Η επίσημη ανεργία έχει ξεπεράσει το 16%, ενώ η πραγματική είναι πάνω από το 20%, στην νεολαία τα πράγματα είναι δραματικά με την ανεργία να αγγίζει το 40%, ενώ μέχρι το τέλος του 2011 υπολογίζεται ότι οι άνεργοι θα ξεπεράσουν το 1.000.000. Το εργατικό εισόδημα μειώνεται συνεχώς και υπολογίζεται ότι στην τριετία 2010- 2012 θα έχει μια πτώση 30%. Από τις μειώσεις των μισθών και των συντάξεων στο δημόσιο τομέα, έχουμε περάσει στην δραματική μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα με την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας την κατάργηση των υπερωριών και την εφαρμογή των ελαστικών και επισφαλών σχέσεων εργασίας. Για τους νέους μέχρι 25 ετών τα αφεντικά μπορούν να τους απασχολούν με το 80% του κατώτατου μισθού. Ο νέος ασφαλιστικός νόμος από την μία μειώνει τις συντάξεις και από την άλλη αυξάνει τα απαιτούμενα χρόνια εργασίας και το όριο ηλικίας για να αποκτήσει κάποιος δικαίωμα σύνταξης ( 40 χρόνια εργασίας, 65 έτος ηλικίας ελάχιστες προϋποθέσεις για πλήρη σύνταξη). Παράλληλα οι αλλαγές στο σύστημα υγείας επιβαρύνουν τους συνταξιούχους και τους εργαζόμενους με μεγαλύτερη συμμετοχή στο κόστος των φαρμάκων και της νοσηλείας. Φυσικά δεν μιλάμε για τους άνεργους, τους κοινωνικά αποκλεισμένους και τους μετανάστες που ουσιαστικά βρίσκονται έξω από το δίχτυ προστασίας του συστήματος της δημόσιας υγείας.
Ταυτόχρονα τεράστιο πλήγμα έχουν δεχθεί οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ειδικά του λιανικού εμπορίου με το ποσοστό των κλειστών επιχειρήσεων στο κέντρο της πρωτεύουσας να έχει αυξηθεί από 17% που ήταν τον Αύγουστο του 2010, σε 23,4% σήμερα. Την τριετία 2010- 13 θα κλείσουν 200.000 μικρές επιχειρήσεις και θα χαθούν από αυτές πάνω από 350.000 θέσεις εργασίας, συνυπολογιζομένων των εργοδοτών. Ταυτόχρονα η Ελλάδα παραμένει η τρίτη χώρα στην Ε.Ε. σε σχέση με το ύψος του πληθωρισμού, ο οποίος στην αρχή του χρόνου διαμορφωνότανε κοντά στο 5% (όταν στην ευρωζώνη την ίδια περίοδο ήταν 2,2%), με την ακρίβεια να χτυπάει το κόκκινο σε πολλά βασικά είδη επιβίωσης και την ύφεση να είναι σχεδόν σταθερά στο 3,9%. Η δραματική αύξηση των άμεσων φόρων στα βασικά προϊόντα λαϊκής κατανάλωσης, αλλά και η αύξηση του φόρου εισοδήματος και στα μικρά περιουσιακά στοιχεία, μαζί με την αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων μειώνουν ακόμα πιο πολύ τα λαϊκά εισοδήματα. Έχουμε επιβολή κεφαλικού φόρου στους ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά και στους επισφαλώς εργαζόμενους που πληρώνονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών. Από την άλλη τα μεγάλα εισοδήματα, το ντόπιο κεφάλαιο και οι πολυεθνικές εταιρίες συνεχίζουν να φοροδιαφεύγουν επιδεικτικά και να χρωστάνε τεράστια ποσά στα ασφαλιστικά ταμεία. Η φορολογική μεταρρύθμιση που γίνεται στο όνομα των «επενδύσεων» δημιουργεί φοροελαφρύνσεις για το κεφάλαιο και φοροεπιδρομή για τα λαϊκά και μικρομεσαία εισοδήματα. Την ίδια ώρα οι καταθέσεις των ελλήνων μεγαλοκαταθετών στις Ελβετικές τράπεζες φτάνουν το ποσό των 600 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που μπορεί να καλύψει δυο φορές το ελληνικό δημόσιο χρέος!
Με την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και του εφαρμοστικού νόμου η κυβέρνηση ετοιμάζεται να περάσει στην δεύτερη φάση που αφορά το μεγάλο ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου της χώρας και την διάλυση του σχεδόν έτσι και αλλιώς ανύπαρκτου κράτους πρόνοιας.
Οι πιο τραγικές συνέπειες θα προέλθουν από την διάλυση του δημόσιου συστήματος υγείας. Στόχος είναι η μείωση των δαπανών για την υγεία κατά 75 εκατομμύρια ευρώ ως το τέλος του 2012 και άλλα 150 εκατομμύρια ευρώ από το 2012 ως το 2015. Φυσικά αυτή η «εξοικονόμηση» χρημάτων δεν θα γίνει με την καταπολέμηση την υπερτιμολόγησης του υγειονομικού υλικού και τον φαρμάκων, την κατάργηση των μιζών και τις διαφθοράς ανάμεσα στις διευθύνσεις των νοσοκομείων και τις φαρμακευτικές εταιρίες, ούτε με την μείωση των πλούσιων αμοιβών των διαφόρων μάνατζερ των νοσοκομείων, αλλά εις βάρος της υγείας του ελληνικού λαού. Θα γίνει με την μείωση των δημόσιων νοσοκομείων από 137 που είναι σήμερα σε 83, τον διαθέσιμων σε λειτουργία κρεβατιών από 36.000 σε 32.000 και την εκχώρηση 550 από αυτά σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες για οικονομική εκμετάλλευση. Επίκειται συγχώνευση κλινικών μέσα στα νοσοκομεία που θα μείνουν, πράγμα που θα οδηγήσει σε τεράστια μείωση του επιπέδου των υπηρεσιών που θα μπορούν να προσφέρουν τα νοσοκομεία. Υπολογίζεται ότι τα επόμενα χρόνια θα γίνουν απολύσεις 9.000 γιατρών και 26.000 νοσηλευτών. Ειδικά η επαρχία θα ερημοποιηθεί από τις υγειονομικές υπηρεσίες. Και ενώ η κυβέρνηση διέθεσε το ποσό τον 80 εκατομμυρίων ευρώ για την διεξαγωγή της φιέστας των παραολυμπιακών αγώνων, την ίδια στιγμή καταργεί μια σειρά από σχολεία ειδικής αγωγής οδηγώντας στον κοινωνικό αποκλεισμό χιλιάδες άτομα ΑΜΕΑ και αυξάνει την οικονομική συμμετοχή τους στην αγορά του απαραίτητου για τις ανάγκες τους εξοπλισμού.
Παρόμοιες αλλαγές προωθούνται και στην εκπαίδευση με συγχωνεύσεις των σχολείων, που ειδικά στην επαρχία θα οδηγήσει στο αποκλεισμό των παιδιών ακόμα και από την βασική εκπαίδευση. Ενώ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καταργείται η αυτοτέλεια και η αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων, τα οποία καλούνται να λειτουργήσουν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και κάτω από την εποπτεία μάνατζερ, άσχετων με το επιστημονικό τους περιεχόμενο. Το επίπεδο των σπουδών υποβαθμίζεται και μέσω των περικοπών στα δικαιώματα τις σίτισης της στέγασης και των δωρεάν συγγραμμάτων, ανοίγει σιγά σιγά ο δρόμος για την επιβολή διδάκτρων.
Και ενώ ο δημόσιος φορέας τηλεπικοινωνιών έχει πλέον ξεπουληθεί ουσιαστικά ολοκληρωτικά στους Γερμανούς, ετοιμάζονται να ξεπουληθούν όλα τα φιλέτα του δημόσιου πλούτου, με πρώτα και καλύτερα την ενέργεια και το νερό, την εκμετάλλευση των μεταλλευτικών κοιτασμάτων, τις παραλίες, δημόσια γη για τουριστική εκμετάλλευση και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε, μέχρι και για αρχαιολογικούς χώρους έχει ακουστεί. Η κυβέρνηση έχοντας στα χέρια της τον νόμο fast track και το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου Α.Ε. μπορεί να συνεχίσει το καταστροφικό έργο χωρίς να εμποδίζεται από το σύνταγμα της χώρας, τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, τις μελέτες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ό,τι άλλο θα μπορούσε να αναστείλει την κερδοφορία της λεηλασίας του κεφαλαίου που κρύβεται κάτω από το ωραιοποιημένο τίτλο «επενδύσεις». Οι επενδυτές, ντόπιοι και ξένοι, δεν είναι άλλοι από αυτούς που έφεραν την χώρα σε αυτή την κατάσταση και τώρα θα μπορέσουν να βγάλουν και νέα κέρδη αγοράζοντας για ένα κομμάτι ψωμί δημόσιο πλούτο που θα τους αποφέρει υψηλά κέρδη με ελάχιστό κόστος και ρίσκο.
Το κόστος για την κοινωνία θα είναι πολλαπλό. Όχι μόνο θα χαθούν τα έσοδα του δημοσίου και άρα θα αυξηθεί το δημόσιο έλλειμμα, όχι μόνο θα ακριβύνουν τα τιμολόγια και θα χειροτερέψουν οι παρεχόμενες υπηρεσίες και προϊόντα των δημόσιων αγαθών που θα ιδιωτικοποιηθούν, αλλά βασικά η εκμετάλλευση θα γίνει με τέτοιους ληστρικούς όρους, ώστε το κεφάλαιο, για να εξασφαλίσει όσο δυνατόν μεγαλύτερη κερδοφορία, θα οδηγήσει στην υπερεκμετάλλευση των πόρων, την καταστροφή του περιβάλλοντος, στην αύξηση της μόλυνσης, υπονομεύοντας τις ίδιες τις μελλοντικές δυνατότητες της κοινωνίας να ικανοποιεί τις ανάγκες της μέσα από την σχέση της με την φύση και το περιβάλλον. Θα αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι στην Μ. Βρετανία μετά την ιδιωτικοποίηση των εταιρειών παροχής νερού, ο προϋπολογισμός για την επισκευή των δικτύων μειώθηκε περισσότερο από 50% οδηγώντας σε δραματική αύξηση των διαρροών. Αυξήθηκε το τιμολόγιο κατά 36% μέσα σε μια δεκαετία. Τα κέρδη των επενδυτών αυξήθηκαν 14,7% μέσα σε μια οκταετία. Δύο εκατομμύρια κάτοικοι είχαν εκπρόθεσμους λογαριασμούς, διακόπηκε η υδροδότηση σε περισσότερα από 18.500 νοικοκυριά και χάθηκαν 50.000 θέσεις εργασίας.
Έτσι μέσα από την ελαχιστοποίηση του εργατικού εισοδήματος και των εργατικών δικαιωμάτων, την συρρίκνωση της μικρής ιδιοκτησίας και της αυτόπασχόλησης, και την λεηλασία του δημόσιου πλούτου και τις φύσης, η ελληνική κοινωνία θα αποκτήσει τα χαρακτηριστικά που έχουν ορισμένες κοινωνίες της νότιας Αμερικής . Η οικονομική πόλωση ανάμεσα στον υπέρογκο πλούτο από την μια και την λαϊκή ανέχεια από την άλλη, θα οδηγήσει στην διάρρηξη του κοινωνικού ιστού και τον γενικευμένο κοινωνικό κανιβαλισμό. Το «οικονομικό θαύμα» των δυο προηγούμενων δεκαετιών που οδήγησε την Ελλάδα στην ΟΝΕ και το ευρώ, βασίστηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό την υποτιμημένη εργασία των εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών που εργάστηκαν κάτω από άθλιες συνθήκες, σε καθεστώς παρανομίας και με χαμηλές αμοιβές και είχε ως σύμβολο του τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004, που εκτός από το τεράστιο χρέος μας άφησαν και αρκετά πτώματα μεταναστών εργατών (την περίοδο κατασκευής των ολυμπιακών έργων, τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα υπολογίζονταν σε τρία την εβδομάδα).
Τώρα που η κρίση μαστίζει την χώρα οι μετανάστες και οι μετανάστριες που ως τώρα είχαν σηκώσει στις πλάτες τους το βάρος την οικονομικής ανάπτυξης, δουλεύοντας στις πιο σκληρές και κακοπληρωμένες δουλειές( οικοδομή, εργάτες γης, οικιακοί βοηθοί, αλιεργάτες κλπ) μετατρέπονται στα πρώτα θύματα όχι μόνο της ανεργίας, αλλά και του κοινωνικού κανιβαλισμού. Το κράτος αξιοποιεί την ρητορική, αλλά και τις ρατσιστικές επιθέσεις των ακροδεξιών και φασιστικών συμμοριών ενάντια στους μετανάστες για να διοχετεύσει την αγανάκτηση του κόσμου σ’ έναν γενικευμένο πόλεμο των «από κάτω» μεταξύ τους που παίρνει την μορφή του πολέμου όλων εναντίον όλων, ώστε αυτή η αγανάκτηση να μην μετατραπεί σε δύναμη ανατροπής των «από πάνω».
Το όλο σκηνικό έρχεται να συμπληρώσει η μετατροπή της Ελλάδας σε ανάχωμα των μεταναστευτικών ρευμάτων προς την υπόλοιπη Ευρώπη, ρόλος που της επιβλήθηκε με την συνθήκη Δουβλίνο 2. Χιλιάδες μετανάστες που σκοπό έχουν να περάσουν σε άλλες χώρες της Ε.Ε. εγκλωβίζονται στην Ελλάδα, χωρίς να υπάρχουν οι παραμικρές δομές φιλοξενίας και ένταξης στην κοινωνία, χωρίς να υπάρχουν οι προοπτικές να βρουν κάποια δουλειά που θα τους εξασφάλιζε μια στοιχειώδη διαβίωση. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι στοιβάζονται στις ήδη υποβαθμισμένες- από την εγκατάλειψη του κράτους και την ερημοποίηση της κρίσης- γειτονιές της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων προσπαθώντας να επιβιώσουν ή δημιουργούν πρόχειρους καταυλισμούς έξω από τα λιμάνια- εξόδους προς την Ευρώπη- της Πάτρας και της Ηγουμενίτσας, ελπίζοντας να μπορέσουν να επιβιβαστούν κρυμμένοι στις ρόδες κάποιου φορτηγού, προτιμώντας να ρισκάρουν τη ζωή τους για να ξεπεράσουν την μιζέρια και την ανέχεια.
Δημιουργείται έτσι ένα ζοφερό κλίμα μέσα στο οποίο η εγκληματικότητα, τα ναρκωτικά, η πορνεία, ο πόλεμος των συμμοριών και φυσικά και πιο αναβαθμισμένα το αυγό του φιδιού, ο φασιστική βία, η αστυνομική καταστολή, θα αποτελέσουν στοιχεία του βιοπολιτικού ελέγχου των κυβερνώντων πάνω στα κομμάτια του πληθυσμού, μεταναστών και ντόπιων, τα οποία θα πετιούνται έξω από τον κοινωνικό ιστό λόγο κρίσης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ευκαιρία, γύρω από το αίτημα της ασφάλειας, να ανασυγκροτηθεί η νομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος που τώρα βρίσκεται στο ναδίρ της. Μπορεί όλο αυτό να φαντάζει κάπως υπερβολικό για τα ελληνικά δεδομένα αυτή την στιγμή, αλλά δεν πρέπει να το τοποθετούμε στην σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, αφού άλλωστε πρόκειται για μορφές «διαχείρισης» που τις έχουμε δει να εφαρμόζονται σε χώρες όπως το Μεξικό. Μια άλλη τέτοιου τύπου «διαχείριση» της κρίσης θα μπορούσε να ήταν η εμπλοκή της Ελλάδας σε «εθνικού χαρακτήρα ζητήματα και περιπέτειες», πχ με αφορμή την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στο Αιγαίο και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο και τον επαναπροσδιορισμό της εξωτερικής της πολιτικής προς το Ισραήλ. Είναι χαρακτηριστική η στάση που κράτησε η ελληνική κυβέρνηση στην παρεμπόδιση του στόλου Free Gaza.
Το απόνομιμοποιημένο πολιτικό σύστημα
Όμως αυτή την στιγμή το πολιτικό σύστημα μοιάζει πολύ αδύναμο για να μπορέσει να ενεργοποιήσει τέτοιους είδους μηχανισμούς, προς το παρόν μοιάζει να εξαντλεί όλες τις δυνάμεις του στην προσπάθεια εφαρμογής των τριών πυλώνων της οικονομικής ισοπέδωσης που αναφέραμε πιο πριν. Στην τελευταία δημοσκόπηση, που ουσιαστικά επικυρώνει και όλες τις προηγούμενες, η αδιευκρίνιστη ψήφος μετριέται στο 35%, αλλά ακόμα και με την αναγωγή τα ποσοστά των δύο μεγάλων κομμάτων κινούνται ανάμεσα στο 27-25%, χωρίς να δίνουν αυτοδυναμία σε κανένα κόμμα, με την συντηρητική αντιπολίτευση να προηγείται, και το 49,6% των ερωτηθέντων ναεγκρίνουν την δημόσιες διαμαρτυρίες εναντίον των βουλευτών που ψήφισαν το μνημόνιο και βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη της πολιτικής ζωής στην Ελλάδα. Η Αριστερά πάλι δεν φαίνεται να καρπώνεται με θεαματικό τρόπο αυτές τις φυγόκεντρες τάσεις του εκλογικού σώματος ενώ η αδυναμία της μοιάζει να είναι τόσο δομική, όσο και η κρίση του υπόλοιπού πολιτικού συστήματος.
Η κυβέρνηση του Παπανδρέου, που παραλίγο να παραιτηθεί μπροστά στην λαϊκή οργή κατά την διάρκεια της γενικής απεργίας και του αποκλεισμού της Βουλής στις 15 Ιουνίου, βρίσκεται πάνω σε κινούμενη άμμο. Δεν είναι μονάχα η ανεξαρτητοποίηση 5 βουλευτών από την αρχή της θητείας της μέχρι σήμερα, ούτε μόνο ο δημοσκοπικός της κατήφορός. Το βασικότερο είναι ότι διαρρηγνύει τις σχέσεις αντιπροσώπευσης με την κοινωνική της βάση και μάλιστα τον σκληρό της πυρήνα που είναι οι εργαζόμενοι στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, οι οποίοι εξασφάλιζαν και την πλειοψηφία του ΠΑΣΟΚ στα συνδικάτα, χωρίς όμως να μπορεί στην θέση τους να συγκροτήσει νέες συμμαχίες, με άλλα κοινωνικά στρώματα. Το ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται ακόμα στην εξουσία, οφείλεται μονάχα στις ισχυρές πιέσεις που δέχεται από τους εντολείς της στο εξωτερικό, αλλά και στα στηρίγματα της στο ελληνικό κεφάλαιο που ελέγχει τα ΜΜΕ. Παρ’ όλες τις φυγόκεντρες τάσεις στο κυβερνόν κόμμα, δεν έχουμε δει να συγκροτούνται ακόμα αξιόπιστες εναλλακτικές στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας.
Τα ερωτήματα που μπαίνουν είναι μέχρι πότε θα μπορεί να κυβερνάει το ΠΑΣΟΚ σηκώνοντας μόνο του όλο αυτό το πολιτικό κόστος και εάν θα υπάρχει ΠΑΣΟΚ και με ποια μορφή και εκλογική δύναμη μετά τις εκλογές, όποτε και εάν έρθουν αυτές. Αλλά το πιο ουσιαστικό είναι ποιες διεργασίες και δυναμικές θα αναπτυχθούν στην κοινωνική του βάση που αποσπάται μεν από την κομματική αντιπροσώπευση αλλά προς το παρόν παραμένει σιωπηρή και αδρανής.
Το συντηρητικό κόμμα της αντιπολίτευσης, η ΝΔ, μπορεί να καταψήφισε το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, αλλά ψήφισε την πλειοψηφία των άρθρων του εφαρμοστικού νόμου, προσπαθώντας έτσι να ικανοποιήσει τόσο τα αντιμνημονιακά αισθήματα των ψηφοφόρων του όσο και την απαίτηση των ευρωπαίων εταίρων για πολιτική συναίνεσης στα μέτρα. Μάταια όμως, και οι δύο έχουν μείνει δυσαρεστημένοι! Με δεδομένο ότι δεν μπορεί να συναινέσει σε μια συγκυβέρνηση με τον αιώνιο αντίπαλο του, το ΠΑΣΟΚ, χωρίς τεράστιο πολιτικό κόστος, είναι αναγκασμένο να ζητάει εκλογές, απευχόμενο όμως στα κρυφά την αυτοδυναμία, που έτσι και αλλιώς φαίνεται απίθανη.
Οι πολιτικές δυνάμεις των «πρόθυμων» που εκτείνονται σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος, από την άκρα Δεξιά (ΛΑΟΣ), την σκληρή νεοφιλελεύθερη Δεξιά(ΔΗ.ΣΥ.) και την πιο ρεφορμιστική εκδοχή της Αριστεράς (ΔΗ.ΑΡ.), αποτελούν τις εφεδρείες του πολιτικού συστήματος, στην πολύ πιθανή περίπτωση που το ΠΑΣΟΚ δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί. Η πιθανότητα μιας κυβέρνησης συνεργασίας ή εθνικής συνεννόησης είναι πολύ πιθανή, άσχετα είτε προέλθει από εκλογές είτε όχι. Τα μπαλαντέρ είναι πολλά (τα γκάλοπ δείχνουν βουλή με 9 κόμματα), οπότε πολλαπλασιάζονται και οι εναλλακτικές λύσεις. Φυσικά μια τέτοιου τύπου κυβέρνηση, στο όνομα μάλιστα της εθνικής ενότητας, θα περάσει πολύ πιο σκληρά μέτρα και δεν θα διστάσει να στηριχθεί ακόμα πιο πολύ στην ωμή βία των κατασταλτικών μηχανισμών.
Το ΚΚΕ παραμένει σταθερά στην γραμμή του απομονωτισμού και της περιχαράκωσης, όχι μόνο από τους άλλους πολιτικούς σχηματισμούς της Αριστεράς, αλλά και από τις όποιες κινηματικές διεργασίες και ζυμώσεις λαμβάνουν χώρα γύρω από τις διαδικασίες των πλατειών. Η μοναδική του στρατηγική συνοψίζεται στην αύξηση του εκλογικού του ποσοστού. Πέρα από τις επαναστατικές ρητορείες του, δεν χάνει στιγμή να κλείνει το μάτι στην αστική νομιμότητα, και αντίστοιχα να επιβραβεύεται από τα ΜΜΕ με τον τίτλο της σοβαρής, υπεύθυνης και περιφρουρημένης Αριστεράς. Ακόμα και όταν σε κάποιες απεργίες (πχ Ναυτικοί) σκληραίνει την στάση του, δεν δίνει προοπτική και συνέχεια στους αγώνες. Ως το πιο παλιό κόμμα στο πολιτικό στερέωμα ενδιαφέρεται πιο πολύ για την αναπαραγωγή του, παρά για τον καταλυτικό ρόλο που θα μπορούσε να παίξει σε ένα κίνημα ανατροπής, χαρακτηριστικό άλλωστε κάθε γραφειοκρατίας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να τσαλαβουτάει στα θολά νερά των κινητοποιήσεων των πλατειών και της πλατείας Συντάγματος, παραμένει όμως δέσμιος όχι μόνο των εσωτερικών του αντιφάσεων και αντιπαραθέσεων, αλλά πιο πολύ μιας πολιτικής που ενώ μπορεί να φαντάζει κινηματική, στο δια ταύτα όμως αναζητάει τρόπους για την σωτηρία και όχι το ξεπέρασμα του υπάρχοντος συστήματος. Μπορεί να δέχεται τις επιθέσεις των ΜΜΕ ότι είναι ο πολιτικός χώρος που βρίσκεται πίσω από τις δημόσιες διαμαρτυρίες των πολιτών και την «βία» ενάντια στα κυβερνητικά στελέχη (εδώ και μερικούς μήνες τα κυβερνητικά στελέχη και οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν δημόσια χωρίς να γίνουν αποδέκτες των διαμαρτυριών των πολιτών), αλλά ταυτόχρονα το μόνο που προτείνει σε σχέση με την διέξοδο με την κρίση είναι ένα ρυθμιστικό σχέδιο λειτουργίας του χρηματιστικού κεφαλαίου, την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, αναπτυξιακά μέτρα, χωρίς να κάνει καμία ρηξικέλευθη πρόταση για τον κοινωνικό επαναπροσδιορισμό της παραγωγικής δραστηριότητας.
Όμως για πρώτη φορά η κοινωνική και πολιτική πόλωση και η ετερόκλητη αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος καταγράφεται στα γκάλοπ, δίνοντας στην ακροαριστερή ΑΝΤΑΡΣΥΑ 1,5-2% και στην νεοναζιστική ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 1-1,5%.
Υπάρχει αντίπαλο δέος;
Και όμως απέναντι σ’ αυτό το εφιαλτικό σκηνικό εμφανίζεται η λαϊκή αμφισβήτηση και ανυπακοή, χαοτική, μπερδεμένη, αμφιλεγόμενη, αντιφατική αλλά εμφανίζεται. Το ερώτημα είναι εάν θα συγκροτηθεί σε αντίπαλο δέος.
Οι οκτώ 24ώρες γενικές απεργίες που έχουν γίνει από την στιγμή που η χώρα μπήκε στο ΔΝΤ και η μια 48ώρη που έγινε τον Ιούνιο, δείχνουν την κοινωνική δυναμική, που δεν βασίζεται φυσικά στα παρακμασμένα και ανυπόληπτα κεντρικά συνδικάτα. Η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ έχουν βασικό κορμό τουςεργαζόμενους στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, αφού η συνδικαλιστική πυκνότητα στον ιδιωτικό τομέα δεν ξεπερνάει το 10%. Στην πραγματικότητα, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα άλλο από το κηρύσσουν, κάτω από την συνεχώς αυξανόμενη πίεση της εργατικής βάσης, κάποιες γενικές απεργίες. Έχουν αποκοπεί τελείως από τα στρώματα των συνδικαλισμένων εργαζομένων, και δεν μπορούν να οργανώσουν κανέναν σοβαρό εργατικό αγώνα. Ακόμα και σε κλάδους που βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα των ιδιωτικοποιήσεων και άρχισαν απεργίες διαρκείας (αστικές συγκοινωνίες, ΔΕΗ κλπ), οι συνδικαλίστικες ηγεσίες μπήκαν τροχοπέδη στους αγώνες και τους οδηγήσανε στον εκφυλισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τελευταία 48ώρη απεργία κηρύχτηκε κάτω από την πίεση των κινητοποιήσεων στην πλ. Συντάγματος και για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να χάσουν οι ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ και το ελάχιστο κύρος που τους έχει απομείνει.
Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί μια σειρά μαχητικών σωματείων βάσης κυρίως από αγωνιστές της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και του Αναρχικού χώρου. Τα σωματεία αυτά αναφέρονται κυρίως στα επισφαλή κομμάτια του ιδιωτικού τομέα όπως: στους κούριερ, τους σερβιτόρους, τους εργαζόμενους στα τηλεφωνικά κέντρα, στους βιβλιουπάλληλους, στους καθηγητές στα φροντιστήρια, της μισθωτούς τεχνικούς κλπ. Τα σωματεία αυτά έχουν ως χαρακτηριστικά τους την μαχητική άμεση δράση, την αντιεραρχική δομή και μια έντονη αντικαπιταλιστική πολιτικοποίηση σε αντίθεση με την κομματικοποίηση των γραφειοκρατικών συνδικάτων. Είναι αρκετά μικρά συνδικάτα, θα έλεγε κανείς ότι είναι προπλάσματα συνδικάτων, αλλά έχουν πολύ σοβαρές επιτυχίες στην δράση τους. Δίνουν μάχες ενάντια στις απολύσεις, για την υπογραφή κλαδικών ΣΣΕ και για την κατάκτηση επιμέρους δικαιωμάτων όπως επιδόματα σε διάφορες ειδικότητες κλπ. Η δύναμη τους είναι ότι στις κινητοποιήσεις τους ενάντια στα αφεντικά, στις οποίες το κύριο όπλο εκτός από την απεργία είναι και το μποϊκοτάζ, καταφέρνουν να κινητοποιήσουν μεγάλο κομμάτι αλληλέγγυων αγωνιστών από το ευρύτερο αντικαπιταλιστικό κίνημα. Ταυτόχρονα η εξωκοινοβουλευτική αριστερά έχει σχετικά αξιόλογες δυνάμεις στους εκπαιδευτικούς, τους νοσοκομειακούς γιατρούς και στους ΟΤΑ, στο ΥΠ.ΠΟ. κλπ. Όμως στην σημερινή συγκυρία η δράση τους βρίσκει σοβαρά εμπόδια, από την μια έχουν να αντιμετωπίσουν την κατάργηση των διαπραγματεύσεων για τις ΣΣΕ, που ψήφισε η κυβέρνηση και από την άλλη ένα τεράστιο κύμα απολύσεων που σε συνδυασμό με την μεγάλη ανεργία, κάνει τους αγώνες για τις επαναπροσλήψεις πολύ δύσκολους.
Δεν θα μπορούσε να παραλείψει κανείς και μια ακόμα σειρά κοινωνικών αγώνων, οι οποίοι αποκτάνε όλο και πιο ριζοσπαστική φυσιογνωμία. Χαρακτηριστικοί είναι ο αγώνας των 300 εργατών μεταναστών εργατών για το θέμα των αδειών παραμονής και των κατοίκων της Κερατέας ενάντια στην κατασκευή χωματερής στην περιοχή τους. Πρόκειται για αγώνες που συγκροτούνται από τα κάτω και πολλές φορές παίρνουν συγκρουσιακό χαρακτήρα και διακρίνονται από μια έντονη διάθεση αμφισβήτησης της κεντρικής εξουσίας και των αποφάσεων της.
Η ύπαρξη οργανώσεων της άκρας Αριστεράς, αλλά κυρίως ενός ευρύτερου αντικαπιταλιστικού χώρου με έντονα Αυτόνομα, Αντιεξουσιαστικά και Αναρχικά χαρακτηριστικά, αποτελεί σίγουρα έναν πόλο έλξης αυτής της κοινωνικής αμφισβήτησης, πέρα από τα τεράστια προβλήματα και αντιφάσεις που υπάρχουν, με κυρίαρχα αυτό του σεχταρισμού από την άκρα Αριστερά και της φετιχοποίησης της σύγκρουσης με τις μονάδες καταστολής, από την μεριά των Αναρχικών. Αν ο Δεκέμβρης του 2008 ήταν μια νεολαιίστικη εξέγερση όπου ο Αναρχικός και ευρύτερος Αντικαπιταλιστικός χώρος έβαλε την σφραγίδα του, σήμερα ήρθε η στιγμή να ξεπεράσει τον εαυτό του και την δικιά του «κανονικότητα», ξεκινώντας πρώτα από όλα από την διεύρυνση της κοινωνικής του αναφοράς πέρα από το κομμάτι της νεολαίας. Αφορμές σίγουρα για αυτό το άλμα θα δοθούνε πολλές το επόμενο διάστημα, από τις διεργασίες που ξεκίνησαν στην πλατεία Συντάγματος, μέχρι τους τοπικούς και μερικούς αγώνες και τις αντιστάσεις στις ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων αγαθών.
Η συμβολή του ευρύτερου Αντικαπιταλιστικού χώρου, όχι μόνο στους εργατικούς και κοινωνικούς αγώνες της επόμενης περιόδου, αλλά και στις μορφές και τις δομές κοινωνικής αλληλεγγύης και αναπαραγωγής, ώστε να μπορέσει η κοινωνία να σταθεί στα πόδια της μέσα σε ένα σκηνικό κοινωνικής πτώχευσης, θα είναι κομβική τόσο για την ίδια την κοινωνία, όσο και για την πολιτική ύπαρξή του Αντικαπιταλιστικούχώρου. Από την υπεράσπιση και τηνδιεύρυνσητου κοινωνικού χαρακτήρα των δημόσιων αγαθών και πόρων που η κυβέρνηση θέλει να ξεπουλήσει, μέχρι την ανασύσταση κομματιών του παραγωγικού τομέα για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών έξω από τα κριτήρια της αγοράς, είναι θέματα που πρέπει να μπουν στην ημερήσια ατζέντα κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα, που θα συνδυάζει τις άμεσες απαντήσεις με την στρατηγική προοπτική. Στην πραγματικότητα είμαστε πολύ πίσω, οι δομές κοινωνικής αλληλεγγύης είναι εμβρυακές και πειραματικές, λειτουργώντας στο εσωτερικό των πολιτικών συλλογικοτήτων, ενώ οι προσπάθειες για παραγωγικές κολεκτίβες είναι ανύπαρκτες.
Τα ζητήματα είναι ανοικτά μπροστά μας, αλλά έτσι και αλλιώς η σκιά του μέλλοντος έχει πέσει πάνω μας.
