Αυτό που ακολουθεί είναι μετάφραση μιας ανακοίνωσης των συντρόφων μας στη Βραζιλία σχετικά με την τρέχουσα και πολιτικά επείγουσα κατάσταση εκεί. Καθώς η Βραζιλία κλυδωνίζεται από οικονομική ύφεση, κοινοβουλετικά πραξικοπήματα και σκάνδαλα, εισχώρησε στο κενό και ο ακροδεξιός υποψήφιος για την προεδρία Jair Bolsonaro2. Κερδίζοντας τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, προχωρά προς τον δεύτερο στις 28 Οκτωβρίου όπου θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον υποψήφιο του Κόμματος των Εργατών (PT) Fernando Haddad. Συγκρινόμενος συχνά με τον Τραμπ, ο Bolsonaro είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο επικίνδυνος με μια πολύ πιο συνεκτική και αντιδραστική ιδεολογία που εξυμνεί τα βασανιστήρια και την προηγούμενη στρατιωτική δικτατορία στη Βραζιλία.
Για να ξεκαθαρίσουμε τη γλώσσα και τις αναφορές που ίσως είναι μη οικείες στο κοινό στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουμε προσθέσει κάποιες σχετικές σημειώσεις στο τέλος του κειμένου. Η αρχική ανακοίνωση, με τίτλο “Ανακοίνωση για το σενάριο της τρέχουσας ταξικής πάλης στη Βραζιλία”, μπορεί να βρεθεί εδώ και μια μετάφραση στα Ισπανικά εδώ. Συνιστούμε επίσης μια συνέντευξη με τον Βραζιλιάνο αναρχικό Hugo Souza. Γι’ αυτούς που βρίσκονται στην Νέα Υόρκη, η Black Rose/Rosa Negra–NYC θα φιλοξενήσει μια εκδήλωση με ομιλητές από τη Βραζιλία το Σάββατο 20 Οκτωβρίου, λεπτομέρειες εδώ.
Το τρέχον πολιτικό σενάριο για τη Βραζιλία απαιτεί μεγάλη διαύγεια και ψυχραιμία από τις λαϊκές οργανώσεις και την ανάλυσή τους για την πραγματικότητα. Εμείς, ο Βραλιάνικος Αναρχικός Συντονισμός (Coordenação Anarquista Brasileira), με μετροέπεια, επιδιώκουμε να συνεισφέρουμε στην κατανόηση της ταραγμένης κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης, η οποία καθορίζεται από το νομικό-κοινοβουλευτικό πραξικόπημα που καθαίρεσε την πρόεδρο του Κόμματος των Εργατών (PT) Dilma Rousseff από την εξουσία. Πρόσφατα βιώσαμε την κατάρρευση τουαποκαλούμενου συμφώνου της “Νέας Δημοκρατίας” από το 19883. Αυτό το σύμφωνο διατήρησε τον κοινωνικό αποκλεισμό στη βάση ενώ, την ίδια στιγμή, εγγυήθηκε ένα ελάχιστο νομικών δικαιωμάτων, σε έναν συνασπισμό που περιελάμβανε αστούς πολιτικούς, μεγάλες επιχειρήσεις, τις ένοπλες δυνάμεις και ένα μέρος των ρεφορμιστικών δυνάμεων της Αριστεράς.
Η κατασκευή του Βραζιλιάνικου κράτους, όμως, έχει υπάρξει πάντα πιο κοντά στα συμφέροντα των μεταλλασσόμενων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων παρά σ’ αυτά του ίδιου του πληθυσμού του. Η ποινικοποίηση των φτωχών από το κράτος ήταν πάντα μια κανονικότητα της θεσμικής αστικής δημοκρατίας. Οι καθοδηγούμενες από τοΚόμμα των Εργατών κυβερνήσεις έχουν ενισχύσει την ποινική μηχανή της δημόσιας τάξης που λειτουργεί κάτω από ολόκληρο το νομικό και δικαστικό σύστημα, αναπαράγοντας την υπερ-φυλάκιση του φτωχού και μαύρου πληθυσμού και διατηρώντας, ταυτόχρονα, έναν κατασταλτικό μηχανισμό που επιτίθεται στους κοινωνικούς αγώνες.
Το αποκαλούμενο σύμφωνο της ταξικής συμφιλίωσης “έσπασε” και η ατζέντα της συνεργασίας [του κοινωνικού συμβιβασμού] διαρρήχθηκε για να αντικατασταθεί από μια ατζέντα του χρηματιστικοποιημένου καπιταλισμού. Αυτή αντικατέστησε πράγματα όπως τα κοινωνικά δικαιώματα, σχετικές ελευθερίες και δημόσια αγαθά που, θα έπρεπε να θυμόμαστε, είναι ιστορικά επιτεύγματα των λαϊκών κινημάτων.
Η Αυτοκρατορία δείχνει τα “δόντια” της4
Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την παρούσα ιστορική στιγμή στη χώρα μας απομονωμένα από την γεωπολιτική πραγματικότητα της Λατινοαμερικάνικης ηπείρου. Θα πρέπει να “καλιμπράρουμε” τα αναλυτικά μας εργαλεία και να τοποθετήσουμε καλλίτερα τη Βραζιλία ως ένα περιφερειακό έθνος μέσα στο παγκόσμιο σύστημα, για να καταλάβουμε τι διακυβεύεται. Η χώρα έχει συνεχίσει να διατηρεί την πρωταρχική βιομηχανία αγροτικών εξαγωγών και έχει ευθυγραμμιστεί με το Σχέδιο IIRSA (Initiative for the Integration of South American Regional Infrastructure, που τώρα ονομάζεται COSIPLAN)5. Αυτό το σχέδιο επιδιώκει να μεγιστοποιήσει την εκμετάλλευση των φυσικών μας πόρων και να επιταχύνει τη διαδικασία της τροφοδότησης των διεθνών αγορών προς όφελος των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Αυτό το σχέδιο είναι μια καινούρια επίθεση στην ίδια γραμμή με τις συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και χώρες της περιοχής. Είναι μια προσπάθεια να επεκταθεί το νεοφιλελεύθερο μοντέλο στην Νότια Αμερική, με την υποστήριξη προοδευτικών και κεντροαριστερών κυβερνήσεων.
Η κρίση του 2008 δημιούργησε μείζονες δυσκολίες στις ΗΠΑ σε σχέση με τη διατήρηση της διεθνούς τους ατζέντας, η οποία μετά την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων [με την επίθεση της 11/9/2001], άρχισε να παρουσιάζει ως κύριο στόχο της την εξασφάλιση της παγκόσμιας ηγεμονίας τους, όπως καταδεικνύεται από τις πολυάριθμες επιθετικές στρατιωτικές επεμβάσεις της Αυτοκρατορίας. Είναι επίσης φανερό ότι ο ιμπεριαλισμός καθοδηγεί τον εαυτό του με την ιδέα ότι “εκεί που πάει η Βραζιλία, πάει και η Λατινική Αμερική”. Είναι φανερό ότι η ήπειρός μας, η Λατινική Αμερική, θεωρείται ένα στρατηγικό απόθεμα πόρων (πολιτικών, φυσικών, ενεργειακών) για την χρήση τους από τις ΗΠΑ, και αυτό είναι που καθιστά την πολιτική κατάσταση στη Βραζιλία τόσο σημαντική για την Ουάσιγκτον.
Το πραξικόπημα του 2016 όχι μόνο διέλυσε τα μικρά οφέλη της προηγούμενης περιόδου, καθώς ισχυροποίησε τον οικονομικό και διεθνή έλεγχο της εθνικής οικονομίας, μέσω της αγοράς περιουσιακών στοιχείων. Οι προσαρμογές αυτές πρέπει να γίνουν από τη δικαστική τάξη, ιδιαίτερα τους ίδιους τους δικαστές, κάτι που μπορεί να δει κανείς από το γεγονός ότι η διερεύνηση της υπόθεσης Lava-Jato6 ευθυγραμμίζεται με τον ιμπεριαλισμό, μέσα από τη χρήση τηςστρατηγικής του νομικού πολέμου7. Αυξάνει επίσης τον έλεγχο των υποδομών, της ανανεώσιμης ενέργειας, των υπηρεσιών, της υγείας και της εκπαίδευσης από Βορειοαμερικάνικες και κινέζικες επιχειρήσεις. Σε σχέση με το πετρέλαιο, 13 πολυεθνικές έχουν ήδη ιδιοποιηθεί το 75% του pre-salt πετρελαίου8, ιδιαίτερα η Shell και η BP, οι τελευταίοι γύροι δημοπρασιών των οποίων έλαβαν χώρα τον περασμένο Οκτώβριο. Από πολιτική άποψη, η δράση του ιμπεριαλισμού έγκειται στην διάλυση οποιασδήποτε δυνατότητας να αποτελέσει η κατάσταση στη Βραζιλία (ακόμα κι αν η χώρα κυβερνιέται από μια κεντροαριστερή ρεφορμιστική κυβέρνηση) οποιαδήποτε απειλή για τα συμφέροντά του σε ηπειρωτικό επίπεδο. Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι το αποτέλεσμα της τρέχουσας εκλογικής κούρσας θα επηρεάσει σημαντικά την κρίση στο καθεστώς της Βενεζουέλας, συμβάλλοντας πιθανόν στην πολιτική αποσταθεροποίηση ή ακόμα και στην πιθανότητα μιας στρατιωτικής επέμβασης.
Το νέο Δόγμα Εθνικής Ασφαλείας: πολιτική και απειλές από τους στρατιωτικούς
Θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι μερικά χρόνια πριν, υπό την κυβέρνηση του Εργατικού Κόμματος με τον Lula, εγκαινιάστηκε ένα νέο Δόγμα εθνικής ασφαλείας με τον στρατηγό Etchegoyen [ο οποίος διορίστηκε Υπουργός Ασφαλείας από τον Temer]. Αυτό το δόγμα αντιμετωπίζει ομάδες συνδεόμενες με την διακίνηση ναρκωτικών, ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή το περιβάλλον, κυβερνητικούς “ιδεολογικούς φορείς” και κοινωνικά κινήματα συνδεόμενα με ένα αριστερό όραμα, ως εσωτερικούς εχθρούς. Άλλα στοιχεία αυτού του δόγματος είναι το άδειασμα του ρόλου των πανεπιστημίων και της έρευνας, μια σκληρότερη στάση σχετικά με τον ποινικό κώδικα, συνέχιση και επέκταση μαζικών φυλακίσεων, υιοθέτηση μέτρων αντικατασκοπείας. Το δόγμα χρησιμοποιεί μέσα ελέγχου της επικοινωνίας, τη διάδοση φημών, την απαξίωση των κατηγορουμένων και την χρήση ψευδών τεκμηρίων. Η προαγωγή απεργιών, οι αποκλεισμοί δρόμων, η κατάληψη γης και κτιρίων και ο αγώνας για κοινωνικά δικαιώματα για τις πολιτικές μειοψηφίες, χαρακτηρίζονται ως “τρομοκρατικές ενέργειες”.
Αυτό το καινούριο δόγμα ήταν υπεύθυνο για τον αντιτρομοκρατικό νόμο που έγινε δεκτός από την Ρούσεφ. Ο στόχος του ήταν η δημιουργία ενός νέου συμφώνου, μιας “νέας Δημοκρατίας”, στην οποία ο στρατός παίζει έναν ενεργό ρόλο στη γεωπολιτική της ηπειρωτικής και εθνικής πολιτικής.
Για να συνοψίσουμε: το “Έννομο Δημοκρατικό Κράτος”9 προσαρτάται στην κορυφή ενός κράτους εξαίρεσης για τις “επικίνδυνες τάξεις” και είναι αυτή τη στιγμή στη διαδικασία επαναδιαμόρφωσης των παιχνιδιών εξουσίας των κυρίαρχων τάξεων (σε μερικές περιοχές του ναρκο-κράτους), και αναδύεται από αιτίες εσωτερικές στο ίδιο το κράτος και τις σχέσεις του με τα συμφέροντα του ιμπεριαλισμού. Κάτω από αυτές τις περιστάσεις, αντιδραστικοί παράγοντες λειτουργούν ως αστυνομικό κράτος. Μια προσαρμογή που πάει τόσο βαθιά στην σάρκα του λαού και αυξάνει τόσο τις φιλοδοξίες της τάξης των καπιταλιστών και των λακέδων της, προστάζει, αργά ή γρήγορα, ασφάλεια προς όφελός της και επεκτείνει τον χώρο εξαίρεσης για να επανακαθορίσει την κανονικότητα του συστήματος.
Η Κεντροαριστερά ποντάρει τα πάντα στις κάλπες
Η βραζιλιάνικη αριστερά και κεντροαριστερά στοιχηματίζουν την τύχη τους στις κάλπες περιμένοντας από την αστική δημοκρατία να τις διασώσει, να προστατεύσει τα δικαιώματά τους και να περιορίσει τον στραγγαλισμό και την ήττα του ιμπεριαλισμού. Ενώ το σύστημα σηκώνει το σκόπευτρο και φορά την τήβεννο ή την στολή για να ασκήσει την εξουσία, αυτό γίνεται πάντα με την υποστήριξη από την αμερικάνικη κυβέρνηση. Τα κινήματα αντίθεσης στην αριστερά, που προέκυψαν μετά το νομικο-δικαστικό πραξικόπημα και βγήκαν στους δρόμους τώρα, προσχωρούν, δυστυχώς, στην πραγματιστική λογική του κράτους και της κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία ο εχθρός, που είναι η ακροδεξιά, υποτίθεται ότι θα ηττηθεί από τις κάλπες και την ψήφο.
Η κεντροαριστερά πασχίζει να διοχετεύσει αυτές τις προσπάθειες σε εκλογική ενίσχυση, ξοδεύοντας όλη της την ενέργεια στις θεσμικές διαμάχες και το σάπιο παιχνίδι των εκλογικών κομμάτων, ζημιώνοντας έτσι τους ταξικούς αγώνες. Η πολιτική σκηνή της Βραζιλίας αλλοιώνεται από την απάτη μιας αντιπροσώπευσης που για τους φιλελεύθερους αστούς έχει υπάρξει πάντα ένας μηχανισμός σφετερισμού της συλλογικής δύναμης και των κοινών αγαθών από την ισχυρή θέληση κάποιων μειοψηφιών. Αλλά ξέρουμε ότι το σύστημα διαστρέφει το σύνταγμα και λιώνει το γράμμα του νόμου όταν έχει να κάνει με την υπεράσπιση των συμφερόντων των κυρίαρχων τάξεων.
Θα πρέπει να δουλέψουμε μακροπρόθεσμα για να καταδείξουμε ότι τα συνδικάτα και οι λαϊκές οργανώσεις είναι η πιο σωστή εναλλακτική για τον λαό ώστε να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του και να συμμετέχει στην πολιτική ζωή, βαθαίνοντας την άμεση δημοκρατία, αποκηρύσσοντας την ταξική συμφιλίωση και πολεμώντας χωρίς καμμιά ανακωχή τον πρωτο-φασισμό10.
Ο πρωτο-φασισμός ως μια Υπερδοσολογία του προγράμματος της Ελίτ
Μια τέτοια διαμόρφωση πολιτικής δύναμης υποστηρίζεται επίσης από τακτικές προπαγάνδας και άμεση δράση από τα κομμάτια της αντίδρασης και τις συναφείς ιδεολογικές ομάδες στην ακροδεξιά, οι οποίες γενικά έχουν την κάλυψη των δυνάμεων επιβολής του νόμου. Ένας παράγοντας που έχει επιπτώσεις στους δρόμους και που όλα δείχνουν ότι θα αυξηθεί, ανοίγοντας χώρο στους φορείς του να καταστείλουν την εθνική πολιτική σκηνή και να την ευθυγραμίσουν με αυτό που συμβαίνει σε ηπειρωτικό επίπεδο.
Αλλά υπάρχουν κι άλλα. Μαζί με τα παραπάνω έρχεται η οικονομική απογοήτευση, η αποτυχία των πολιτικών λύσεων μέσω της αντιπροσώπευσης και η αποσταθεροποίηση των αξιών που σχετίζονται με τις θέσεις εξουσίας στην οικογένεια, την κουλτούρα και την εκπαίδευση. Βλέπουμε επίσης μια συντηρητική υποκειμενική παραγωγή που χρησιμοποιεί θρησκευτικούς ευαγγελιστές ως λαϊκή βάση διάδοσης. Αυτή η νέα δεξιά μετατοπίστηκε από μια ρητορική κατά του Εργατικού Κόμματος σε μια ριζοσπαστικοποιημένη αντιπολιτική και αντισυστημική ρητορική, θέτοντας τον εαυτό της ως δεξιά που δεν μιλά μόνο για τις ελίτ αλλά και για τα λαϊκά και άλλα περιφερειακά τμήματα της κοινωνίας. Δρα στο κοινωνικό κενό που άφησε η κεντροαριστερά, η οποία βάζει τον εαυτό της μόνο στη θέση της υπεράσπισης της αστικής δημοκρατίας.
Η αποτρόπαια φιγούρα του Bolsonaro είναι μέρος αυτής της προσπάθειας να βαθύνει η καταστροφή των κοινωνικών δικαιωμάτων και η πατριαρχική βία ενάντια στις γυναίκες, τα LGBT άτομα, τους αυτόχθονες, τους μαύρους και τους μελαμψούς. Βία που έχει υλοποιηθεί σε αρκετές επιθέσεις σ’ ολόκληρη τη χώρα, υπό την καθοδήγηση οπαδών του Bolsonaro, μία από τις οποίες είχε σαν αποτέλεσμα τη βάρβαρη δολοφονία του Capoeira Master Moa of Katendê στο Salvador11. Χωρίς καθόλου να μειώνουμε την βαρβαρότητα που αντιπροσωπεύει ο Bolsonaro, είναι απαραίτητο να τον τοποθετήσουμε μέσα στη λογική της εφαρμογής της προσαρμογής [του νεοφιλελευθερισμού], του ιμπεριαλιστικού επαναποικισμού της χώρας, μ’ έναν ρυθμό ταχύτερο από αυτόν κάτω από μια κεντροαριστερή κυβέρνηση.
Οι εκλογές δεν νικούν τον Ιμπεριαλισμό, τις φορο-μεταρρυθμίσεις και τον πρωτο-φασισμό!
Το αποτέλεσμα των εκλογών δεν λύνει το πολύπλοκο πλαίσιο που συνθέτει ο συσχετισμός δυνάμεων αντίθετων στην εργατική τάξη. Όλα τα σενάρια συμβάλλουν μόνο στο βάθεμα της ταξικής πάλης και στον αγώνα ενάντια στην καταπίεση. Η “χρήσιμη ψήφος” ενάντια στον Bolsonaro το πολύ να δώσει μια παράταση, οδηγώντας σε μια “τρίτη βάρδια”, που δεν θα αποφασιστεί στις κάλπες. Ο αγώνας μακροπρόθεσμα είναι η οικοδόμηση μιας ταξικής και μαζικής εναλλακτικής που δεν θα παραδίνεται στη λογική του κράτους, της κυβερνησιμότητας και των συμφωνιών υποταγής στην Αυτοκρατορία. Αλλά πρέπει επίσης να είναι μια κοινωνική δύναμη ικανή να νικήσει τη μπουρζουαζία, τον ιμπεριαλισμό και τις επιθέσεις τους.
Πρέπει να υψώσουμε τις ταξικές μας σημαίες αυτή τη φορά ενάντια στην επίθεση του πρωτο-φασισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Δεν πρέπει να υποκύψουμε στον πανικό και τον φόβο που προκαλείται από τις αντιδραστικές ελίτ. Ο ρόλος μας είναι να αντισταθούμε ενεργά, να δυναμώσουμε την ταξική αλληλεγγύη, να διασφαλίσουμε τον αγώνα στον δρόμο και την μόνιμη κινητοποίηση από τα κάτω!
Έτσι, υπερασπιζόμαστε:
-
Την αντιφασιστική ενότητα πέρα από τις κάλπες, στο επίπεδο της βάσης και του δρόμου – η πάλη είναι αυτό που θα την καθορίσει. Η ενότητα θα δημιουργηθεί στη δράση και στις κινητοποιήσεις ενάντια στις επιθέσεις του νεοφιλελευθερισμού και τη βαρβαρότητα που προάγουν ο Bolsonaro και οι υποστηρικτές του.
-
Αγώνας για τα κοινωνικά δικαιώματα. Αγώνας ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και τις επιθέσεις στους “από κάτω”. Αγώνας ενάντια στις επιθέσεις στην εκπαίδευση, ενάντια στη μεταρρύθμιση του κράτους πρόνοιας, αγώνας ενάντια στο αυξανόμενο κόστος διαβίωσης, την ποινικοποίηση των κοινωνικών κινημάτων και τη διαδικασία γενοκτονίας των μαύρων, των αυτοχθόνων και των λαών στις περιφέρειες.
-
Οργάνωση μιας γενικής απεργίας ενάντια στο προχώρημα του φασισμού και τις επιθέσεις στα δικαιώματα των εργατών, που αποτελούν την ατζέντα του ιμπεριαλισμού και των επιχειρηματικών ελίτ για την επόμενη περίοδο, ανεξάρτητα από τις εκλογές.
Η Δύναμη του λαού μπορεί να σταματήσει τον Φασισμό!
Παλέψτε και Οργανωθείτε ενάντια στην νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα!
1 Στμ. Μεταφρασμένο από εδώ: http://blackrosefed.org/brazil-statement-class-struggle-scenario.
2 Ο Ζαΐχ Μεσσίας Μπολσονάρου (Jair Messias Bolsonaro) είναι Βραζιλιάνος πολιτικός και πρώην αξιωματικός του στρατού. Είναι ο υποψήφιος για τη θέση του Προέδρου της Βραζιλίας, του κόμματος Partido Social Liberal. Έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις λόγω των θέσεων του σε μια σειρά από ζητήματα. Ειδικότερα έχει εκφραστεί θετικά για τη στρατιωτική δικτατορία που κυβέρνησε τη Βραζιλία από το 1964 μέχρι το 1985, υποστηρίζει την επαναφορά της θανατικής ποινής, ότι οι άνδρες και οι γυναίκες δε θα πρέπει να λαμβάνουν τους ίδιους μισθούς ενώ είναι αντίθετος μεταξύ άλλων στο γάμο των ομοφυλοφίλων, στις αμβλώσεις και στους μετανάστες (πηγή Wikipedia).
3 Το 1988 είναι η χρονιά την οποία έγινε δεκτό το Σύνταγμα της Βραζιλίας μετά το τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας, η οποία ξεκίνησε το 1964 και διήρκησε πάνω από 20 χρόνια.
4 Στμ. Στην αγγλική μετάφραση η λέξη που χρησιμοποιείται είναι “claws”, δηλαδή τα “νύχια”, όπως συνηθίζεται στα αγγλικά. Στα ελληνικά, όμως, χρησιμοποιείται νομίζουμε, μ’ αυτό το νόημα, η φράση “δείχνει τα δόντια” οπότε και επιλέξαμε αυτή την απόδοση.
5 Η Initiative for the Integration of South American Regional Infrastructure (Πρωτοβουλία για την Ολοκλήρωση της Νοτιοαμερικάνικης Περιφερειακής Υποδομής, IISAR), που ονομάζεται τώρα COSIPLAN, Σχέδιο για την Περιφερειακή Ανάπτυξη και Ολοκλήρωση, στοχεύει στη δημιουργία περιφερειακών υποδομών, όπως μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι, που συχνά διευκολύνουν την ανάπτυξη των εξορυκτικών βιομηχανιών. Η προσπάθεια είναι ανάλογη του Σχεδίου Pueblo-Panama στο Μεξικό και την Κεντρική Αμερική.
6 Tο σκάνδαλο Lava-Jato ή “Car Wash” ήταν μια έρευνα σε υποθέσεις πολιτικής διαφθοράς που περιελάμβανε αρκετούς ιδιαίτερα γνωστούς πολιτικούς.
7 Lawfare, όρος προερχόμενος από την σύνθεση των αγγλικών λέξεων law και warfare, που δηλώνει την χρήση νομικών μέσων ως μέσων διεξαγωγής πολέμου.
8 Στμ. Πρόκειται για γεωλογικούς σχηματισμούς εκτεταμένων λεκανών στις ηπειρωτικές παρυφές του ωκεάνειου πυθμένα που χαρακτηρίζονται κυρίως από στοιβάδες εξατμισμένων υλικών όπως το αλάτι και στις οποίες έχουν εγκλωβιστεί ποσότητες από το σχηματισμένο από ιζήματα πετρέλαιο. Τέτοια στρώματα είναι αρκετά κοινά στις ακτές της Βραζιλίας και της Αφρικής και έχουν συγκεντρώσει το ενδιαφέρον πολυεθνικών εταιρειών πετρελαίου, όπως της βραζιλιάνικης Petrobras και άλλων, που εκτιμούν τα αποθέματα σε 50 δισεκατομμύρια βαρέλια, τέσσερις φορές περισσότερα από τα σημερινά αποθέματα της χώρας.
9 Το “Δημοκρατικό Κράτος του Νόμου” στη Βραζιλία είναι ανάλογο της ιδέας του “κανόνα του νόμου” στις Ηνωμένες Πολιτείες – μια συνθήκη σύμφωνα με την οποία ο νόμος και τα δικαιώματα είναι σεβαστά από τα άτομα και την κυβέρνηση.
10 Στμ. Πρωτο-φασισμός: ο όρος αναφέρεται σε ιδεολογίες και πολιτισμικά κινήματα που προηγούνται, επηρέασαν άμεσα και διαμόρφωσαν τη βάση για τον φασισμό (και με την έννοια αυτή προλειαίνουν το έδαφος για τον φασισμό). Μια ιδιαίτερα γνωστή φιγούρα του πρωτο-φασισμού είναι ο Gabriele d’Annunzio, Ιταλός εθνικιστής που οι πολιτικές του επηρέασαν τον Μουσολίνι και τον ιταλικό φασισμό. Αντίστοιχα στη Γερμανία πρωτο-φασιστικές πολιτικές δυνάμεις ήταν η Γενική Εθνική Ομοσπονδία των Εργαζόμενων στο Εμπόριο (German National Association of Commercial Employees, DHV) και το Εθνικό Γερμανικό Λαϊκό Κόμμα (German National People’s Party, DNVP), η μεγαλύτερη ακροδεξιά δύναμη στη διάρκεια της δημοκρατίας της Βαϊμάρης μέχρι την επικράτηση των Ναζί και βασικός τους πολιτικός σύμμαχος. Δείτε σχετικά και το παρακάτω κείμενο “Ουμπέρτο Έκο: Ο πρωτο-φασισμός και τα σημάδια του”, http://aftercrisisblog.blogspot.com/2013/10/blog-post_17.html.
11 Ο Master Moa, μαύρος δάσκαλος της καποέιρα, μαχαιρώθηκε από έναν οπαδό του Bolsonaro μετά τη συμμετοχή του σε ένα δημόσιο φόρουμ και την υποστήριξή του σε έναν υποψήφιο του Κόμματος των Εργατών.
______________________
