Η ιστοσελίδα “Εξέγερση: Η ρήξη με την παράδοση και η σύγκρουση με την εξουσία” κινητοποιεί τον προωθημένο στοχασμό της καινούργιας ελληνόγλωσσης ποίησης στην Έδρα Κ.Π. Καβάφη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Το κείμενο αυτό γράφτηκε από την Σίσσυ Δουτσίου μετά από πρόσκληση συμμετοχής στην ανάλογη ανθολογία κειμένων και εδώ δημοσιεύεται στην πλήρη μορφή του.
“Εξέγερση: Η ρήξη με την παράδοση κι η σύγκρουση με την εξουσία”.
Επιμέλεια: Βασίλης Λαμπρόπουλος
Η εξέγερση είναι ιερή | Σίσσυ Δουτσίου
«Ω! Κράτος σιχάθηκα να θαυμάζω τα ερείπια σου […] οι σφαίρες βαραίνουν τους ώμους του ήλιου […]ο φόβος χάθηκε μέσα στα όνειρα των σύννεφων / ζεστά κάστανα μοιράζονται σε όλους. Ω! Κράτος. Ζήτω η κάθαρση! / Επιτέλους […] οι καταληψίες της επόμενης χιλιετίας γελάνε / πλημμυρίζοντας το πιο μακρινό σημείο του ορίζοντα / με άγρια ζώα και ευτυχισμένους ιθαγενείς. Επιτέλους, πάνω από τις στάχτες των καταπιεστών θα ανεμίζουν μαύρες σημαίες.»
«Ω! ΚΡΑΤΟΣ», Σίσσυ Δουτσίου
– ποιητική συλλογή «Μυθολογικά Τέρατα»
Το κάθε ανθρώπινο ον επιδιώκει την ευτυχία και αποστρέφεται τη δυστυχία. Η ελευθερία, ο σεβασμός, η αλληλοεκτίμηση και η ισότητα είναι ιερά πνευματικά αγαθά. Οι πιστοί της ελευθερίας προσδοκούν τη πανανθρώπινη απελευθέρωση. Όταν απειλείται η ζωτικότητα αυτών των πνευματικών αγαθών, ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να διακρίνει την αδικία και να εφεύρει τρόπους για να εξεγερθεί ενάντια σε αυτή.
Η εξέγερση είναι ιερή.
Αυτή η σιωπή που απλώνεται στην πόλη όταν στήνονται τα πρώτα μεγάλα οδοφράγματα, είναι ανατριχιαστική. Τα σώματα των εξεγερμένων τολμούν να υπάρξουν στο τώρα και να υπερασπιστούν τους πονεμένους, τους αδικημένους, τους τραυματισμένους, το δίκαιο.
Λυσσασμένοι φτωχοί, εκστασιασμένοι φοιτητές, άνεργοι και εργάτες, μαινάδες προλετάριες, βάκχες καταλαμβάνουν δημόσια κτήρια και συντονίζουν συνελεύσεις, θεραπεύουν το φόβο και τη μοναξιά. Οι εξεγερμένοι θέτουν το ερώτημα στην κοινωνία και το κράτος – γιατί, για ποιο λόγο τελικά ζούμε αυτή την αδικία;
Όταν το ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί, η αδικία εγκαθίσταται στη γη για αιώνες. Όταν οι κυβερνήτες δεν μπορούν να αφουγκραστούν τη δυστυχία τότε οι λαοί εξεγείρονται. Χιλιάδες άνθρωποι ουρλιάζουν το διακύβευμα της εποχής τους, προσπαθώντας να επιβάλλουν την έκρηξη της λύπης τους . Η ανυπακοή τους, συγκινεί το στατικό χρόνο και δημιουργεί ρωγμές μέσα σε αυτόν. Αυτή η στιγμή είναι ιερή. Όπως γράφει ο John Holloway «οι ρωγµές είναι µια προσπάθεια να καθοριστούν οι στιγµές και οι χώροι που αψηφούν τη λογική του συστήµατος, στιγμές που γίνονται διάφορα πράγµατα γύρω µας σε χρόνους και τόπους όπου ο καπιταλισµός δεν χωράει.»
Φαίνεται να είμαστε παγιδευμένοι μέσα σε μια μαύρη τρύπα που καταστρέφει την ανθρωπότητα. Είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική η ανάγκη να εξεγερθούμε. Τώρα, που ο νεοφιλελευθερισμός φανερώνει το μαυρισμένα συκώτια του στον κόσμο. Τώρα, που οι κυβερνήτες του κόσμου βεβήλωσαν το άγαλμα της θεάς Υγείας, αποφασίζοντας να επενδύσουν στην ομορφιά του δέρματος και όχι στην προστασία της κοινωνίας από μια μελλοντική επιδημία.
Μια εξέγερση είναι η στιγμή που η αξιοπρέπεια επιτίθεται στη λογική της ανισότητας , προσφέροντας ένα χωροχρονικό σημείο στην ιστορία όπου μπορούμε να κάνουμε αυτό που είναι απαραίτητο για τη ζωή και δεν μας υπαγορεύεται από το βασίλειο του χρήματος και της εργασίας.
Οι άνθρωποι προσπαθούν ξανά και ξανά να ζήσουν και να αγωνιστούν συλλογικά. Οι διαδηλώσεις των Κίτρινων Γιλέκων και το παγκόσμιο κίνημα Occupy, το κίνημα Black Lives Matters από το 2013 μέχρι σήμερα και οι άγριες συγκρούσεις ενάντια στην αστυνομία στις ΗΠΑ, η Αραβική Άνοιξη και η εξεγερσιακή περίοδος από το 2008 έως το 2012 στην Ελλάδα, κοινωνικές εκρήξεις διαρκείς, που ξεσπάνε συνεχώς σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Τώρα, ήρθε πάλι η ώρα για το ουρλιαχτό, το ουρλιαχτό των καιρών μας.
Πάντα υπάρχει αυτό το τώρα. Το τώρα της εξέγερσης, το τώρα της συνειδητής κατανόησης των φαινομένων, το τώρα της τόλμης. Να σηκώσουμε το ανάστημα μας μπροστά στα μεγαθήρια της καταστολής και να γδάρουμε την άσφαλτο προσπαθώντας να λιώσουμε την πίσσα του καπιταλισμού με τις ζεστές ανάσες μας- μόνο και μόνο για να γεννηθεί κάτι καινούργιο, αυτό που θα γιατρέψει τις πληγές όλων μας, αυτό που θα προστατεύσει τον πλανήτη από την οικολογική καταστροφή, αυτό που θα προστατεύσει την ανθρωπότητα από τον αφανισμό της.
Το μέλλον της ανθρωπότητας διατρέχει τεράστιο κίνδυνο. Οι επόμενες γενεές θα πρέπει να ετοιμαστούν να παραλάβουν έναν πλανήτη υπό κατάρρευση. Ακόμα και αυτοί που υπερασπίζονται τον καπιταλισμό, έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με το ψυχοφθόρο ανταγωνισμό, τη φιλοπόλεμη διάθεση του χρήματος και προσπαθούν να βρουν εξόδους διαφυγής στην καθημερινότητα τους.
Από τα κάτω προς τα πάνω θα προωθηθούν οι επαναστατικές ιδέες. Τώρα θα είμαστε προσεκτικοί, αντικειμενικοί και πρόθυμοι να αντιμετωπίσουμε αυτό που έρχεται, να βαδίσουμε πέρα από τον ορίζοντα. Ο καθένας μας κρύβει έναν εξεγερμένο μέσα του.
Κατανοώντας την αντιφατικότητα της ίδιας μας της ύπαρξης μέσα στα στενά και καθιερωμένα κοινωνικά πλαίσια, μπορούμε να βρούμε εκατοντάδες τρόπους για να συνεχίσουμε να στεκόμαστε κριτικοί απέναντι στην κυρίαρχη πλευρά του κόσμου. Όταν οι εξεγερμένοι ξεχύνονται στους δρόμους αντιλαμβάνονται συγχρόνως την σπουδαιότητα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αναγνωρίζουν την τιμιότητα και τη δικαιοσύνη ως ένα ηθικό φυλακτό της ζωής.
Από τη στιγμή που ο κόσμος δεν αλλάζει ριζικά, οι εξεγέρσεις δεν ξεκινάνε και δεν τελειώνουν μια καθορισμένη στιγμή. Όσο υπάρχει καπιταλισμός, θα υπάρχουν άνθρωποι που θα εξεγείρονται ενάντια του. Όσο υπάρχουν πολιτικοί που επιθυμούν να κυβερνήσουν, θα συνεχίζουν να γεννιούνται ρήξεις και αντιστάσεις. Εφόσον ο πλούτος των κυβερνήσεων είναι η φιλοδοξία της βαναυσότητας του κόσμου, υπάρχει επιτακτική ανάγκη για πολλαπλές εξεγέρσεις .Το διακύβευμα της εποχής μας είναι το μέλλον της ανθρωπότητας και του πλανήτης μας. Οι εξεγέρσεις ακαριαία εμποδίζουν την τοξικότητα των καιρών να διεισδύσει ολοκληρωτικά στο σώμα μιας κοινωνίας και υπερασπίζονται ένα κόσμο ισότητας, αλληλοβοήθειας, ευημερίας, αγάπης και αμοιβαίας φροντίδας.
Θυμάμαι το ανεκπλήρωτο της επανάστασης μέσα στα σκληρά χέρια του παππού μου του Γιάννη – πρωτοπαλίκαρο του Άρη Βελουχιώτη, από 15 χρονών στάθηκε δίπλα του μέχρι τη τελευταία στιγμή. Παρατηρώ και εξετάζω τις ανεκπλήρωτες ελπίδες του και υπόσχομαι πως θα συνεχίσω να αγωνίζομαι ενάντια σε κάθε τι άδικο εις χάρην όλων αυτών των συντρόφων που αγωνίστηκαν και αφοσιώθηκαν στην ελπίδα μιας κοινωνικής επανάστασης.
Μια αόριστη αίσθηση ανησυχίας, μια διάχυτη ανησυχία για το μέλλον σκεπάζει όλη τη γη. Κάθε φορά, της γης οι κολασμένοι αναγνωρίζουν την πραγματικότητα και προσκαλούν τους εραστές, τους συντρόφους και τους φίλους τους, την οικογένεια τους και όλους τους υπόλοιπους σε μια νέα πραγματικότητα. Μόνο οι εξεγερμένοι, γνωρίζουν τι θα σώσει την ανθρωπότητα. Γιατί η ανθρωπότητα πρέπει να σωθεί – ο ουρανός πρέπει να σωθεί, η ελπίδα πρέπει να σωθεί, τα χαμόγελα των παιδιών μας πρέπει να σωθούν, οι αγώνες του παρελθόντος πρέπει να νικήσουν, το μέλλον πρέπει να σωθεί – έτσι ώστε αυτός ο κόσμος να συνεχίσει να υπάρχει.
Απαραίτητο στοιχείο για την κοινωνική ευημερία είναι το θάρρος των εξεγερμένων. Αυτό που θα σώσει την ανθρωπότητα και τον πλανήτη μας θα είναι το θάρρος των αδικημένων και των αποκλεισμένων, το θάρρος των φρικαρισμένων, των ρομαντικών και των απελπισμένων, το θάρρος των ευαίσθητων και συνεσταλμένων χαρακτήρων, το θάρρος των ερωτευμένων με τη ζωή.
Η εξέγερση είναι ένα ιερό κάλεσμα για ένα μέλλον που θα το διαπραγματευτούμε μόνοι μας ο ένας με τον άλλον, χωρίς τη διαμεσολάβηση του πλούτου και της εξουσίας. Θα αναλάβουμε την ευθύνη για τη ζωή μας. Θα προσφέρουμε ανθεκτικότατη αγάπη προς όλους τους ανθούς που καταπάτιονται μπροστά στα μάτια μας, θα εμποδίσουμε την εξάπλωση του φόβου και της σύγχυσης. Θα αντιπροσωπεύσουμε την ανάγκη για επιβίωση, απόλαυση και ευδαιμονία. Θα υπερασπιστούμε το ανεκτίμητο αγαθό της ζωή μας, το θαύμα της ζωής, τον πλανήτη Γη. Υπάρχει η δύναμη, υπάρχει το θάρρος, υπάρχει η επινοητικότητα για να προωθήσουμε την ανθρώπινη ελευθερία. Θέλουμε προσβάσιμη- δωρεάν δημόσια υγεία, τέχνη και παιδεία για όλους, ελεύθερο ρεύμα και νερό, μόνιμη εργασία, επαγγελματική σταδιοδρομία και εργασιακή ασφάλεια, δε θέλουμε επιείκεια, δεν θέλουμε ψίχουλα και επίδομα, δε θέλουμε άγχος, δε χρειαζόμαστε εντατικοποίηση της εργασίας και της εκπαίδευσης, δεν θέλουμε εκμετάλλευση και αποβλάκωση, δεν θέλουμε αστυνόμευση, υπακοή, έλεγχο και επιτελεστικότητα, δεν θέλουμε νόμους, θέλουμε συμβουλές. Θέλουμε να υπάρχει δωρεάν και αρκετό φαγητό και στέγη για όλους, θέλουμε να μην υπάρχουν ούτε φτωχοί, ούτε πλούσιοι. Θέλουμε να καθορίσουμε εμείς την τύχη του κόσμου.
Η εξέγερση είναι ιερή γιατί επανεξετάζει μες τους αιώνες το νόημα της ζωής μας.
____________
Η Σίσσυ Δουτσίου είναι ποιήτρια και ηθοποιός, ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Πειραματικών Τεχνών. Συμμετέχει στη συλλογικότητα Κενό Δίκτυο και τα βιβλία της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κενότητα.
