Μορφές Αντίστασης τη χρονιά της πανδημίας
Πώς θα βγει η κοινωνία μας από την κρίση του COVID-19; Τελικά η πανδημία, μας δείχνει ότι χρειαζόμαστε περισσότερη συγκεντρωτική κρατική εξουσία; Περισσότερη επιτήρηση και έλεγχο; Ποιες είναι οι απειλές εναντίον μας – και πώς μπορούμε να προετοιμαστούμε για να τις αντιμετωπίσουμε;
________________________
Πριν κάποιες μέρες, ο αριθμός των θανάτων από κορωνοϊό στη Νέα Υόρκη ξεπέρασε τον αριθμό των θανάτων από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Κάθε φορά που ειδικοί αναλυτές και πολιτικοί επικαλούνται την 9/11, ξέρεις ότι προσπαθούν να προετοιμάσουν τη δημόσια σκηνή για σοκ και δέος.
Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου χρησίμευσαν για να δικαιολογήσουν τον νόμο περί πατριωτισμού, την κατ’ εξαίρεση έκδοση και τα βασανιστήρια, την κατοχή του Αφγανιστάν και του Ιράκ. Αυτά άνοιξαν το δρόμο για μια σειρά άλλων καταστροφών, συμπεριλαμβανομένης της ανόδου του Ισλαμικού Κράτους. Ενώ 2977 πολίτες σκοτώθηκαν στις 11 Σεπτεμβρίου, ο επακόλουθος «Πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» σκότωσε τουλάχιστον εκατό φορές περισσότερους πολίτες.
Εάν η σύγκριση της 11ης Σεπτεμβρίου δείχνει κάτι, είναι ότι η κρατική απάντηση στην πανδημία θα είναι πολύ πιο καταστροφική από τον ίδιο τον ιό. Ας εξετάσουμε ποιοι είναι οι κίνδυνοι και ας αποπειραθούμε να μελετήσουμε τη λογική εκείνων που έχουν σκοπό να ηγηθούν της κρατικής αντίδρασης στον ιό προκειμένου να προετοιμαστούμε για το επόμενο στάδιο της κρίσης. Αυτή την φορά θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι πριν η επόμενη κρίση μας πλήξει ξανά. Δεν είναι αναπόφευκτο το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης να είναι η επιβολή της τυραννίας. Αντιθέτως, μπορεί να είναι η αρχή μιας μεγάλης αναταραχής.
Όπως υποστηρίξαμε ήδη από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα, υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ Ζωής και επιβίωσης. Η αντιμετώπιση της πανδημίας και των ολοκληρωτικών δυνάμεων που την συνοδεύουν μας δίνουν την ευκαιρία να ανησυχούμε όχι μόνο για το πώς θα επιβιώσουμε, αλλά και για το πώς θέλουμε να ζήσουμε.
_____________________
«Και οι κανονισμοί για την πανούκλα ρίχνουν μεγάλη σκιά στην πολιτική ιστορία. Σήμαναν μια τεράστια επέκταση της κρατικής εξουσίας σε σφαίρες της ανθρώπινης ζωής που ποτέ πριν δεν είχαν υπαχθεί σε πολιτική εξουσία. Δικαιολόγησαν τον έλεγχο της οικονομίας και της μετακίνησης των ανθρώπων, ενέκριναν την παρακολούθηση και τη βίαιη κράτηση, και επέτρεψαν την εισβολή σε σπίτια και την εξαφάνιση των πολιτικών ελευθεριών. Με το αδιάσειστο επιχείρημα μιας έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, αυτή η επέκταση της εξουσίας καλωσορίστηκε από την εκκλησία και από ισχυρές πολιτικές και ιατρικές φωνές. Η εκστρατεία κατά της πανούκλας αποτέλεσε ορόσημο για την εμφάνιση του απολυταρχισμού, και γενικότερα, προώθησε τη συσσώρευση της εξουσίας και τη νομιμοποίηση του σύγχρονου κράτους».
- Επιδημία και Κοινωνία από τον Μαύρο Θάνατο έως σήμερα, Frank M. Snowden (Epidemics and Society from the Black Death to the Present, Frank M. Snowden)
Η χειρότερη εκδοχή
Εξαιτίας της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και του αυτοματισμού, ένα αυξανόμενο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού είναι απλώς άνευ σημασίας για τη βιομηχανική παραγωγή και διανομή. Κατά συνέπεια, οι εργάτες έχουν κατακλύσει τον τομέα των υπηρεσιών, δουλεύοντας όλο και περισσότερες ώρες για να επιβιώσουν. Οι κυβερνήσεις, αντί να επαναδιαπραγματεύονται τις ειρηνευτικές συμφωνίες μεταξύ των καπιταλιστών και των εργατών χρησιμοποιώντας τις πολιτικές που στήριζαν τον καπιταλισμό μέχρι και τον 20ο αιώνα, έχουν βασιστεί σε ολοένα και πιο κατασταλτική αστυνόμευση, ενώ εξαρτώνται από τις τεχνολογικές καινοτομίες για να διατηρούν τον ανήσυχο πληθυσμό υπό έλεγχο. Παρ ‘όλα αυτά – ή αλλιώς για αυτόν ακριβώς τον λόγο – η αναταραχή χτύπησε κόκκινο το 2019 με εξεγέρσεις σε Χονγκ Κονγκ, Χιλή, Καταλονία, Λίβανο, Σουδάν, Αϊτή και δεκάδες άλλες χώρες, με περισσότερες να αναμένονται για το 2020… μέχρι που ο ιός έφερε τα πάνω κάτω.
Αυτή δεν είναι κατάσταση μέσα στην οποία να μπορεί να αντιμετωπιστεί και μια πανδημία. Όταν οι αρχές θεωρούν ένα αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού ως αναλώσιμη ενόχληση που διατηρείται υπό περιορισμό με την χρήση συνεχούς αυξανόμενης βίας, έχουν πλέον ελάχιστα κίνητρα για να μας κρατήσουν όλους ζωντανούς. Μερικοί, όπως ο Τραμπ, θέλουν να δημιουργήσουν περιφραγμένες κοινότητες με βάση την τάξη, την φυλή και την εθνότητα και να αφήσουν όλους εμάς τους υπόλοιπους αποκλεισμένους, στο έλεος των διαρκώς αυξανόμενων κινδύνων. Άλλοι ελπίζουν να επιτύχουν μια νέα συμφωνία μεταξύ κυβερνητών και κυβερνόμενων παρέχοντας ένα ψήγμα ασφάλειας σε όλους μας με αντάλλαγμα άνευ προηγουμένου μορφές υποταγής, παρακολούθησης και ελέγχου. Παρακάτω, θα εξετάσουμε και τις δύο αυτές προτάσεις για τη σταθεροποίηση της κρατικής εξουσίας τον 21ο αιώνα.
Εάν πολλοί ριζοσπάστες μοιάζουν περιέργως αισιόδοξοι όσον αφορά τις προοπτικές κοινωνικής αλλαγής, είναι μόνο και μόνο γιατί οι τρέχουσες συνθήκες διαβίωσης μας έχουν γίνει τόσο εξώφθαλμα ανυπόφορες – όχι επειδή έχουν κάτι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο.
Από πολλές απόψεις, η χειρότερη εκδοχή είναι ήδη εδώ. Τα ρομπότ της αστυνομίας περιπολούν ήδη τους δρόμους της Βόρειας Αφρικής ενώ drones στοχεύουν χωρικούς στην Ιταλία. Ο Viktor Orbán έχει γίνει ο εκ των πραγμάτων δικτάτορας της Ουγγαρίας στην καρδιά της δήθεν δημοκρατικής Ευρώπης. Η ισλαμοφοβική κυβέρνηση της Ινδίας έχει κλειδώσει μέσα 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους με μια διαταγή. Στην Ανατολική Ιάβα, οι εντολές της κατ’ οίκον παραμονής χρησιμοποιήθηκαν για τη διάλυση συγκεντρώσεων κατοίκων που υπερασπίζονταν την περιοχή τους ενάντια σε ένα καταστροφικό ορυχείο χρυσού – αλλά όχι για να σταματήσουν τις εξορυκτικές επιχειρήσεις. Από την Κίνα μέχρι το Περού, η πανδημία έχει προσφέρει ένα πρόσχημα στις κυβερνήσεις να καταστείλουν δημοσιογράφους που έβγαζαν στο φως την κακοδιαχείρισή της. Ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση για να εντείνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε όλο το Δυτικό Ημισφαίριο – όχι για να αποσπάσει την προσοχή μας από τον χειρισμό του ιού, όπως ανόητα υποθέτουν ορισμένοι, αλλά επειδή ο ιός του δίνει μια ακαταμάχητη ευκαιρία να προωθήσει την ατζέντα του.
________________
Στις ΗΠΑ, ο κίνδυνος έκθεσης κατανέμεται αυστηρά βάσει κοινωνικής τάξης. Οδηγοί κατ’ οίκον παραδόσεων εμπορευμάτων πηγαίνουν τα ψώνια του σουπερμάρκετ σε προγραμματιστές υπολογιστών που δεν φεύγουν ποτέ από τα σπίτια τους. Νοσοκόμες που έχουν αναλάβει τη θεραπεία ασθενών με συμπτώματα COVID-19 φέρνουν μαζί τους iPhone έτσι ώστε οι γιατροί να μπορούν να δουν πρόσωπο με πρόσωπο τους ασθενείς χωρίς οι ίδιοι να εκτίθενται σε κίνδυνο.
Με τον περιορισμό στα σπίτια μας, είμαστε μια κρατούμενη καταναλωτική βάση σε μια καπιταλιστική πόλη που διευθύνεται από την Amazon, εξαρτώμενη από εταιρείες τηλεπικοινωνιών που θα μπορούσαν να μας αποκόψουν τον ένα από τον άλλο με το πάτημα ενός διακόπτη. Οι αρχές εξετάζουν το ενδεχόμενο παρακολούθησης, εντοπισμού και ελέγχου όλων των κινήσεών μας με διαβατήρια βάσει ιατρικών δεδομένων. Εάν ένα τέτοιο πρόγραμμα υλοποιηθεί, θα μπορούσαν να το επεκτείνουν νομικά ώστε να ελέγξουν την ελευθερία κινήσεων μετατρέποντας ολόκληρη την κοινωνία μας σε μια φυλακή.
Ακόμα και σε έθνη που έχουν «εξομαλύνει την καμπύλη», τα μέτρα έκτακτης ανάγκης, όπως η διατήρηση απόστασης σε δημόσιους χώρους (social distancing) και οι απαγορεύσεις μεγάλων συγκεντρώσεων, ενδέχεται να διαρκέσουν ακόμα ένα χρόνο, ενόσω η αναζήτηση του εμβολίου βρίσκεται υπό εξέλιξη. «Μέχρι να υπάρξει εμβόλιο, οι ΗΠΑ χρειάζονται είτε καταστροφικά για την οικονομία επίπεδα κοινωνικής απόστασης, είτε μια κατάσταση ψηφιακής παρακολούθησης συγκλονιστικού μεγέθους και εμβέλειας, ή μια συσκευή μαζικής δοκιμής ακόμη πιο απόλυτης παρεμβατικότητας».
«Διάβασα τα σχέδια για άνοιγμα της οικονομίας. Είναι τρομακτικά.» (“I’ve read the plans to reopen the economy. They’re scary.,” Ezra Klein)
Πρέπει να μιλήσουμε ειλικρινά για το τι σημαίνουν όλα αυτά για τα κοινωνικά κινήματα. Παράλληλα με τον ιό, βιώνουμε την πιο βάναυση επίθεση στην ελευθερία μας, τουλάχιστον για μια γενιά. Πολλά από τα εργαλεία μας για συλλογική αυτοάμυνα εξαρτώνται από τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ατόμων, κάτι που ο ιός καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνο. Ακόμα κι αν μια νέα εξέγερση στο μοντέλο της εξέγερσης στη Χιλή ξεσπάσει αργότερα μέσα στη χρονιά, αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας θα θεωρήσουν κάτι τέτοιο ως επιδημιολογικό κίνδυνο και θα απαιτήσουν την επιβολή νέου lockdown. Αυτό θα προκαλέσει ρήξη στις τάξεις μας μεταξύ εκείνων που αφιερώνονται στην αντίσταση με κάθε τίμημα και εκείνων που θεωρούν κάτι τέτοιο μια ανεύθυνη συμπεριφορά εξάπλωσης του ιού επιλέγοντας τη συνολική συνθηκολόγηση.
Κάτι τέτοιο παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα. Μερικοί πειραματίζονται με τις αυτοκινητοπορείες, αλλά πρέπει να αναπτύξουμε ένα πολύ ευρύτερο φάσμα επιλογών.
Ενώ εκμεταλλεύονται την πανδημία για να εδραιώσουν την εξουσία και να προωθήσουν τις ατζέντες τους, οι αυταρχικοί όλων των χρωμάτων χρησιμοποιούν και αυτήν την ευκαιρία για να νομιμοποιήσουν την εξουσιαστική κρατική παρέμβαση ως το μόνο αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης μιας κρίσης όπως το COVID-19. Πρέπει να καταρρίψουμε τα επιχειρήματά τους, παρουσιάζοντας πιο πειστικά και ενθαρρυντικά μοντέλα για τον τρόπο αντιμετώπισης αυτής της κρίσης. Ακόμη και με όλη την τεχνολογία και την υποταγή που έχει στη διάθεσή του, το κράτος δεν μπορεί να κυριαρχήσει χωρίς έστω μια κάποια ενδεικτική νομιμότητα, χωρίς ένα βαθμό κοινωνικής συναίνεσης. Περνώντας οριστικά από το καρότο στο ραβδί, οι κυβερνήτες μας βάζουν ένα επικίνδυνο στοίχημα.
__________________________________
ΦΕΡΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Η πανδημία ωθεί στα όρια τους αρκετές εντάσεις που ήδη αποσταθεροποιούσαν την κοινωνία μας . Ας δούμε αυτά τα ζητήματα παράλληλα:
Οικονομική κρίση
Πολλοί είχαν προβλέψει μια νέα οικονομική κρίση εδώ και χρόνια. Το χρέος έχει χρησιμεύσει για να διατηρήσει την οικονομία σε λειτουργία – και να διασφαλίσει τους ανθρώπους που την κατέχουν – για δεκαετίες τώρα. Εάν οι όροι αποπληρωμής ενός χρέους μπορούν να ανασταλούν ή να ακυρωθούν με ένα νομοθετικό πλαίσιο, εάν ο καπιταλισμός λειτουργεί μόνο επειδή οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να διασώζουν τράπεζες και εταιρείες με έξοδα όλων των άλλων, τότε θεωρητικά, αυτή η κατάσταση θα πρέπει να θέσει υπό αμφισβήτηση ολόκληρο το σύστημα. Σήμερα γίνονται ολοφάνεροι οι τρόποι με τους οποίους η καπιταλιστική οικονομία αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις βασικές ανάγκες των περισσότερων ανθρώπων για ασφάλεια, για κάλυψη των υλικών αναγκών, για χαρά, συντροφικότητα και μια ζωή που έχει νόημα να την ζεις. Η απαίτηση για κοινωνική απομάκρυνση του ενός από τον άλλον και οι αυταρχικές, κατασταλτικές πολιτικές εντολές εμποδίζουν όλους εμάς να υποστηρίξουμε οποιαδήποτε μορφή μιας εφικτής εναλλακτικής λύσης. Πολλοί άνθρωποι μπορεί απλά να προσκολληθούν στην εξιδανικευτική νοσταλγία της κανονικότητας ενός ιδεατού παρελθόντος.
Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη υπήρξε από καιρό ένα ακριβό προνόμιο. Σε πολλές πολιτείες, ο νόμος περίθαλψης των ανασφάλιστων που ονομάστηκε Obamacare δεν έκανε καμία διαφορά στις ζωές των φτωχότερων. Με την πανδημία γίνεται σαφές πώς η υγεία των φτωχών μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο τον πληθυσμό. Υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις σε αυτό. Η μια είναι, η κοινωνία μας να κατευθύνει πόρους για την κάλυψη των αναγκών υγειονομικής περίθαλψης ολόκληρου του πληθυσμού – με τους δικούς μας όρους, σύμφωνα με τις δικές μας προτεραιότητές. Η άλλη πιθανή απάντηση είναι η κοινωνική ελίτ να διαχειρίζεται τους κινδύνους για την υγεία του γενικού πληθυσμού ως μια απειλή που πρέπει να αντιμετωπιστεί με σκοπό την προστασία και την διασφάλιση των δικών της συμφερόντων, για την προστασία των προνομιούχων.
Στέγαση
Σε όλο τον κόσμο, η ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία των ιδιοκτητών απέναντι στους ενοικιαστές και οι πολιτικές εξωραϊσμού και εκμετάλλευσης ολόκληρων περιοχών των πόλεων έχουν ήδη εκτοπίσει αμέτρητα εκατομμύρια και κατέστησαν τη στέγαση σχεδόν ανυπόφορη για την πλειοψηφία των ανθρώπων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σχεδόν το ένα τρίτο των ενοικιαστών διαμερισμάτων στις ΗΠΑ δεν πλήρωσαν ενοίκιο για τον Απρίλιο του 2020. Εκείνοι που είχαν με τεράστιες δυσκολίες την δυνατότητα να πληρώνουν ένα σπίτι- κλουβί τώρα βρέθηκαν φυλακισμένοι μέσα σε αυτό. Την ίδια στιγμή η εντολή «Μένουμε στο Σπίτι» βρίσκει πολλά εκατομμύρια άστεγους στους δρόμους της Γης.
Παράλληλα με τον Κορωνοϊό, η ενδοοικογενειακή βία και τα ζητήματα ψυχικής υγείας έχουν φτάσει σε επιδημικές αναλογίες.
Όλα αυτά φέρνουν στην επιφάνεια το ερώτημα: τι είναι το σπίτι μας; Πρέπει να υποθέσουμε πως είναι μια ακίνητη περιουσία στην οποία κάποιος μπορεί να κερδοσκοπεί, ένας χώρος απομόνωσης, ένα μικρό κάστρο τύπου πατριαρχικής φεουδαρχίας, «το σπίτι ενός ανθρώπου είναι το κάστρο του»; Ή είναι κάτι άλλο – το αίσθημα ασφάλειας που δημιουργείται από τη συλλογική αλληλεγγύη, κάτι που θα μπορούσε να ενώνει τα άτομα και τις κοινότητες αντί να μας χωρίζει;
« Ιδιοκτήτες, διευθυντές επενδυτικών εταιριών, τραπεζίτες, δανειοδότες, τοκογλύφοι, αστυνόμοι και εισπρακτικές εταιρίες – σε αυτή τη γειτονιά υπερασπιζόμαστε ο ένας τον άλλον. Το σπίτι μας δεν είναι ένα ιδιωτικό απομονωμένο περίβλημα που μας χωρίζει μεταξύ μας σε μικροσκοπικά τσιφλίκια, τα οποία να μπορούν να χωριστούν το ένα από το άλλο και να κατακτηθούν ένα-ένα από εσάς! Τα σπίτια μας είναι η συλλογική μας αλληλεγγύη, μια διαδικασία που χτίζουμε μαζί, όταν στεκόμαστε ο ένας δίπλα στον άλλον, οι πράξεις μας, οι επιλογές μας και η ικανότητα μας να παρεμβαίνουμε όταν δημιουργείται κάποιο πρόβλημα. Όσο περισσότερο αντιστέκεται ο καθένας μας, τόσο πιο ασφαλείς θα είμαστε όλοι μας.”
_______________
Κοινωνική απομόνωση
Η πανδημία έχει περιορίσει κυριολεκτικά δισεκατομμύρια ανθρώπους στα σπίτια τους – εκείνους που έχουν τουλάχιστον σπίτια – αλλά σε πολλές περιπτώσεις αυτό είχε απροσδόκητο αποτέλεσμα, ενεργοποιώντας το σπίτι ως χώρο κοινωνικότητας, δημιουργώντας νέες μορφές οικειότητας και ενισχύοντας τα κοινωνικά δίκτυα. Ωστόσο, αυτή η κοινωνικότητα είναι σε μεγάλο βαθμό εικονική – και εξαρτάται από έναν πολύ μικρό αριθμό τηλεπικοινωνιακών εταιρειών και ηλεκτρονικές πλατφόρμες.
Αυτήν τη στιγμή, η κοινωνική αποστασιοποίηση ασκεί τόσο μεγάλη πίεση στους ανθρώπους, που πολλοί από εμάς αισθανόμαστε μια απελπιστικά επείγουσα ανάγκη να συγκεντρωθούμε σε μεγάλα πλήθη, να αγκαλιάσουμε τους φίλους μας και να τρίβουμε τους αγκώνες μας με αγνώστους. Η αξία των δημόσιων χώρων και της κοινωνικότητας δεν ήταν ποτέ πιο ξεκάθαρη. Εάν αυτή η πίεση συνεχίσει να αυξάνεται, θα μπορούσε να παράγει ταραχές ή απελευθερωτικά αποτελέσματα.
Αλλά τι θα συμβεί αν η κοινωνική αποστασιοποίηση συνεχιστεί με ποικίλες μορφές για ακόμα έναν χρόνο ή περισσότερο; Θα συνηθίσουν οι άνθρωποι, αντιμετωπίζοντας φοβικά τα πλήθη, αναπτύσσοντας αγοραφοβία και νέες κοινωνικές ανησυχίες; Θα έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ να συσχετιζόμαστε με εικονικά μέσα που στη συνέχεια θα συνεχίσουμε να το κάνουμε αυτό ακόμα και όταν θα μπορούμε να είμαστε μαζί αυτοπροσώπως; Η εξουσία που κατέχουν οι αλγόριθμοι εταιρειών όπως το Facebook για να καθορίζουν και να διαμορφώνουν το διαδικτυακό διάλογο θα επηρεάσει όσα μπορούμε να φανταστούμε και να κατανοήσουμε; Αυτό θα συμβεί σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό από ό, τι συμβαίνει ήδη;
Οικολογία
Η μείωση των οικολογικών ζημιών κατά την περίοδο της καραντίνας στην Κίνα έγινε είδηση σε όλο τον κόσμο. Μέχρι τώρα, όλοι θεωρούσαν την τρέχουσα περιβαλλοντική καταστροφή ως κάτι πέρα από τον έλεγχό μας. Τώρα είναι σαφές ότι – αν το επιλέξουμε – θα μπορούσαμε να την σταματήσουμε. Ούτε η δημοκρατία, ούτε οι αυταρχικές κυβερνήσεις κατάφεραν να βάλουν αυτό το θέμα σε προτεραιότητα. Αλλά αν ένας ιός μπορεί να σταματήσει την οικολογική καταστροφή, το ίδιο θα μπορούσε επίσης να κάνει ένα αντικυβερνητικό κοινωνικό κίνημα.
Ολοκληρωτισμός
Τα σύνορα, η κρατική επιτήρηση, ο αυταρχισμός και η βία του αστυνομικού κράτους είχαν ήδη εντατικοποιηθεί πριν από τη πανδημία. Οι αρχές παίζουν ένα επικίνδυνο παιχνίδι, τύπου όλα ή τίποτα. Αυτή τη στιγμή, έχουν μια ισχυρή δικαιολογία για την υφαρπαγή της εξουσίας – αλλά αν υπερβούν τα όρια, όλη αυτή η πίεση που έχει συσσωρευτεί θα μπορούσε να εκραγεί.
Σε διάφορες χώρες η απελευθέρωση κρατουμένων για την αποσυμφόρηση των φυλακών υπογραμμίζει ότι ούτως ή άλλως, δεν θα έπρεπε να είναι φυλακισμένοι αυτοί οι άνθρωποι. Η αστυνομία παρουσιάζεται ότι εμποδίζει την εξάπλωση του ιού, αλλά σύμφωνα με αυτή τη λογική, θα ήταν πιο ασφαλές να τους απομονώσουμε και αυτούς επίσης. Είναι το απόγειο της ανοησίας να φανταστεί κανείς ότι ο ιός είναι ένας “εχθρός” που μπορεί να καταπολεμηθεί με στρατιωτικά μέσα σε έναν «πόλεμο», για να χρησιμοποιήσουμε τη ρητορική του Τραμπ. Όπως η Λερναία Ύδρα, κάθε χτύπημα που μπορούν να επιφέρουν οι ένοπλες δυνάμεις και η αστυνομία στον ιό εντείνουν τα γενικότερα καταστροφικά του αποτελέσματα . Το ερώτημα παραμένει αν αυτό θα ισχύσει και για τις αντιστάσεις μας.
ΤΡΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Αναλύοντας τα διαθέσιμα πλαίσια για τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας, μπορούμε να απλουστεύσουμε τις επιλογές που προσφέρονται σε τρία ανταγωνιστικά στρατόπεδα: τους οπαδούς του θανάτου, τους αποστόλους της επιβίωσης και τους οπαδούς της ζωής.
Οι οπαδοί του Καπιταλισμού – δηλαδή σαν να λέμε, ο Θάνατος
Δεν ήταν ποτέ πιο προφανές ότι όλα όσα κρατούν στη «ζωή» την αγορά αντιπροσωπεύουν το θάνατο μας. Ο Ντόναλντ Τραμπ και οι άλλοι δολοφόνοι βαρόνοι θα μας οδηγήσουν πίσω στις δουλειές μας να εργαστούμε για χάρη των πολύτιμων προϋπολογισμών τους. Όλα τώρα μας έχουν γίνει πολύ πιο σαφή. Ο Καπιταλισμός ήταν πάντα μια λατρεία του θανάτου. Πουλάμε τις ανεπανάληπτες στιγμές της ζωής μας για μισθούς, εξαφανίζουμε τα δάση για πριονίδι, κάνουμε τον καθαρό αέρα αιθαλομίχλη, το νερό- δηλητήριο, καθώς ο κερδοσκοπικός ανταγωνισμός της αγοράς καθιστά τους πλούσιους πλουσιότερους και φτωχοποιεί όλους τους υπόλοιπους. Με αυτό το ρυθμό, σύντομα θα ενταχθούμε στα αμέτρητα είδη ζωής που έχουμε ήδη αφανίσει.
Αυτό δεν είναι απλώς ένα ερώτημα για το εάν οι κυβερνήτες θα μας ζητήσουν να επιστρέψουμε στη δουλειά μας προτού τους δώσουν την άδεια οι επιστήμονες. Αυτή τη στιγμή παντού, οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να εκτελούν διαταγές με κίνδυνο έκθεσης του οργανισμού τους στο COVID-19 προκειμένου να πληρώσουν τα ενοίκια των σπιτιών που κατοικούνε. Η αγορά έχει και τώρα προτεραιότητα έναντι της ανθρώπινης ζωής, όπως ακριβώς ήταν και πριν από την πανδημία.
_________________________________
Ενώ υποτιμούν τους κινδύνους της επιστροφής μας στη δουλειά, εθνικιστές όπως ο Trump στις Η.Π.Α. και ο Matteo Salvini στην Ιταλία έχουν χρησιμοποιήσει την πανδημία για να προωθήσουν το πρόγραμμά τους για κλείσιμο των συνόρων, υπονοώντας ότι οι Κινέζοι, οι Αφρικανοί και οι Λατινοαμερικανοί μετανάστες είναι υπεύθυνοι για τη διάδοσή του. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι ο ιός έφτασε στη Νέα Υόρκη από την Ευρώπη. Οι βασικοί φορείς της πανδημίας περιλαμβάνουν πιθανώς την παγκόσμια επιχειρηματική τάξη, τους πολιτικούς και τους αστυνομικούς, ομάδες που τους επιτρέπεται να συγκεντρώνονται σε μεγάλες ομάδες και να κυκλοφορούν ελεύθερα χωρίς κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό.
Είτε έτσι διαδίδεται ο κορωνοϊός είτε όχι, αυτοί είναι οι φορείς του ιού του ελέγχου – κάτι που καθιστά τον κορωνοϊό ακόμα πιο επικίνδυνο. Αν δεν είχαν στα χέρια τους όλη αυτή την αστυνομία, τις κάμερες, τα δικαστήρια και τις φυλακές, θα είχαμε ήδη από καιρό καταργήσει το πολιτικό και οικονομικό σύστημα που δημιουργεί τόσο μεγάλες διαφορές στον πλούτο και την εξουσία. Αν δεν υπήρχαν όλες αυτές οι ανισότητες, δεν θα ήμασταν αναγκασμένοι να συνεχίζουμε να εμφανιζόμαστε στη δουλειά. Ειδικά τώρα που αυτό συνεπάγεται να εκθέτουμε τον εαυτό μας σε στατιστικά σημαντικότερο κίνδυνο να σκοτωθούμε, αντιμετωπίζοντας τον κορωνοϊο μαζί με όλους τους υπόλοιπους, συνήθεις, εξευτελισμούς της μισθωτής εργασίες. Η άνιση κατανομή πόρων και εξουσίας αυξάνει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι φτωχοί, αλλά αυξάνει επίσης την πιθανότητα οι φτωχοί, οι άστεγοι και οι εργαζόμενοι να υποχρεωθούν να κάνουν πράγματα που συνεχίζουν να διαδίδουν τον ιό.
Η ειρωνεία της τύχης έφερε το «φιλελεύθερο» Ραντ Πολ να είναι ο πρώτος γερουσιαστής που βρέθηκε θετικός στον κορωνοϊό – και πολλοί ήλπιζαν ότι ο ιός θα τον τιμωρούσε για τις ύβρεις που έχει διαπράξει. Η μόλυνσή του όμως, όπως και η μόλυνση τόσων πολλών αστυνομικών στη Νέα Υόρκη, είναι μια τέλεια μεταφορά για τον κίνδυνο στον οποίο μας θέτουν καθημερινά όλοι αυτοί. Δεν υπήρχε ποτέ κανένας κίνδυνος να αναγκαστεί ο γερουσιαστής Ραντ Πολ ή ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Μπόρις Τζόνσον να πεθάνουν χωρίς να έχουν πρόσβαση σε αναπνευστήρες ή μονάδες εντατικής θεραπείας. Η αδιαφορία, η απροσεξία, η βία και η κερδοσκοπία όσων κατέχουν την εξουσία είναι οι βασικοί φορείς μέσω των οποίων ο ιός εκθέτει όλους εμάς τους υπόλοιπους σε θανάσιμο κίνδυνο. Το COVID-19, δεν είναι ένας εκδικητικός άγγελος που θα απονέμει δικαιοσύνη φέρνοντας εις πέρας την εκδίκηση των ανθρώπων ενάντια στους καταπιεστές τους.
Είναι εύκολο να είσαι επικριτικός όταν αστοί φορολογούμενοι που πληρώνουν κάθε χρόνο χωρίς άγχος ψηφιακά καθοδηγημένους πυραύλους που σφαγιάζουν ανθρώπους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, πανικοβάλλονται από τον κορωνοϊό. Αλλά ας μην είμαστε υπεροπτικοί απέναντι στο θάνατο. Η τυχόν αδιαφορία μας για τους κινδύνους του ιού και οι πιθανές επιφανειακές κριτικές που εκφράζονται για την πανδημία θα εξυπηρετήσουν τελικά τους εργοδότες που στοχεύουν να υποβαθμίσουν την αξία του κινδύνου που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και τους πολιτικούς που θα προτιμούσαν να μας αφήσουνε να πεθάνουμε.
Ναι, οι καρδιακές παθήσεις και ο καρκίνος θα σκοτώσουν περισσότερους ανθρώπους από τον κορωνοϊό φέτος. Το ίδιο μπορεί να προκαλέσουν οι επιπλοκές ασθενών με AIDS. Λίγοι έχουν χαραμίσει έστω και μια σκέψη τελευταία για τα εκατομμύρια που σκοτώθηκαν ή εκτοπίστηκαν από παγκόσμιες συγκρούσεις, αν και οι πρόσφυγες θα είναι μεταξύ εκείνων που θα αντιμετωπίσουν ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα λόγω της πανδημίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ανίκανοι να κατανοήσουν το κόστος, τις βλαβερές συνέπειες του τρόπου ζωής μας, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης αυτοκτονίας – δολοφονίας ολόκληρης της βιόσφαιρας από την κλιματική αλλαγή που παράγεται βιομηχανικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η μεγάλη μας εστίαση στον κορωνοϊό μοιάζει σχεδόν μυωπική. Καλύτερα όμως, αντί να συνηθίσουμε μια ακόμη απειλή, θα έπρεπε να επεκτείνουμε την ανησυχία μας και την ιδιαίτερη φροντίδα που δείξαμε στο ξέσπασμα του κορωνοϊού και σε όλες τις άλλες τραγωδίες τις οποίες μοιάζει οι περισσότεροι από εμάς να έχουμε πλέον συνηθίσει.
Κάθε θάνατος που προκαλείται από την άνιση κατανομή των πόρων της κοινωνίας μας είναι μια ανυπολόγιστη τραγωδία. Πρέπει να ανταποκριθούμε σε κάθε έναν από αυτούς τους θανάτους με τον τρόπο που οι κάτοικοι του Ferguson, Missouri ανταποκρίθηκαν στη δολοφονία του Michael Brown, με τον τρόπο που οι κάτοικοι της Ελλάδας ανταποκρίθηκαν στον θάνατο του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Ενώ οι καπιταλιστές σίγουρα θα προσπαθήσουν να εντείνουν και να εκμεταλλευτούν τις διακρίσεις μεταξύ των «μόνιμων εργαζομένων», των πρόσφατα ανέργων, και εκείνων που ήταν ήδη επισφαλείς ή αποκλεισμένοι για να μας βάλουν όλους εναντίον όλων των άλλων, πρέπει να δημιουργήσουμε δεσμούς ουσιαστικής αλληλεγγύης μεταξύ εκείνων που απειλούνται από τις ίδιες τις δουλειές τους και εκείνους που κινδυνεύουν από ανεργία, μεταξύ εκείνων που δεν μπορούν να πληρώσουν ενοίκιο, εκείνων που αγωνίζονται να πληρώσουν τα δάνεια τους και εκείνων που ήταν άστεγοι πολύ πριν από όλα αυτά. Ο καθένας μας είναι απαραίτητος.
Οι Απόστολοι της Τεχνοκρατίας—Δηλαδή σαν να λέμε, η Επιβίωση
“Ενώ η Αμερική μπορεί αρχικά να καθυστερεί στην δράση, όταν πάρει μπρος, μπορεί πιθανόν να φτάσει τις ικανότητες των πιο εξουσιαστικών κυβερνήσεων, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας.”
–Το Πράγμα που Καθορίζει την Αντίσταση μιας Χώρας στον Κορωναϊό, Φράνσις Φουκουγιάμα
Οι δημαγωγοί σαν τον Τραμπ συναγωνίζονται με τους κεντρώους, σαν το κόμμα των Δημοκρατικών, που σκοπεύουν να διατηρήσουν τις ίδιες ιεραρχικές δομές, αλλά προτείνουν μια πιο σοφή και αποδοτική λειτουργία τους. Από τους New York Times μέχρι τους Δυτικούς θαυμαστές του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, πολλοί ειδήμονες προσπάθησαν να διαχωριστούν από την ανίδεη και άτσαλη απόκριση του Τραμπ στον ιό ζητώντας πιο αυστηρά μέτρα. Είναι οι πιο παθιασμένοι υποστηρικτές των παρεμβατικών μέτρων επιτήρησης που περιγράφηκαν παραπάνω. Σε αντάλλαγμα προσφέρουν σε όσους ο Τραμπ θα εγκατέλειπε στο θάνατο, μια καλύτερη πιθανότητα επιβίωσης.
Όντως, αυτή η πανδημία δεν μοιάζει να υπογραμμίζει την ανάγκη για περισσότερο συγκεντρωτισμό, περισσότερη επιτήρηση, μιας ακόμα “δυνατότερης” κυβέρνησης;
Στην πραγματικότητα, κάθε μορφή κυβέρνησης — από την Κίνα και το Ιράν μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες — έχει αποκρύψει πληροφορίες για την πανδημία και έχει καθυστερήσει να αποκριθεί σε αυτή με τρόπους που αύξησαν το ρίσκο για όλους. Στο Ιράν, η δικαιολόγηση ήταν η διατήρηση της ηρεμίας του πληθυσμού εν όψει εκλογών, στις Ηνωμένες Πολιτείες η διατήρηση της λειτουργίας του χρηματιστηρίου όσο το δυνατόν περισσότερο. Το πρόβλημα δεν είναι ότι οι αρχές δεν είχαν αρκετό έλεγχο, το πρόβλημα είναι η ίδια η συγκέντρωση της εξουσίας. Όποτε η εξουσία συγκεντρώνεται στα χέρια λίγων, είτε πρόκειται για μια στρατιωτική χούντα, για στελέχη κόμματος ή εκλεγμένους πολιτικούς, πάντα θα βάζουν σαν προτεραιότητα τα δικά τους συμφέροντα πάνω από αυτά των άλλων. Κάθε φιλόδοξο κόμμα εξουσίας μας λέει ότι η δικιά τους διακυβέρνηση θα είναι καλύτερη από των άλλων, ή ότι θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερο καλό με περισσότερη εξουσία, αλλά θα πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι ώστε να μην εμπιστευόμαστε τέτοιες υποσχέσεις.
Ο Φράνσις Φουκουγιάμα διατύπωσε την άποψη ότι το αν οι άνθρωποι εμπιστεύονται τους κυβερνήτες τους είναι ο πιο αποφασιστικός παράγοντας που καθορίζει την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών αποκρίσεων στην πανδημία:
“Αυτό που έχει σημασία στο τέλος δεν είναι η μορφή του καθεστώτος, αλλά το αν οι πολίτες εμπιστεύονται τους ηγέτες τους, και το αν αυτοί οι ηγέτες διαχειρίζονται ένα ικανό και αποτελεσματικό κράτος.”
Αυτό χάνει το νόημα με έναν προφανή και ανειλικρινή τρόπο: τι συμβαίνει όταν υπάρχει ευρεία εμπιστοσύνη σε μια “ικανή και αποτελεσματική” κυβέρνηση που δεν κάνει αυτό που είναι προς το καλύτερο συμφέρον του πληθυσμού;
Για τους αναρχικούς, η απάντηση σε αυτό το πρόβλημα είναι ξεκάθαρη. Το μόνο πράγμα που μπορεί να μας κρατήσει ασφαλείς είναι η εδραίωση ευρέων οριζόντιων μέσων για την μετάδοση πληροφοριών είτε το επιθυμούν οι αρχές, είτε όχι — ώστε να ξεπεράσουμε την κρατική λογοκρισία που καθυστέρησε την δημόσια ενημέρωση για την επιδημία του COVID-19 στην Κίνα, για παράδειγμα — και να είμαστε ικανοί να υλοποιούμε τα δικά μας αυτόνομα, συμμετοχικά μέτρα επιβίωσης, αλληλοβοήθειας και συλλογικής αυτοάμυνας. Αν εξαρτόμαστε από τις υπάρχουσες κυβερνήσεις για την λύση όλων των προβλημάτων μας, θα είμαστε περιορισμένοι στην αποδοχή των επικινδύνων και ιδιοτελών πολιτικών τους ενώ θα επενδύουμε τις ελπίδες μας σε απογοητευτικές απόπειρες να επιτευχθεί αλλαγή μέσω των εκλογών, όπως και με την καμπάνια του Μπέρνι Σάντερς.
Η εναλλακτική στην υιοθέτηση τεχνοκρατικών από-τα-πάνω λύσεων δεν είναι η αποθέωση της ατομικής ελευθερίας σε μια βάση απομόνωσης. Τουναντίον, είναι η επένδυση της ενέργειας μας στον να γίνουμε πιο ικανοί να μοιραζόμαστε πληροφορίες και να συντονίζουμε δραστηριότητες διεθνώς, όπως πάντα πρότειναν οι αναρχικοί. Ο συντονισμός και ο συγκεντρωτισμός είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα.
Όπως άλλοι έχουν πει, τα περισσότερα εύσημα για τα μέτρα που καθυστέρησαν την διάδοση του COVID-19 πρέπει να δοθούν στους καθημερινούς ανθρώπους που έχουν εθελοντικά πράξει την κοινωνική αποστασιοποίηση καθώς και άλλες υπεύθυνες πρακτικές, όχι στις κυβερνήσεις.
Η εθελοντική, αυτο-οργανωμένη δραστηριότητα που υπαγορεύεται από την ηθική και όχι από τον εξαναγκασμό θα έχει πάντα τα καλύτερα αποτελέσματα. Αν οι πόροι και οι γνώσεις κατανέμονται ευρέως και με ίσο τρόπο, οι άνθρωποι είναι πολύ πιο ικανοί να αξιολογήσουν, να θέσουν προτεραιότητες και να χειριστούν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και προξενούν για τους άλλους, από οποιοδήποτε συγκεντρωτικό σώμα λήψεως αποφάσεων.
Κοντολογίς, ο μόνος τρόπος να εξασφαλίσουμε ότι τα υπάρχοντα πολιτικά συστήματα θα εξυπηρετήσουν τις ανάγκες μας είναι να είμαστε ικανοί να τα ανατρέψουμε εύκολα όταν μας προδίδουν. Περισσότερος συγκεντρωτικός έλεγχος θα κάνει αυτήν την ανάγκη πιο δύσκολη.
Αυτό μας φέρνει σε μια σχετική ερώτηση που θα είναι ιδιαιτέρως σημαντική στα χρόνια μετά το τέλος της πανδημίας. Δεν θα άξιζε να εγκαταλείψουμε τις ατομικές μας ελευθερίες εάν με αυτό το τρόπο μπορούσαμε να κερδίσουμε λίγη περισσότερη ασφάλεια σε αντάλλαγμα; Το πιθανότερο είναι ότι θα δούμε δημαγωγούς από το κέντρο να υποστηρίζουν αυτήν τη συμφωνία με τον διάβολο.
Χωρίς την ελευθερία να οργανωθούμε και να υπερασπίσουμε τους εαυτούς μας με τους όρους μας, έξω και εναντίον της άρχουσας τάξης, δεν θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε τα όποια οφέλη κερδίσουμε μέσα της. Ακόμα και αν η μόνη μας έγνοια ήταν η διαφύλαξη της επιβίωσης μας με τους πιο βασικούς και υλικούς όρους, η εγκατάλειψη ακόμα και ενός εκατοστού ελευθερίας δεν θα μας βοηθούσε να επιτύχουμε αυτόν τον σκοπό.
Το γνωστό μυστικό για τους κεντρώους και τους τεχνοκράτες είναι ότι δεν μας προσφέρουν μια πραγματική εναλλακτική λύση απέναντι στην επικράτηση του ολοκληρωτισμού και της απολυταρχίας. Τα προγράμματα τους πάντα εξυπηρετούν την ενίσχυση του κρατικού μηχανισμού που οι ολοκληρωτικοί εξαπολύουν εναντίον μας. Ο Τραμπ κληρονόμησε όλη τη δύναμη που ο Ομπάμα είχε συγκεντρώσει στο εκτελεστικό γραφείο. Στο τέλος, η επιλογή μεταξύ κτηνώδους ολοκληρωτισμού και αποδοτικής τεχνοκρατίας είναι ψευδής.
Ας καταλήξουμε με μερικά λόγια για την εμπειρογνωμοσύνη στις επιστήμες. Μέχρι τώρα οι ιατρικοί επιστήμονες είναι πιθανώς η μόνη ομάδα από τις αρχές της πανδημίας που έχει περάσει από την παρούσα καταστροφή αλώβητη στα μάτια της κοινής γνώμης. Αλλά η ιατρική βιομηχανία καθεαυτή ποτέ δεν λειτούργησε προς όφελος όλης της ανθρωπότητας. Ιδανικά, η ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης θα έπρεπε να είναι μια συλλογική προσπάθεια που εμπλέκει όλο το ανθρώπινο είδος, όχι ένα πεδίο όπου πιστοποιημένοι ειδικοί υπαγορεύουν την Αλήθεια σε όλους τους άλλους.
Ο καπιταλισμός και τα θεσμικά συστήματα εξουσίας έχουν εδώ και καιρό παρεμποδίσει τη συμμετοχική ανάπτυξη της γνώσης, περιορίζοντας την πρόσβαση στην επιστημονική διαδικασία μέσω πνευματικών δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, θεσμικών μονοπωλίων στην πληροφορία, και καθορίζοντας ποιος έχει και ποιος δεν έχει πρόσβαση στις χρηματοδοτήσεις.
Το κίνητρο του κέρδους που η αγορά επιβάλλει στους ερευνητές νοθεύει τις προτεραιότητες τους και παρεμβάλλεται στην ίδια την ερευνητική διαδικασία — για παράδειγμα, εργαζόμενοι σε ιατρικές μελέτες που νοικιάζουν τους εαυτούς τους σαν πειραματόζωα για να πληρώσουν το νοίκι τους, δεν έχουν περισσότερα κίνητρα να απαντήσουν ειλικρινά σε ερωτήσεις από ότι οι ιατρικές επιχειρήσεις που αναζητούν το κέρδος.
Η παρούσα πανδημία έχει καταδείξει την αξία των συνεργατικών διεθνιστικών προσεγγίσεων πάνω από τα μοντέλα της αγοράς. Πρακτικά ο καθένας μας σε όλο τον κόσμο ελπίζει ότι οι επιστήμονες θα συνεργαστούν πέρα από θεσμικά και εθνικά σύνορα για παράξουν το εμβόλιο. Όπως σε κάθε πτυχή της ζωής μας, χρειαζόμαστε περισσότερη αυτονομία, περισσότερη επικοινωνία και οριζόντιο συντονισμό, όχι και άλλη ιεραρχία. Το υπάρχον ιατρικό κατεστημένο δεν είναι πιο ικανό να μας κυβερνήσει από ότι οι κυρίαρχοι πολιτικοί θεσμοί.
Οι σύντροφοι μας από τη Θεσσαλονίκη μαζί με αντιφασιστικές οργανώσεις δημιουργούν ένα δίκτυο αλληλοβοήθειας για τον Covid 19 στο κοινωνικό κέντρο Μικρόπολίς, για την άμεση δράση σε σχέση με την υγεία και την αξιοπρέπεια. Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας.
___________________-
Οι Παρτιζάνοι της Ελευθερίας — δηλαδή σαν να λέμε, η Ζωή!
Σε μια πανδημία που έχει στερήσει την ζωή από τις κοινωνικές χρήσεις της, η ζωή φαίνεται να απειλεί την κοινωνία ολοκληρωτικά.”
–Η Πανδημική Κοινότητα, Νιλ Μάτα Ρέϊες
Η επιβίωση είναι ουσιώδης για την ζωή, αλλά η ζωή δεν εξαντλείται εκεί. Είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη. Είναι αρκετά απλό να μιλάμε για επιβίωση, μπορούμε να την ορίσουμε με ιατρική ορολογία. Το να μιλάμε όμως για ζωή, από την άλλη, είναι εγγενώς επαναστατικό. Όταν κάποιος λέει «η Ζωή μου», μιλάει πάντα για έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, ένα συγκεκριμένο σύνολο από σχέσεις και συναισθήματα και αξίες. Αυτοί που αναφέρονται στην “ζωή” σαν αυτό που εννοούν με την λέξη να είναι αυταπόδεικτο έχουν πάντα κάποιου είδους κρυμμένης ατζέντας.
Όταν οι κυβερνήτες μας, προσπαθούν να εστιάσουν την συζήτηση στους τρόπους εξασφάλισης της επιβίωσης μας, θα πρέπει να αλλάζουμε το θέμα στο τι είδους ζωές θέλουμε να ζήσουμε στον μετα-πανδημικό κόσμο. Ίσως να υπάρχουν κάποια εξουσιαστικά μοντέλα που μπορούν όντως να εξασφαλίσουν την επιβίωση μας, αλλά κανένα δεν μπορεί να δώσει το είδος της ζωής που επιθυμούμε. Αν μόνο παζαρεύουμε με τους κυβερνήτες μας για την εργασία, τους μισθούς, και για το σύστημα υγείας που είναι απαραίτητο για την επιβίωση μας, τότε στην καλύτερη, θα βγούμε από όλο αυτό με εγγυημένη στέγαση σε πανομοιότυπες μονάδες καραντίνας, βραχιόλια ψηφιακής ταυτότητας κωδικοποιημένα με βιολογικά δεδομένα, και εφ’ όρου ζωής συνδρομές στο Netflix για να κοιμίζουν τις αισθήσεις μας και να μας αποσπούν από ένα φρικτό είδος ζωής όπου συγκριτικά μπροστά του ο «Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος» του Aldous Huxley θα μοιάζει σαν ύμνος για την ελευθερία, κάτι σαν το «Στο Δρόμο» του Jack Kerouac.
Αυτό είναι το περισσότερο που μπορούν να προσφέρουν οι τεχνοκράτες. Θέλουμε μεγαλύτερα όνειρα. Το να μιλάς για ελευθερία είναι σχεδόν ανάθεμα στην εποχή της πανούκλας. Η ελευθερία συσχετίζεται με το είδος των αντιδραστικών ηλίθιων που ακόμα παριστάνουν ότι ο ιός είναι κάποιου είδους συνωμοσία. Όμως, όπως επιχειρηματολογήσαμε παραπάνω, χωρίς ελευθερία, δεν θα μπορέσουμε να κερδίσουμε ή να υπερασπιστούμε τα όποια κέρδη μπορούμε να έχουμε για την ποιότητα της ζωής μας. Αυτοί που έχουν την εξουσία δεν θα μας δώσουν κανενός είδους αυτοδιάθεση με τους δικούς μας όρους — και χωρίς αυτήν, είμαστε στο έλεος τους. Πρέπει να αλλάξουμε την ισορροπία της εξουσίας.
Σήμερα, έχοντας ήδη χάσει σχεδόν οτιδήποτε δίνει νόημα στην ζωή, πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι δεν έχουν τίποτα άλλο από το οποίο να κρατηθούν παρά μόνο την επιβίωση στην πιο βασική βιολογική σημασία της. Αυτός είναι ο λόγος που σκέφτονται να παραιτηθούν από ακόμα περισσότερα. Αλλά αν αυτή η κρίση πραγματικά αμφισβητεί τα πάντα, ας πολεμήσουμε για αυτά που επιθυμούμε πραγματικά.
Από τις πρωτοβουλίες αλληλοβοήθειας και τις αυτο-οργανωμένες απεργίες μέχρι τις απεργίες ενοικίου και τις εξεγέρσεις στις φυλακές, υπάρχουν ήδη ισχυρά σημάδια αντίστασης σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να οδηγήσουν σε δίκτυα που μπορούν να αντιμετωπίσουν τον νέο ολοκληρωτισμό και να τον νικήσουν. Τα διακυβεύματα ποτέ δεν ήταν μεγαλύτερα.
Η διεκδίκηση της ζωής αντί της επιβίωσης σημαίνει πράξη χωρίς εγγυήσεις. Όσοι επιθυμούν να ζήσουν πλήρως την ζωή πρέπει κάποιες φορές και να ρισκάρουν τις ζωές τους. Το νόημα της ζωής διακυβεύετε αυτή τη στιγμή, ακόμα περισσότερο από την ασφάλεια.
Τι θέλεις; Δωρεάν τεστ και θεραπεία για τον COVID-19 και κάθε άλλο θέμα υγείας; Να μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα μηχανήματα στο εργοστάσιο του εργοδότη σου για να παράγεις αναπνευστήρες αντί για αυτοκίνητα; Να είσαι ελεύθερος να χρησιμοποιήσεις τις ιατρικές εγκαταστάσεις στην νοσηλευτική δουλειά σου για να φροντίσεις τους φίλους και τους γείτονες σου που δεν είχαν πότε την οικονομική δυνατότητα να έχουν την κατάλληλη ιατρική φροντίδα; Να έχεις ευκαιρίες να χρησιμοποιήσεις τις δεξιότητες και τους πόρους και την δημιουργικότητα σου προς όφελος όλων, αντί σύμφωνα με τις επιταγές της αγοράς; Να καταργήσουμε τις οικονομικές πιέσεις που εξαναγκάζουν ανθρώπους να ρισκάρουν να μεταδώσουν τον ιό και να συνεισφέρουν στην παγκόσμια κλιματική αλλαγή; Να μπορείς να ταξιδέψεις σε άλλα μέρη χωρίς να αναπλάθεις τουριστικά τις γειτονιές των πόλεων που επισκέπτεσαι; Να μπορείς να συγκεντρωθείς ελεύθερα σε κεφάτα πλήθη χωρίς να φοβάσαι τις πανδημίες ή την αστυνομία; Να κρατάς και να σε κρατούν, να αγκαλιάζεις και να σε αγκαλιάζουν, να ευημερείς;
Απάντησε αυτές τις ερωτήσεις για τον εαυτό σου, αγαπητέ αναγνώστη, και ας βρούμε κοινούς στόχους στην βάση των πιο τρελών ονείρων μας. Θα σε συναντήσουμε στους δρόμους, στο τέλος αυτού του εφιάλτη — αποφασισμένοι να τελειώσουμε όλους τους εφιάλτες.
“Πάντα ξέραμε τι θέλαμε, απλά νομίζαμε ότι ήταν αδύνατο. Δεν είναι. Όχι μόνο είναι δυνατό, αλλά είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για να βαδίσουμε προς το μέλλον.” – ”Πως να πέσεις”
-Μετάφραση: Κενό Δίκτυο / Φένια Παπαδήμου, Τάσος Σαγρής, Κώστας Μπατσής
____________________-
