«κάτι που να βγαίνει από τα πράγματα, όπως το κρασί από τα σταφύλια» ~
Βάλτερ Μπένγιαμιν
Η Εύα Μπράουν, σύντροφος του Χίτλερ ως το τέλος, είχε εξομολογηθεί κάποτε γεμάτη χαρά σε μια φίλη της: «ο φύρερ μού υποσχέθηκε πως όταν κερδίσουμε τον πόλεμο θα μπορώ να πάω στο Χόλιγουντ και να υποδυθώ τον εαυτό μου σε ταινία. Το φαντάζομαι σαν όνειρο!». Από όλες τις ανεκδοτολογικές ιστορίες που έχω διαβάσει για την Εύα Μπράουν αυτή με συγκλονίζει περισσότερο. Όχι γιατί προδίδει την απερίγραπτη αφέλεια που την χαρακτήριζε ως πρόσωπο, αλλά γιατί αποκαλύπτει μια βαθύτερη αλήθεια που φτάνει ως την εποχή μας.
Όπως είχε παρατηρήσει ο Ντεμπόρ, το θέαμα, παρά τον προφανή πλαστό του χαρακτήρα, προβάλει ως η μόνη μορφή “νόμιμης” πραγματικότητας. Τίποτα έξω απ’ αυτό δεν μπορεί να κατανοηθεί ως πραγματικό, χωρίς την επίγευση μιας έλλειψης. Έτσι, ακόμα και όταν είσαι ο πρωταγωνιστής μιας βιωμένης εμπειρίας —όσο σπουδαία και συγκλονιστική και αν είναι για σένα— δεν μπορείς να τη χαρείς ολοκληρωτικά. Νιώθεις πως ο μόνος τρόπος να “ολοκληρωθεί” περνάει μόνο εντός και δια της έκθεσής της στη σφαίρα της δημοσιότητας, μόνο μέσα από τη μυθοποίηση αυτής της εμπειρίας.
Και αν στην εποχή της Εύας Μπράουν το ρόλο της μυθοποίησης είχε το Χόλιγουντ, το θέατρο ή η λαϊκή λογοτεχνία, στις μέρες μας, με τη “δημοκρατικοποίηση” (sic) του θεάματος, το ρόλο ανέλαβαν τα social media. Ο καθένας μας ζει μέσα στο προσωπικό του reality show, νιώθει πως γράφει το φωτορομάντζο της ζωής του, φαντασιώνεται πως σκηνοθετεί τον εαυτό του με έτοιμα φίλτρα και applications κινητών τηλεφώνων, φιλικών προς το χρήστη. Όπως άλλοτε οι επίδοξες σταρλετίνες στην ακτή του φεστιβάλ των Κανών, δεν ψάχνουμε σύντροφο, αλλά φωτογράφο. Έναν κομπάρσο του προσωπικού μας μύθου, ικανό/ η να κρύψει τις «ατέλειες» του πραγματικού εαυτού, για να παραδώσει στον αψεγάδιαστο κόσμο του κενού, την ιδανική εικόνα του τίποτα. Την εικόνα μας.
Πώς θα βρούμε ξανά το ίχνος της ζωντανής, ολοκληρωτικής εμπειρίας; Πώς θα μπορέσουμε να βιώσουμε τα πράγματα όπως είναι, χωρίς το οδυνηρό τραύμα της έλλειψης; Υπάρχει ζωή που να απομένει ακόμα ζωντανή πέρα από την επίφαση της καταγραφής της;
Τελικά ίσως η ζωή, ο έρωτας, η δημιουργία και ό,τι έχει ακόμα αξία να βιωθεί, να πρέπει να μένουν —έστω για λίγο— κρυφά. Να προστατεύονται από το πυροτέχνημα της δημοσιότητας. Ίσως να πρέπει ξανά να ασκηθούμε σε γλώσσες κρυπτικές, μπας και καταφέρουμε να βιώνουμε τη ζωή χωρίς μεσολαβητές. Μια ζωή που θα «βγαίνει από τα πράγματα όπως το κρασί από τα σταφύλια»
________
Σωτήρης Λυκουργιώτης
