοί στην περιοχή του Πολυτεχνείου, τα δακρυγόνα και τα καπνογόνα πέφτουν ασταμάτητα. Οι νεκροί και οι τραυματίες πληθαίνουν. Η μάχη είναι άνιση καθώς οι άοπλοι φοιτητές είναι περικυκλωμένοι και έχουν να αντιμετωπίσουν πάνοπλους αστυνομικούς. Όσοι μεταφέρονται στα νοσοκομεία και στο Α’ Βοηθειών βασανίζονται και δολοφονούνται από αστυνομικούς που βρίσκονται εκεί. Μεγάλος όγκος διαδηλωτών περιβάλλει το Πολυτεχνείο. Στις 11:30 οι διαδηλωτές ελέγχουν όλη τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας από τη Χ. Τρικούπη ως τους δρόμους Πειραιώς και Αριστοτέλους. Οι διαδηλωτές στήνουν οδοφράγματα με αυτοκίνητα και ελέγχουν έτσι όλη τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Αργά τη νύχτα η αστυνομική δύναμη που βρίσκεται στην Ηπείρου, στο ύψος της Πατησίων, περικυκλώνεται από τους διαδηλωτές. Στη συνέχεια στις 12 τα μεσάνυχτα, ξεκινά από τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας διαδήλωση 15-20.000 ατόμων. Μετά από σφοδρές συγκρούσεις, οι αστυνομικοί αναγκάζονται να υποχωρήσουν αφήνοντας στο χώρο των συγκρούσεων καπέλα και γκλομπς. Οι διαδηλωτές ελέγχουν απόλυτα την κατάσταση στην περιοχή αυτή.

Ο στρατός αναλαμβάνει για άλλη μια φορά να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της εξουσίας και του συστήματος. Είναι έτοιμος να στραφεί με μίσος εναντίον της πλειοψηφίας του λαού, υπακούοντας σαν πιστό σκυλί στις εντολές των αφεντικών του. Στις 00:05 ξεκινούν από τους στρατώνες στο Γουδί και του Διόνυσου οι πρώτες φάλαγγες αρμάτων με κατεύθυνση τον χώρο των συγκρούσεων. Στις 00:20 τα πρώτα τανκς κάνουν την εμφάνισή τους στον κόμβο των Αμπελοκήπων. Την ίδια στιγμή ολόκληρη περιοχή ακτίνας 3 χιλιομέτρων, με κέντρο το Πολυτεχνείο, βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο των διαδηλωτών, που δίνουν σκληρές μάχες με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, που προσπαθούν να ελέγξουν την περιοχή. Τα τανκς που κινούνται από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας εγκλωβίζονται στην περιοχή της «Σόνιας», που έχει αποκλειστεί από αυτοκίνητα που έχουν τοποθετηθεί κάθετα στο δρόμο. Αποκλεισμένη με αυτοκίνητα, οικοδομικά υλικά και τρόλλεϋ ήταν και ολόκληρη η περιοχή μεταξύ των οδών Πειραιώς, Καποδιστρίου, Ηπείρου, Μάρνη, πλατεία Βάθης, Στουρνάρα, Χαλκοκονδύλη και Πατησίων, μπροστά στο Πολυτεχνείο, όπου είχαν τοποθετηθεί κάθετα λεωφορεία και τρόλεϊ. Για να μπορέσουν να κινηθούν τα τανκς και να φτάσουν στο Πολυτεχνείο, χρειάστηκε να μετακινήσουν τα αχρηστευμένα λεωφορεία και τα τρόλεϊ γερανοφόρα οχήματα της αστυνομίας. Στις 00:55 τα τανκς περνούν την οδό Πανεπιστημίου, στρίβουν στα Χαυτεία και μπαίνουν στην Πατησίων. Στις 1:00 τεθωρακισμένα, στρατιώτες και αστυνομικοί κάνουν κυκλωτικές κινήσεις γύρω από το Πολυτεχνείο. Στην αστυνομική διεύθυνση Αθηνών φτάνει ο προϊστάμενος της εισαγγελίας Αθηνών Φαφούτης. Νωρίτερα έχει πάει εκεί ο αρχηγός της ΥΠΕΑ στρατηγός Θωμόπουλος και συνταγματάρχης των ΛΟΚ με πολιτικά. Στις 1:05 με την εμφάνιση των αρμάτων οι διαδηλωτές υποχωρούν κάτω από την πίεση των αστυνομικών που πυροβολούν συνέχεια. Αρκετοί βρίσκουν καταφύγιο σε πόρτες πολυκατοικιών που έχουν αφεθεί επίτηδες ανοιχτές. Στις 1:17 από το ύψος της Λεωφόρο Αλεξάνδρας και της Πατησίων, τανκς με αναμμένους τους προβολείς κινούνται προς το Πολυτεχνείο. Από τα μεγάφωνα μεταδίδεται όσοι θέλουν ν’ αποχωρήσουν μπορούν να φύγουν γιατί οι πόρτες θα κλείσουν οριστικά. Κανείς δεν αποχωρεί. Τα τανκς εμποδίζονται από τα οδοφράγματα της Πατησίων. Στις 1:21 οι αστυνομικοί ρίχνουν δακρυγόνα και πυροβολισμούς. Οι διαδηλωτές έξω από το Πολυτεχνείο παραμένουν ακόμα. Ελεύθεροι σκοπευτές καταλαμβάνουν θέσεις στα γύρω από το Πολυτεχνείο κτίρια.

Στις 1:35 από τους στρατιώτες των αρμάτων ρίχνονται συνέχεια πυροβολισμοί. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου εξακολουθεί να μεταδίδει προς τους στρατιώτες: «Είμαστε άοπλοι». Τα άρματα έχουν σταματήσει στις δύο γωνίες Πατησίων – Αβέρωφ και Πατησίων – Στουρνάρα. Στη γωνία Πατησίων και Στουρνάρα 200 αστυνομικοί με ρόπαλα και κράνη περιμένουν να συλλάβουν και να ξυλοκοπήσουν τους νεαρούς. Στις 1:59 τα άρματα Μ 48 και Μ 113 στρέφουν τα κανόνια τους κατά των κλεισμένων στο Πολυτεχνείο ενώ με τους προβολείς φωτίζουν τα παράθυρα του κτιρίου. Τρία άρματα προχωρούν από την Αβέρωφ και σταματούν στην πόρτα του Πολυτεχνείου επί της Πατησίων. Οι στρατιώτες γεμίζουν τα πολυβόλα. Οι κλεισμένοι στο χτίριο φωνάζουν: «ΑΔΕΛΦΙΑ ΜΑΣ ΦΑΝΤΑΡΟΙ».

Στις 2:30 έξω από το Πολυτεχνείο πέφτουν πυροβολισμοί. Στρατιώτες κινούνται έξω από το Πολυτεχνείο με οπλοπολυβόλα. Πεζοναύτες πιάνουν θέσεις έξω από το κτίριο. Στις 2:47 όλες οι δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας έχουν συνταχθεί σε θέση μάχης έξω από το Πολυτεχνείο. Αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις με τους κλεισμένους μέσα στο κτίριο. Προηγούμενα, στρατιώτης που είχε χαιρετίσει τους κλεισμένους μέσα στο κτίριο πυροβολείται από τον επικεφαλής αξιωματικό. Στις 2:50 στρατιώτες προχωρούν προς τα κάγκελα πάνοπλοι. Οι κλεισμένοι στο χτίριο παραμένουν ψύχραιμοι. Συνθήματα εξακολουθούν να ακούγονται.

Στις 2:59 τρία τανκς εφορμούν προς το Πολυτεχνείο. Ενώ οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, ένα ΑΜΧ 30 που βρίσκεται απέναντι από την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου οπισθοχωρεί λίγο και μετά πέφτει με ορμή πάνω της. Η πύλη γκρεμίζεται και πολλά κορμιά πλακώνονται. Το άρμα προχωρεί συντρίβοντας το οδόφραγμα που βρίσκεται από πίσω από την πύλη και που αποτελείται κυρίως από αυτοκίνητα. Μετά την είσοδο του τανκ αστυνομικοί, εσατζήδες, πεζοναύτες και άνδρες των ΛΟΚ εισβάλουν στο Πολυτεχνείο, ενώ όσοι βρίσκονταν στην πύλη και δεν χτυπήθηκαν υποχωρούν στο εσωτερικό. Ουρλιάζουν, βρίζουν και πυροβολούν όποιον βρουν μπροστά τους. Στις 3:03 ακούγονται ριπές πυροβόλων όπλων. Ηχούν οι σειρήνες των αρμάτων. Μέσα στο προαύλιο γίνονται συγκρούσεις ανάμεσα σε αστυνομικούς και αυτούς που βρίσκονται μέσα. Πυροβολισμοί ρίχνονται προς όλες τις κατευθύνσεις. Όσοι προσπαθούν βγαίνοντας από την κεντρική πύλη να κατευθυνθούν προς τη Στουρνάρα πυροβολούνται. Οι αστυνομικοί πυροβολούν ασταμάτητα. Πολλοί πέφτουν βαριά τραυματισμένοι ή νεκροί.

Δυστυχώς, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες σε εκείνη τη μεγαλειώδη εξέγερση κατέληξαν αργότερα να γίνουν υπηρέτες του συστήματος, γλύφτες του καπιταλισμού και κάποιοι στρογγυλοκάθισαν στα έδρανα της βουλής ψηφίζοντας κατάπτυστα νομοσχέδια. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που δεν προσκύνησαν την εξουσία και δεν ζήτησαν ποτέ να τους αποδοθούν δαφνόκλαδα αντιδικτατορικής δράσης.

Για περισσότερα ιστορικά ντοκουμέντα από την Εξέγερση του Πολυτεχνείου:
http://www.vrahokipos.net/old/history/gr/polytexneio.htm

 

Προσθέτουμε εδώ επίσης την ταινία “Εδώ Πολυτεχνείο”,
 ένα αντιφασιστικό ντοκουμέντο που περιγράφει τα γεγονότα αλληλεγγύης, λαϊκής συμμετοχής και ηρωισμού, του αγώνα εναντίον της χουντικής δικτατορίας. Για εμφανείς λόγους, η ταινία γυρίστηκε στο Μιλάνο την περίοδο της χούντας, με υλικό ντοκιμαντέρ, που κρυφά έφυγε από την Αθήνα και με σκηνοθετημένα γυρίσματα στα οποία πήραν μέρος Έλληνες και Ιταλοί φοιτητές, καθώς και Έλληνες πολιτικοί εξόριστοι, στενοί συνεργάτες του σκηνοθέτη. Αποτελεί ένα μοναδικό ντοκουμέντο της κατάστασης που επικρατούσε, παρουσιάζοντας μέσα από έναν έξοχο συνδυασμό πραγματικών στοιχείων-ντοκουμέντων και κινηματογραφικού έργου. Η μουσική είναι του Μίκη Θεοδωράκη. Η ελληνική αφήγηση του Αλέξανδρου Παναγούλη και η ιταλική του γερουσιαστή Ουμπέρτο Τερρατσίνι. Η ταινία είχε προσκληθεί επισήμως να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, αλλά τελικά η προβολή της απαγορεύτηκε για λόγους ανεξήγητους και μυστηριώδεις, γεγονός που τονίζει περαιτέρω τη μοναδικότητα αυτού του αριστουργήματος. Η ταινία υπάρχει στην ΕΡΤ, μεταδίδεται στην επέτειο του Πολυτεχνείου αλλά ποτέ στην κανονική της διάρκεια (95΄), χάνοντας έτσι την αφηγηματική και αισθητική της δύναμη