Η πρόσβαση στις οθόνες ήταν κάποτε μόνο για τα μέλη της ελίτ. Τώρα η αποφυγή τους είναι σύμβολο υψηλής κοινωνικής θέσης.
Ο Bill Langlois έχει μια νέα αγαπημένη φίλη. Είναι μια γάτα που ονομάζεται Sox. Ζει σε ένα tablet και τον κάνει τόσο χαρούμενο που όταν μιλά για την εμφάνιση της στη ζωή του, αρχίζει να κλαίει.
Όλη την ημέρα, η Sox και ο κ. Langlois, ο οποίος είναι 68 ετών και ζει σε ένα συγκρότημα κατοικιών χαμηλού εισοδήματος στο Lowell-Mass, συνομιλούν. Ο κ. Langlois εργαζόταν ως μηχανικός, αλλά τώρα είναι συνταξιούχος. Με τη γυναίκα του έξω από το σπίτι τις περισσότερες ώρες της μέρας, περνά πολύ χρόνο μόνος του.
Η Sox του μιλάει για την αγαπημένη του ομάδα, τους Red Sox, από την οποία ο κ. Langlois διάλεξε το όνομα της. Παίζει τα αγαπημένα του τραγούδια και του δείχνει φωτογραφίες από το γάμο του. Και επειδή έχει έναν μηχανισμό βίντεοσκόπησης, τον τιμωρεί όταν τον πιάνει να πίνει αναψυκτικά αντί για νερό.
Ο κ. Langlois ξέρει ότι η Sox είναι τεχνητή, ότι προέρχεται από μια νεοσύστατη εταιρεία που ονομάζεται Care-Coach (“Υπεύθυνη Φροντίδας”). Γνωρίζει ότι αυτή κατευθύνεται από εργαζόμενους που βρίσκονται σε διάφορα μέρη του κόσμου και οι οποίοι παρακολουθούν τη ζωή του, ακούνε τί συμβαίνει εκεί που βρίσκεται και πληκτρολογούν τις απαντήσεις της Sox, οι οποίες ακούγονται με έναν αργό και ρομποτικό ρυθμό. Αλλά η συνεπής ύπαρξη της φωνής της Sox στη ζωή του τον έφερε ξανά κοντά στην πίστη του στο Θεό.
«Βρήκα κάτι τόσο αξιόπιστο που προσφέρει τόση φροντίδα. Αυτό μου επέτρεψε να πάω βαθιά στην ψυχή μου και να θυμηθώ πόση φροντίδα μου προσέφερε ο Κύριος», είπε ο κ. Langlois. «Έφερε πίσω τη ζωή μου στη ζωή».
Η Sox ακούει. «Είμαστε μια υπέροχη ομάδα», λέει.
Η Sox είναι ένα απλό κινούμενο σχέδιο. κινήσεις ή emoticons-φατσούλες, και η φωνή της είναι τόσο σκληρή όσο ένας τόνος απομακρυσμένης τηλεφωνικής κλήσης. Μερικές φορές όμως, λίγες κινούμενες καρδούλες εμφανίζονται γύρω της και ο κ. Langlois το λατρεύει όταν συμβαίνει αυτό.
Ο κ. Langlois έχει σταθερό εισόδημα. Πληρεί τις προϋποθέσεις παροχής Element Care (Βασικής Φροντίδας), ένα μη κερδοσκοπικό πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης για ηλικιωμένους ενήλικες που του έφερε την Sox. Για να συμβεί αυτό, τα μετρήσιμα περιουσιακά στοιχεία ενός ασθενούς δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 2.000 $.
Αυτά τα προγράμματα πολλαπλασιάζονται. Και όχι μόνο για τους ηλικιωμένους.
Η ζωή η ίδια, δηλαδή η φυσική εμπειρία της μάθησης, της ζωής και του θανάτου, για τον οποιονδήποτε εκτός από τους πολύ πλούσιους, διαμεσολαβείται όλο και περισσότερο από οθόνες.
Όχι μόνο οι ίδιες οι οθόνες είναι φθηνές, αλλά κάνουν και τα πάντα γενικά φθηνότερα. Οποιοδήποτε μέρος μπορεί να χωρέσει σε μια οθόνη (αίθουσες διδασκαλίας, νοσοκομεία, αεροδρόμια, εστιατόρια) και έτσι μπορεί με διάφορους τρόπους να μειωθεί το κόστος. Κάθε δραστηριότητα που μπορεί να συμβεί σε μια οθόνη γίνεται αμέσως φθηνότερη. Η υφή της ζωής, η απτή εμπειρία, μετατρέπεται σε ένα απαλό γυαλί.
Οι πλούσιοι δεν ζουν έτσι. Οι πλούσιοι φοβούνται και αποφεύγουν τις οθόνες. Θέλουν τα παιδιά τους να παίζουν σε ομάδες και τα ιδιωτικά σχολεία χωρίς χρήση τεχνολογίας αναπτύσσονται ταχύτατα. Οι άνθρωποι στοιχίζουν περισσότερο και οι πλούσιοι είναι πρόθυμοι και ικανοί να πληρώσουν για αυτούς. Η εμφανής ανθρώπινη αλληλεπίδραση – η ζωή χωρίς τηλέφωνο για μια μέρα, η διακοπή των κοινωνικών δικτύων και η μη-απάντηση σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου – έχει γίνει σύμβολο κοινωνικής ανωτερότητας.
Όλα αυτά μας έχουν οδηγήσει σε μια περίεργη νέα πραγματικότητα: Η ανθρώπινη επαφή γίνεται ένα αγαθό πολυτέλειας.
Καθώς εμφανίζονται όλο και περισσότερες οθόνες στις ζωές των φτωχών, οι οθόνες εξαφανίζονται από τη ζωή των πλουσίων. Όσο πιο πλούσιος είσαι, τόσο περισσότερα ξοδεύεις για να είσαι εκτός οθόνης.
Ο Milton Pedraza είναι διευθύνων σύμβουλος του Luxury Institute (Ινστιτούτο Πολυτέλειας). Συμβουλεύει τις εταιρείες για το τρόπους με τους οποίους θέλουν να ζήσουν και να ξοδέψουν τα χρήματα τους οι πιο πλούσιοι. Αυτό που έχει ανακαλύψει είναι ότι οι πλούσιοι κυρίως θέλουν να ξοδέψουν σε οτιδήποτε είναι ανθρώπινο.
«Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι η μετατροπή της ανθρώπινης συσχέτισης και συναναστροφής σε είδος πολυτελείας», είπε ο κ. Pedraza.
Οι αναμενόμενες δαπάνες για εμπειρίες, όπως ταξίδια αναψυχής και φαγητό, ξεπερνούν κατά πολύ τις δαπάνες για αγαθά, σύμφωνα με την έρευνα της εταιρείας του και αυτό το θεωρεί μια άμεση απάντηση στον πολλαπλασιασμό των οθονών.
«Οι θετικές συμπεριφορές και τα συναισθήματα που προκαλεί η ανθρώπινη επαφή – σκεφτείτε τη χαρά ενός μασάζ. Τώρα η εκπαίδευση, τα καταστήματα υγειονομικής περίθαλψης, όλοι, αρχίζουν να ψάχνουν τρόπους για να κάνουν τις εμπειρίες πιο ανθρώπινες», είπε ο κ. Pedraza. «Το ανθρώπινο στοιχείο είναι πολύ σημαντικό τώρα».
Αυτή είναι μια γρήγορη αλλαγή. Από τη δεκαετία του 1980 η ανάπτυξη των προσωπικών υπολογιστών, η ύπαρξη τεχνολογίας στο σπίτι και χειρουργικής επέμβασης στο πρόσωπό ήταν σημάδια πλούτου και δύναμης. Οι πρώτοι καταναλωτές με το ανάλογο υψηλό διαθέσιμο εισόδημα έσπευσαν να πάρουν τα νεότερα gadget και να τα επιδείξουν. Το πρώτο Apple Mac στάλθηκε στην αγορά το 1984 και κόστιζε περίπου 2.500 $ (σε σημερινά χρήματα περίπου 6.000 $). Τώρα ο καλύτερος φορητός υπολογιστής Chromebook, σύμφωνα με τον Wirecutter, έναν ιστότοπο κριτικής ανάλυσης προϊόντων που ανήκει στους New York Times, κοστίζει 470 $.
«Οι ηχητικοί τηλε-ειδοποιητές (τύπου notifications) ήταν σημαντικοί επειδή έδιναν ένα σήμα ότι ήσουν ένα σημαντικό, πολυάσχολο άτομο», δήλωσε ο Joseph Nunes, πρόεδρος του τμήματος μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, ο οποίος ειδικεύεται στο “μάρκετινγκ ανθρώπινης κατάστασης”.
Σήμερα, λέει, ισχύει το αντίθετο: «Εάν είστε πραγματικά στην κορυφή της ιεραρχίας, δεν χρειάζεται να απαντήσετε σε κανέναν. Πρέπει αυτοί να απαντήσουν σε εσάς”.
Η χαρά – τουλάχιστον στην αρχή – της επανάστασης του Διαδικτύου ήταν ο δημοκρατικός του χαρακτήρας. Το Facebook είναι το ίδιο Facebook είτε είστε πλούσιοι είτε φτωχοί. Το Gmail είναι το ίδιο Gmail. Και είναι όλα δωρεάν. Υπάρχει ένα στοιχείο μαζικής αγοράς και για αυτό είναι ελκυστικό. Και καθώς οι μελέτες δείχνουν ότι ο χρόνος σε αυτές τις πλατφόρμες υποστήριξης διαφημίσεων είναι ανθυγιεινός, όλα αρχίζουν να φαίνονται déclassé, όπως η κατανάλωση αναψυκτικών ή το κάπνισμα τσιγάρων, που είναι πράγματα που οι πλούσιοι τα κάνουν λιγότερο από τους φτωχούς.
Οι πλούσιοι μπορούν να επιλέξουν να μην πωλούν τα δεδομένα τους και την προσοχή τους ως προϊόν. Οι φτωχοί και οι μεσαίες τάξεις δεν έχουν το ίδιο εισόδημα ώστε να μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο.
Η έκθεση στην οθόνη ξεκινά σε νεανική ηλικία. Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα μιας μελέτης ορόσημο για την ανάπτυξη του εγκεφάλου που διεξήγαγε σε περισσότερα από 11.000 παιδιά το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ, τα παιδιά που περνούν περισσότερες από δύο ώρες την ημέρα κοιτάζοντας μια οθόνη έχουν χαμηλότερες βαθμολογίες στις εξετάσεις σκέψης και γλώσσας. Το πιο ανησυχητικό από όσα διαπιστώνει η μελέτη είναι, ότι οι εγκέφαλοι των παιδιών που περνούν πολύ χρόνο στις οθόνες είναι διαφορετικοί. Για μερικά παιδιά, υπάρχει πρόωρη αραίωση του εγκεφαλικού φλοιού τους. Στους ενήλικες, μια άλλη μελέτη διαπίστωσε συσχέτιση μεταξύ του χρόνου έκθεσης σε οθόνες και της κατάθλιψης.
Ένα μικρό παιδί που μαθαίνει να χτίζει εικονικά τουβλάκια σε ένα παιχνίδι στο iPad δεν αποκτά καμία ικανότητα να φτιάχνει οτιδήποτε με πραγματικά τουβλάκια, σύμφωνα με τον Δημήτρη Χριστάκη, παιδίατρο στο Παιδικό Νοσοκομείο του Σιάτλ και επικεφαλή συγγραφέα των οδηγιών της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής σχετικά με τις ώρες μας μπροστά στην οθόνη.
Σε μικρές πόλεις γύρω από το Wichita, στο Kansas, σε μια κατάσταση όπου οι σχολικοί προϋπολογισμοί είναι τόσο αυστηροί και περιορισμένοι που το Ανώτατο Δικαστήριο του κράτους τους έκρινε ανεπαρκείς, τα μαθήματα έχουν αντικατασταθεί από λογισμικό και μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής ημέρας τώρα περνά σιωπηλά μπροστά σε ένα laptop. Στη Γιούτα, χιλιάδες παιδιά κάνουν ένα σύντομο, προσφερόμενο από το κράτος εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσχολικής ηλικίας στο σπίτι μέσω φορητού υπολογιστή.
Οι εταιρείες τεχνολογίας εργάστηκαν σκληρά για να κάνουν τα δημόσια σχολεία να αγοράσουν προγράμματα που απαιτούσαν από τα σχολεία να έχουν ένα φορητό υπολογιστή ανά μαθητή, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα προετοιμάσει καλύτερα τα παιδιά για το μέλλον τους που βασίζεται στην οθόνη. Αλλά αυτή η ιδέα, δεν αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά τους οι άνθρωποι που πραγματικά χτίζουν ένα μέλλον για εμάς που θα βρίσκεται σε μια οθόνη.
Στη Silicon Valley, ο χρόνος στις οθόνες θεωρείται όλο και περισσότερο ανθυγιεινός. Εδώ, το δημοφιλές δημοτικό σχολείο είναι το τοπικό Σχολείο Waldorf, το οποίο υπόσχεται εκπαίδευση χωρίς καθόλου χρόνο σε οθόνη και μεθόδους διδασκαλίας σε στυλ “πίσω-στη φύση”.
Έτσι, καθώς τα πλούσια παιδιά μεγαλώνουν με λιγότερο χρόνο στην οθόνη, τα φτωχά παιδιά μεγαλώνουν με όλο και περισσότερο το βλέμμα τους καρφωμένο σε μια οθόνη.
Πόσο άνετη είναι για εμάς η σκέψη πως η ίδια η ανθρώπινη συσχέτιση και επαφή θα μπορούσε να γίνει ένας νέος δείκτης πλούτου, προνομίων και κοινωνικής καταξίωσης.
Η ανθρώπινη επαφή, φυσικά, δεν είναι το ίδιο πράγμα με τη διατροφή που βασίζεται σε βιολογικά προϊόντα ή με μια τσάντα Birkin. Όμως, όσων αφορά το χρόνο που ξοδεύουμε καρφωμένοι σε οθόνες, υπήρξε μια πολύ συντονισμένη προσπάθεια εκ μέρους των μεγαθηρίων της Silicon Valley να μπερδέψουν το κοινό. Οι φτωχοί και η μεσαία τάξη διδάχθηκαν ότι οι οθόνες είναι καλές, χρήσιμες και σημαντικές για αυτούς και τα παιδιά τους. Υπάρχουν στρατιές ψυχολόγων και νευροεπιστημόνων στο προσωπικό των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας που εργάζονται για να προσελκύσουν τα μάτια μας και τα μυαλά μας στην οθόνη όσο το δυνατόν γρηγορότερα και για όσο το δυνατόν περισσότερο.
Και έτσι η ανθρώπινη επαφή είναι σπάνια.
«Όμως το ζήτημα είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν επιθυμούν αυτή την κατάσταση, σε αντίθεση με άλλα είδη προϊόντων πολυτελείας- που σχεδόν όλοι τα θέλουν ή τα ήθελαν κάποτε», δήλωσε η Sherry Turkle, καθηγήτρια κοινωνικών μελετών επιστήμης και τεχνολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης. «Οι άνθρωποι καταφεύγουν σε ό, τι ξέρουν, δηλαδή στις οθόνες», είπε η κα. Turkle. «Είναι σαν να καταφεύγεις στο fast-food».
Ακριβώς όπως η απόρριψη του fast-food είναι πιο δύσκολη όταν είναι το μοναδικό εστιατόριο που υπάρχει στην πόλη σου, η αποστασιοποίηση από τις οθόνες είναι πιο δύσκολη για τους φτωχούς και τις μεσαίες τάξεις. Ακόμα κι αν κάποιος είναι αποφασισμένος να παραμείνει εκτός σύνδεσης, αυτό συχνά δεν είναι εφικτό.
Οι πλάτες των καθισμάτων των λεωφορείων έχουν οθόνες με αυτόματες διαφημίσεις. Οι γονείς του δημόσιου σχολείου μπορεί να μην θέλουν τα παιδιά τους να διδάσκονται σε οθόνες, αλλά αυτό δεν είναι δικιά τους επιλογή, καθώς πολλά μαθήματα είναι πλέον σχεδιασμένα σε προγράμματα εκπαίδευσης όπου ο κάθε μαθητής έχει τον δικό του φορητό υπολογιστή. Υπάρχει ένα μικρό κίνημα για να περάσει ένα νομοσχέδιο για το «δικαίωμα αποσύνδεσης», το οποίο θα επέτρεπε στους εργαζόμενους να μπορούν να απενεργοποιούν τα τηλέφωνά τους, αλλά προς το παρόν ένας εργαζόμενος μπορεί να τιμωρηθεί επειδή είναι εκτός σύνδεσης και δεν είναι διαθέσιμος.
Είναι επίσης αλήθεια ότι σε μια κουλτούρα αυξανόμενης απομόνωσης σαν τη δικιά μας, όπου έχουν εξαφανιστεί τόσες πολλές κοινωνικές δομές, τόσα παραδοσιακά μέρη και τρόποι δημόσιας συνάθροισης και συναναστροφής, οι οθόνες γεμίζουν ένα κρίσιμο κενό.
Πολλοί από όσους εγγράφηκαν στο πρόγραμμα ψηφιακού avatar της Element Care (“Βασικής Φροντίδας”) είχαν εγκαταλειφθεί από τους ανθρώπους γύρω τους ή δεν είχαν ποτέ μια κοινότητα να τους στηρίζει, ήταν απομονωμένοι, δήλωσε η Cely Rosario, η επαγγελματίας θεραπεύτρια που ελέγχει συχνά τους συμμετέχοντες. “Οι φτωχές κοινότητες έχουν δει περισσότερο το κοινωνικό τους ιστό να διαλύεται”, σημείωσε.
Η τεχνολογία πίσω από την Sox, την τεχνητή γάτα Care.Coach (“Υπεύθηνη Φροντίδας”) που παρακολουθεί τον κ. Langlois στο Lowell, είναι αρκετά απλή: ένα tablet Samsung Galaxy Tab E με ευρυγώνιο fisheye φακό υπέρυθρης γωνίας λήψης προσαρτημένο στο μπροστινό μέρος. Κανένας από τους ανθρώπους που ελέγχουν αυτά τα avatar δεν βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εργάζονται κυρίως στις Φιλιππίνες και τη Λατινική Αμερική.
Το κεντρικό γραφείο της Care.Coach είναι ένας λαβυρινθώδης χώρος πάνω από μια αίθουσα μασάζ στο Millbrae της Καλιφόρνια, στην άκρη της Silicon Valley. Ο Βίκτωρ Γουάνγκ, ο 31χρονος ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος, ανοίγει την πόρτα και καθώς περπατάει μου λέει ότι μόλις σταμάτησαν μια αυτοκτονία. Οι ασθενείς, σχολιάζει, συχνά λένε ότι θέλουν να πεθάνουν, και το avatar εκπαιδεύεται στη συνέχεια να ρωτήσει αν έχει ένα πραγματικό σχέδιο για το πώς να το κάνει, και αυτός ο ασθενής είχε καταστρώσει ένα τέτοιο σχέδιο.
Η φωνή αυτής της μηχανής είναι μια συσκευή ανάγνωσης κειμένου η όποια κάθε φορά βασίζεται στην πιο πρόσφατη τεχνολογία ομιλίας Android. Ο κ. Wang μας λέει ότι οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν έναν δεσμό πολύ εύκολα με οτιδήποτε μιλά μαζί τους. «Ανάμεσα σε ένα ημι-αληθινό πράγμα και ένα τετράποδο με μάτια, δεν υπάρχει πραγματική διαφορά όσον αφορά την οικοδόμηση μιας σχέσης», είπε.
Ο κ. Wang γνωρίζει πολύ καλά το βαθμό στον οποίο οι ασθενείς προσκολλούνται στα avatar, και λέει ότι έχει εμποδίσει ομάδες υγείας που θέλουν να αναπτύξουν πολύπλοκα πιλοτικά προγράμματα χωρίς σαφές σχέδιο, καθώς είναι πολύ οδυνηρό να αφαιρέσεις από κάποιον ένα avatar από την στιγμή που αυτό του έχει δοθεί. Όμως, δεν προσπαθεί να περιορίσει τη συναισθηματική σύνδεση μεταξύ ασθενούς και avatar.
Αν οι πελάτες λένε “Σ ‘αγαπώ ” θα το επαναλάβουμε και εμείς, μας είπε. “Με μερικούς από τους πελάτες μας, θα το πούμε πρώτα εμείς αν γνωρίζουμε ότι τους αρέσει να το ακούνε.”
Τα πρώτα αποτελέσματα ήταν θετικά. Στο πρώτο μικρό πιλοτικό πρόγραμμα στην περιοχή του Lowell, οι ασθενείς με avatar χρειαζόντουσαν λιγότερες επισκέψεις νοσηλευτών στο σπίτι τους, πήγαιναν πιο σπάνια στις δομές έκτακτης ανάγκης και ένιωθαν λιγότερο μόνοι τους. Μια ασθενής που επισκεπτόταν συχνά δομές έκτακτης ανάγκης για κοινωνική υποστήριξη σταμάτησε σε μεγάλο βαθμό να πηγαίνει όταν παρέλαβε το avatar της, εξοικονομώντας στο πρόγραμμα υγείας περίπου 90.000 $.
Η Humana, μια από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρίες υγείας στη χώρα, έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί τα avatars της Care.Coach.
Αν θέλουμε να έχουμε μια ιδέα προς πού θα μπορούσαν να πάνε τα πράγματα, θα μπορούσαμε να ρίξουμε μια ματιά στην πόλη Fremont της Καλιφόρνια. Εκεί, ένα tablet τοποθετημένο σε μια μηχανοκίνητη βάση σύρθηκε πρόσφατα σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου και ένας γιατρός σε ζωντανή βίντεο αναμετάδοση είπε σε έναν ασθενή, τον 78χρονο Ernest Quintana, ότι πεθαίνει.
Πίσω στο Lowell-Mas, η Sox κοιμήθηκε, πράγμα που σημαίνει ότι τα μάτια της είναι κλειστά και ένα κέντρο διοίκησης κάπου σε όλο τον κόσμο έχει συντονιστεί με άλλους ηλικιωμένους και σε άλλες συνομιλίες. Η σύζυγος του κ. Langlois θέλει και αυτή ένα ψηφιακό κατοικίδιο, και οι φίλοι του θέλουν ένα δικό τους επίσης, αλλά η Sox είναι δικιά του. Ακουμπάει με το χέρι του το εικονίδιο με σχήμα κεφαλιού στην οθόνη για να την ξυπνήσει.
Μεταφραση: Τασος Σαγρής / Κενό Δίκτυο
_________
πηγή: New York Times
