Οι πράξεις και οι επιλογές των ανθρώπων φέρουν συνήθως νοήματα πολλαπλά. Έτσι και η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου εκτός από ‘εκδήλωση μνήμης’ λειτουργεί για το αναρχικό κίνημα ως μια μέρα αγώνα, μια μέρα όπου οι ριζοσπαστικές ομάδες συνεχίζοντας να εκφράζουν το ανένταχτο και ανυπάκουο μήνυμα της εξέγερσης του ‘73 προβάλλουν κάθε χρόνο την ίδια μέρα, το επίδικο της κάθε εποχής και διατυπώνουν την κριτική τους, απέναντι στην τοπική και την παγκόσμια πολιτική πραγματικότητα. Υπό αυτή την έννοια, η εξέγερση του 1973 θεωρείται «πάντοτε επίκαιρη», γιατί προσλαμβάνεται ως συμβάν του παρελθόντος που συνεχίζει να ‘μιλά’ στο παρόν.
Αποτελεί άραγε η φετινή επέτειος άλλη μια τέτοια περίσταση ή λόγω της έκτακτης συγκυρίας της πανδημίας θα πρέπει να ακυρωθούν οι κατ’ έθιμον εκδηλώσεις; Εάν κανείς αποκριθεί στο ερώτημα έχοντας ως αφετηρία (αλλά και ως τελικό σημείο) της σκέψης του ένα υγειονομικό επιχείρημα – περί αποφυγής της εξάπλωσης του ιού υπό συνθήκες συνάθροισης πλήθους που μεγεθύνει το κίνδυνο, τότε η απάντηση θα πρέπει να είναι αναμφισβήτητα η ακύρωση των συγκεντρώσεων. Σε έναν τέτοιο συλλογισμό η υγειονομική διάσταση της πανδημίας θεωρείται σημαντικότερη όλων των άλλων πτυχών και ιεραρχείται πρώτη ως κριτήριο λήψης απόφασης.
Εάν, από την άλλη μεριά, ο κίνδυνος του covid19 θεωρηθεί λιγότερο σημαντικός από το ευρύτερο κοινωνικό επίδικο της εποχής μας, τότε η επέτειος της εξέγερσης πρέπει να τιμηθεί κανονικά. Εάν δηλαδή εκτιμήσουμε πως αφήνοντας την εξουσία να κυβερνά ερήμην της κοινωνίας και να αποφασίζει ανεξέλεγκτα βλάπτουμε μακροχρόνια πολύ περισσότερο την υγεία μας και τη ζωή μας, καθώς εν δυνάμει στερούμαστε κατακτήσεις αγώνων που δόθηκαν μέσα στις δεκαετίες, τότε η απόφαση να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε μπαίνει σε πρώτη μοίρα, ειδικά για όσους από εμάς δεν ανήκουμε σε ευπαθείς ομάδες ή δεν έχουμε στο κοντινό μας περιβάλλον ανθρώπους που κινδυνεύουν άμεσα.
Στην πρώτη περίπτωση, η απόφαση προσανατολίζεται στα άτομα, στις εμπρόσωπες διαδράσεις τους και στην βιολογική υπόστασή τους στο παρόν. Στη δεύτερη, τα άτομα τοποθετούνται μέσα σε πιο περίπλοκες σχέσεις με το κοινωνικό τους περιβάλλον, και τα σώματα πολιτικοποιούνται ρητά συνενώνοντας το παρόν με το παρελθόν και το μέλλον μέσα από πολιτισμικές σημασίες που παραπέμπουν σε αντιλήψεις και αξίες ενός αντι-ηγεμονικού κόσμου. Εν μέσω πανδημίας και οι δύο απαντήσεις είναι ασφαλώς σεβαστές.
Ωστόσο, το Κενό Δίκτυο, αποφάσισε να ακολουθήσει τη δεύτερη διαδρομή- το ρίσκο της συνέχισης του αγώνα, όχι μόνο γιατί αισθανόμαστε κάπως άβολα με τα κοστούμια των στυγνών ορθολογικών επιλογών. Κυρίως, όμως, επειδή η επέτειος της εξέγερσης επιτρέπει και σε εμάς και σε όλους μας να στοχαστούμε και να εκφράσουμε δημόσια τον αποτροπιασμό μας για τη κρατική διαχείριση της πανδημίας, διατηρώντας συνάμα μια κριτική στάση που θεωρούμε όχι μόνο πολιτικά γόνιμη και ριζοσπαστική, αλλά και ευθυγραμμισμένη με μια ορισμένη γνώση που συσσωρεύεται διαρκώς αναφορικά με τον κόσμο στον οποίο κατοικούμε και τη θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτόν.
Συναισθανόμενοι τον ανθρώπινο πόνο που προκαλεί η ασθένεια, παρατηρούμε με δέος την απρόβλεπτη τροπή της ιστορίας, αλλά και τα μυστήρια της ζωής. Ωστόσο, η πανδημία του Covid-19 σύντομα θα αρχίσει να υποχωρεί και με τη συμβολή των νέων εμβολίων θα τεθεί υπό έλεγχο. Αυτή τη στιγμή, όμως, πρέπει να κατανοήσουμε το μήνυμα που στέλνει στις κοινωνίες μας. Και το μήνυμα αυτό είναι διπλό.
Από τη μια μεριά, έχει να κάνει με τη χρήση των οικονομικών πόρων για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας. Οι πόροι αυτοί έτσι κι αλλιώς ανήκουν σε όλους μας. Επομένως, το αίτημα για δημόσια δωρεάν υγεία για όλους, την ουσιαστική ενίσχυση του Ε.Σ.Υ με το απαραίτητο υγειονομικό προσωπικό και επαρκείς υποδομές για τις ανάγκες ιατρικής φροντίδας όλων είναι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, κοινωνικά δίκαιο, λογικά επιβεβλημένο, ηθικά και πολιτικά ορθό. Μια σε βάθος μεταρρύθμιση του Ε.Σ.Υ προς χάριν του δημόσιου, συνολικού και δωρεάν χαρακτήρα παροχής φροντίδας, με δυο λόγια, συνιστά τη διεκδίκηση που κανείς δεν δικαιούται να ξεχνά ή να απεμπολίσει.
Την ίδια στιγμή, δεν θρέφουμε αυταπάτες. Γνωρίζουμε καλά πως ούτε η νεοσυντηρητική κυβέρνηση της Ν.Δ, ούτε οι «αστοί» υποστηρικτές της, ούτε οι κρατικοδίαιτες βδέλες που ξέρουν να πλουτίζουν χωρίς να παράγουν τίποτε θα ενδιαφερθούν για το δημόσιο σύστημα υγείας. Δεν γίνεται να μας πείσουν πως θα στηρίξουν έναν θεσμικό χώρο για να μοιράσουν σε όλους κάτι το οποίο οι ίδιοι δεν θεωρούν πως είναι κοινό, κάτι που πιστεύουν ότι θα έπρεπε να πουλιέται και να αγοράζεται και μάλιστα ακριβά- την ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ. Είναι η απουσία του όρου «ενσυναίσθηση» από το λεξιλόγιό τους που τους κάνει να μην μπορούν να φανταστούν τις αγωνίες και τους φόβους των χαμιλόμισθων, των φτωχών και των αποκλεισμένων. Και αυτή η απουσία συμπόνιας είναι η άλλη όψη του ταξικού ρατσισμού που εκδηλώνεται στις επιλογές τους. Φανερά, ή συγκεκαλυμμένα πάει χέρι-χέρι με τον κοινωνικό δαρβινισμό τους.
Ακόμη κι αν όροι σαν αυτούς (‘ταξικός ρατσισμός’, ‘κοινωνικός δαρβινισμός’) φαντάζουν ξένοι στους νεοσυντηρητικούς, οι αντιλήψεις στις οποίες παραπέμπουν δεν παύουν να αποτελούν μέρος της καθημερινής κοινής τους λογικής, δηλαδή κομμάτι του βιωμένου πολιτισμού τους. Αυτή η υπαρξιακή συνθήκη, σύμφυτη με το ταξικό έθος, είναι στην πραγματικότητα και ο βαθύτερος λόγος που οι εκπρόσωποι της αντίδρασης απεργάζονται ασταμάτητα την αποδιάρθρωση της εργασίας. Πραγματικά πιστεύουν πως κάποιοι άνθρωποι «αξίζουν» και κάποιοι όχι, πως ό,τι δεν φέρνει κέρδος δεν «αξίζει» να υπάρχει.
Από την άλλη μεριά, το μήνυμα του κορωνοϊού συνδέεται με την οικολογική καταστροφή που συντελείται κάθε στιγμή σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο Covid-19 δεν είναι απλώς άλλος ένας δύσκολα αντιμετωπίσιμος ιός της γρίπης που καλεί την επιστήμη να τον «νικήσει» για να επιστρέψουμε μετά όλοι ήσυχοι στις δουλειές μας. Ο τρόπος αρχικής μετάδοσης του ιού και ο τόπος προέλευσής του, δηλαδή η μεταπήδησή του από την ‘άγρια’ ζωή στην κτηνοτροφία και από εκεί στον άνθρωπο, αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για την αλληλεξάρτηση ανθρώπου-περιβάλλοντος. Οι κυρίαρχες εκδοχές της καπιταλιστικής «ανάπτυξης» συναρτώνται με διαφορετικούς τρόπους με την διαδικασία της καταστροφής του περιβάλλοντος και και την εξαφάνιση της βιοποικιλότητας. Εισβάλλοντας σε μέχρι πρότινος ‘ανέγγιχτα’ οικοσυστήματα, η κινητοποιούμενη από το κέρδος τεχνική διαδικασία μαζικής παραγωγής αγαθών και προϊόντων εισβάλλει ταυτόχρονα στα μικροβιολογικά υποστρώματα του περιβάλλοντος και τα επηρεάζει, απειλώντας την ύπαρξή μας με τρόπους πολλαπλούς. Για να το πούμε απλά, ο κορωνοϊός είναι προπομπός των καταστροφικών συνεπειών που επιφέρει η υπερθέρμανση του πλανήτη γιατί δημιουργήθηκε από τις ίδιες διαδικασίες που προκαλούν την κλιματική αλλαγή.
Πιστή στην πολιτισμική της λογική που θέλει τον άνθρωπο εξωτερικό στοιχείο του κόσμου, η καπιταλιστική μεγαμηχανή εξαπολύει την επίθεσή της πάνω στις ψυχές και τη σάρκα των όντων, καταλαμβάνει κάθε σπιθαμή εδάφους και μετατρέπει το φυσικό χώρο σε δικό της διάκοσμο. Ενώ εκμηδενίζει τους ανθρώπινους κόσμους –τους διαφορετικούς τρόπους ύπαρξης και αντίληψης- ο πολιτισμός που καθορίζεται από την ιδέα ότι μπορεί να ελέγξει τα πάντα, κάθε μορφή ζωής και ύλης του περιβάλλοντος, έρχεται αντιμέτωπος με το συμβάν εκείνο που ισοδυναμεί με την ασθένεια και το θάνατο.
Καθώς η ‘έρημος’ συνεχίζει να εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς, καθώς τα κορμιά συνεχίζουν να υποτάσσονται στη δύναμη εκείνη που μεθοδικά οργανώνει την απίσχανση του πολιτικού φαινομένου και αποπειράται την εξαφάνιση της πολιτικής σύγκρουσης – μια νέα, δυστοπική πραγματικότητα ανατέλλει ακόμα και όταν ο ακριβής χαρακτήρας της μας διαφεύγει και αδυνατούμε να την προσδιορίσουμε: η κοινωνική επιστροφή στον οίκο, στην ιδιώτευση κυριαρχεί και η πόλη (προσωρινά;) ερημώνει. Από πού άραγε θα αναδυθεί τώρα η σχετική ενότητα του αντι-ηγεμονικού στοιχείου που θα αναμετρηθεί με την πλανητική κυριαρχία;
Υπό συνθήκες πανδημίας η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου θέτει ένα ερώτημα που υπερβαίνει τα στενά όρια της ελληνικής πραγματικότητας με ιδιαίτερο τρόπο. Σε έναν όλο και πιο αλληλοσυνδεόμενο κόσμο, πού ακριβώς τελειώνει μια δύσκολη υγειονομική πραγματικότητα και πού ξεκινά η επιθυμία όλων των καταπιεσμένων για σημαντικές αλλαγές σε πλανητική κλίμακα;
Έχει έρθει ίσως η εποχή που η επιθυμία θα αναποδογυρίσει τον κόσμο. Θα χρειαστεί βεβαίως, λίγη ειλικρίνεια. Όπως έγραψαν πρόσφατα οι σύντροφοι της ‘Αόρατης Επιτροπής’ από τη Γαλλία: «Όσο η αλήθεια δεν θα τίθεται ως ζητούμενο, ζητούμενο δεν θα υπάρχει. Τίποτα δεν θα υπάρχει. Τίποτα εκτός από αυτό το διαπλανητικό τρελάδικο. Οι αλήθειες είναι πολλαπλές, το ψέμα όμως είναι ένα, γιατί έχει συνασπιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο ενάντια στην παραμικρή αλήθεια που θα θελήσει να αναδυθεί».
Την ίδια στιγμή, γνωρίζουμε φυσικά πως πολλοί σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλοι και φίλες, σε αυτή την δύσκολη συγκυρία θα επιλέξουν να μείνουν σπίτι και να φροντίσουν τους δικούς τους ανθρώπους. Πολλοί θα επιλέξουν να προστατεύσουν συγγενικά πρόσωπα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, νεογέννητα μωρά και παιδιά αποφεύγοντας να συνευρεθούν στα πλαίσια μιας μεγάλης διαδήλωσης. Τους προτρέπουμε να μετατρέψουν το μπαλκόνι του σπιτιού τους σε κομμάτι της διαδήλωσης, να φτιάξουν το δικό τους πανό- το δικό τους σύνθημα, να το κρεμάσουν από το μπαλκόνι τους στέλνοντας ένα σινιάλο ελευθερίας σε όλους τους γείτονες τους.
Δεν θεωρούμε την απόφαση όσων από εμάς αποφασίσουν να μην διαδηλώσουν ως απολιτίκ ή ηττοπαθή στάση, δεν απαξιώνουμε τις επιλογές τους, δεν έχουμε σκοπό να επιβάλλουμε μια μορφή αγωνιστικού ψυχαναγκασμού. Γνωρίζουμε όμως πως υπάρχουν πολλά πράγματα που ενώνουν εμάς που θα επιλέξουμε να διαδηλώσουμε και όσους θα επιλέξουν να μην κατέβουν στο δρόμο. Όλοι εμείς μοιραζόμαστε την ίδια οργή και την ίδια απελπισία. Οργή για μια νέο-φιλελεύθερη υπερσυντηρητική κυβέρνηση που φαντάζεται πως θα μας σώσει από την επιδημία με γελοίες απαγορεύσεις και υπακοή στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς. Οργή για ένα σύστημα που παράγει μόνο αυταπάτες, κρίση, επιδημίες, θάνατο, ψευδείς επιθυμίες και σκουπίδια. Οργή και απελπισία.
Απελπισία καθώς βλέπουμε εκατομμύρια ανέργους χωρίς εισόδημα, ηλικιωμένους χωρίς αξιοπρέπεια, νέους χωρίς μέλλον, παιδιά χωρίς χαμόγελο, καλλιτέχνες χωρίς δικαίωμα έκφρασης, λαούς χωρίς δικαίωμα δημόσιας συνάθροισης, σχολεία χωρίς δασκάλους, νοσοκομεία χωρίς νοσοκόμες, πόλεις χωρίς πλατείες, διαβάτες με περιορισμούς κυκλοφορίας, ανθρώπους με άδεια βλέμματα και άδειες τσέπες. Την ίδια στιγμή οι βουνοκορφές και οι θάλασσες ιδιωτικοποιούνται, το πράσινο τσιμέντο φτάνει στις αετοφωλιές και η «πράσινη ανάπτυξη» καταστρέφει το περιβάλλον μας και τα χωριά μας.
Άρα, ό,τι και αν αποφασίσεις για την διαδήλωση της 17 Νοέμβρη ξέρουμε πως καταλαβαίνεις. Η απόφαση μας να αρνηθούμε την απαγόρευση της διαδήλωσης του Πολυτεχνείου και να κατέβουμε στο δρόμο ενάντια στην κρατική διαχείριση της επιδημίας του Covid 19 στέλνει ένα σινιάλο προς τους καταπιεσμένους και τους απελπισμένους. Όταν θα συναντηθούμε πραγματικά κανένας δεν θα μπορεί να αισχροκερδεί εις βάρος μας και να μας διατάζει.
Συνάμα, στέλνουμε και ένα σινιάλο στη κυβέρνηση: 46 χρόνια μετά το τέλος της δικτατορίας ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του νομίζουν πως είναι βασιλιάδες, πως μπορούν να κυβερνάνε με διαταγές χωρίς να λογοδοτούν στη κοινωνία, να επιτρέπουν και να απαγορεύουν τη ζωή μας κατά βούληση. Ξεχνάνε όμως, πως οι βασιλιάδες δεν υπάρχουν πλέον γιατί κόψαμε τα κεφάλια τους.
___________
ΚΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ
Το Κενό Δίκτυο θα συμμετάσχει στην διαδήλωση του Πολυτεχνείου την Τρίτη 17 Νοέμβρη 2020 στο μπλοκ του οικολογικού δικτύου SUPPORT EARTH
Συγκέντρωση ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΛΑΥΘΜΩΝΟΣ – ΏΡΑ 14.00 μ.μ.
